“Кыргыз туусу” гезити келерки саныан баштап түстүү чыга тургандыгын сүйүнчүлөп, саясый илимдердин доктору Жолборс Жоробековдун президент К. Бакиевдин кайрылуусу боюнча ойлорун тартуулады.
Ж. Жоробеков: “Президенттин “Жаңылануу багыты” негизги укуктардын акылга сыярлык тең салмактуулугун сактоону сунуш кылат. Алар: Адам укуктары, Менчик укуктары, Коомдун, Жаратылыштын укуктары, Ата-бабалардын жана Урпактардын укуктары; булар бири экинчисин басмырлабашы керек, баары эриш-аркак мамиледе болот. Бакиев айткандай, жарандык коом, бийлик, конструктивдик оппозиция биригип, бардык энергиябызды бир багытка жумшап, Кыргызстанды гүлдөгөн өлкөгө айлантуу – биздин атуулдук парзыбыз” деп айтат.
Ушул эле гезиттин башкы редакторунун орунбасары Мырзакат Тыналиев “Катаал кырдаалдан чыгуунун жолу айтылды” деп белгилеп, “Жаңылануу багытына улуттун түпкү мүдөө-талаптары негиз болуп берген. Алардын ар бири кыска жана так чечмеленген, ошондуктан алар ар бир адамга жеткиликтүү деп ойлойм” деп жазды.
Аталган гезит ошондой эле ИИМ министри М. Коңгантиевдин интервьюсун, Казакстандын тышкы иштер министри Марат Тажиндин “Борбор Азия ядролук куралдан эркин аймак” аттуу макаласын, буга чейин сандан санга жарыяланып келаткан тарыхый жана даректүү баяндардын уландысын басууну уланткан.
“Ачык саясат” гезити Ф. Куловдун президенттик жарышка түшүүдөн баш тартышын, калк ичиндеги кадыр-баркы менен каражатынын жоктугунан деп, 13-марттагы автокырсыктан чогултулуп Маскөөгө жөнөтүлгөн адамдардын дене калдыктары Медет Садыркуловго, Сергей Слепченкого жана айдоочу К. Сулаймановго таандык экендиги аныкталып келди деп, эгер бийлик бейшембиге дейре И. Исаковго козгогон кылмыш ишин токтотуп, сот аркылуу актап чыкпаса алайлык жигиттер атчан жүрүшкө, аялдар ачкачылыкка чыгууга аракет жасап жатыптыр деп жазды.
Америкада иштеген жана окуган кыргызстандыктар Кыргызстандын АКШдагы элчилигинин алдына 27-март күнү нааразылык билдирген плакаттарды көтөрүп чыгышты, бирок элчи айым Замира Сыдыкова басып келген жок, анын ордуна орунбасары Арслан Анарбаев чыкты деп кабарлады.
Ушул гезит эркин журанлист Үсөн Касыбековдун “Жашасын митингстан” аттуу рубрика алдында “Сандардын оюну” деген талдоосуна орун берип, белгилүү коомдук ишмер Жумагул Сааданбеков менен “Келишимге келер кез келди” деген интервьюсун орус тилинде сунуш кылды. Сааданбеков бийлик жагдайына токтолуп, 1-кезекте оппозиция “президент отставкага кетсин” деген реалдуу эмес талапты коюудан баш тартышы керектигин, ошол эле учурда президент да өз укуктук ченемдерин кыскартууга барышы зарылдыгын, анткени ХХ1 кылымда жашап жатканыбызды, бүгүн бийликтин баарын бир колго таптап алып бир нерсеге жетем деген мезгил, доор өткөн чакка айланганын, ошондуктан бардыгын парламентаризмден баштап, депутаттардын 50 пайызын бир мандаттуу округдан, 50 пайызын партиялык тизме менен шайлоо гана эл каалаган күчтүү парламент менен, күчтүү өкмөткө ээ кыларын белгилеген.
Гезит “Баткендеги “жаңы тажик айылдары”, “Тажиктерге кордолуп жашагыча, көчүп кетели деп жатабыз”, “Биз өз жерибизден көчүп кетүүгө мажбурбуз” деген аталыштагы макалалардын топтомуна окурман көңүлүн бурду.
-Азыр бизде тажиктер көбөйүп кетти. Биздин айылдан эле кыргыздардын көп үйү сатылды. Тажиктер көбөйгөн сайын алардын бизге көрсөткөн кысымдары күчөп баратат. Бала-чакабыз эшикке чыгалбай калды. Чыкса тажиктер уруп коюшат. Айылда кыргыз мектеп жок. Азыр 40 түтүн кыргыз калды. Тажиктер 500-600 түтүн болуп кетти. Аргам кеткенде мен да үйүмдү, жеримди сатууга койдум,-деп жазат Баткендик Амираев Калый.
Ал үйүн жери менен 700-800 миңге сатарын, какыраган чөл боолсо да тажиктерге кор болбой, эркин жашаган жайга көчүп кетерин билдирсе, 73 жаштагы Жамийла аттуу кемпир 7 баласы, 30дан ашуун небереси барын, бала-бакырасы өз жеринде бөтөн элдин кысымында калганын, бул үйбүлө да үйүн тажиктерге сатып жиберип, башка жакка көчкөнү жатканын билдирген.
Ушул маселени козгогон редакция: “Кыргыздар качанкыга чейин өз жеринде башка улуттарга кор болуп жашайт? Мамлекетти башкарып жаткан чиновниктер эмне үчүн бул маселеге көңүл бурбайт? Кыргыз бийлиги бирдей эле “итке минип” жашаган тажик бийлигине эмне үчүн коркок-билиш болот?” деген суроолорду койду.
“Аалам” гезити аркылуу 27-марттагы оппозициянын митинги жөнүндө баянында: “Баары сүйлөдү, бирок бир сөзгө келишкен жок. Бүгүн бийлик эйфорияда. Бакиевдин эң чоң атаандашы Текебаев болчудай. Кыргызстанда президент болчулар көп, бирок аккчасы аз. Өткөндө Горький аянтында СССР генералы И. Исаков: “Бакиев кетсин!” дейт. Кетпейт да. Бийликтин эң оор оокаты – казынадан кеткен Кудаярды көрө элекпиз. Курманбек Салиевич утмай болуп калды. Акимдери, губернаторлору, админстративдик рычкагы турат. БШК колунда, парламент өзүнүкү. Өзбекстан, Түркмөнстанда да мындай болушу мүмкүн эмес. Курманбек Бакиев бизди акырындап ушул турмушка жетелеп келатат. Кокон хандыгы болгон, бирок Кудаяр хан кантип качканын, Аскар кантип жашынганын эстебесе президент – президент деле болбойт. Президенттин улутка кайрылуусу таңдандырды. Тили да бөлөк, стилистикасы да бөлөк. Сиз эл атасысыз. Өз жолуңуз дурус эле. Булар сизди бузганы араң турат” деп жазды баяндамачы Жоллдошбек Зарлыкбеков “Шыбыргак” аттуу макаласында.
Ал эми “Атың чыкпаса жер өрттө” дегени рубрика алдындагы макала кыпчактардын улут катары таанылуу өнөктүгүн Баткен облусунун түштүгүндөгү Бужум айлынын тургуну, ардактуу эс алуудагы мугалим Камчыбек Саматов жетектээрин, эгер анын паспортуна “кыпчак” деп жазбаса, Бирикккен Улуттар Уюмуна кайрыларын кеп кылган.
Гезит булардан сырткары “Бийлик, БЭК, бикет, биримдик” деген жалпы тема алдында саясатчылар М. Ниязов, Р. Отунбаева, Ө. Текебаев, И. Өмүркулов жана укук коргоочу А. Абдрасулованын ой-пикирлерине орун берген.
Ж. Жоробеков: “Президенттин “Жаңылануу багыты” негизги укуктардын акылга сыярлык тең салмактуулугун сактоону сунуш кылат. Алар: Адам укуктары, Менчик укуктары, Коомдун, Жаратылыштын укуктары, Ата-бабалардын жана Урпактардын укуктары; булар бири экинчисин басмырлабашы керек, баары эриш-аркак мамиледе болот. Бакиев айткандай, жарандык коом, бийлик, конструктивдик оппозиция биригип, бардык энергиябызды бир багытка жумшап, Кыргызстанды гүлдөгөн өлкөгө айлантуу – биздин атуулдук парзыбыз” деп айтат.
Ушул эле гезиттин башкы редакторунун орунбасары Мырзакат Тыналиев “Катаал кырдаалдан чыгуунун жолу айтылды” деп белгилеп, “Жаңылануу багытына улуттун түпкү мүдөө-талаптары негиз болуп берген. Алардын ар бири кыска жана так чечмеленген, ошондуктан алар ар бир адамга жеткиликтүү деп ойлойм” деп жазды.
Аталган гезит ошондой эле ИИМ министри М. Коңгантиевдин интервьюсун, Казакстандын тышкы иштер министри Марат Тажиндин “Борбор Азия ядролук куралдан эркин аймак” аттуу макаласын, буга чейин сандан санга жарыяланып келаткан тарыхый жана даректүү баяндардын уландысын басууну уланткан.
“Ачык саясат” гезити Ф. Куловдун президенттик жарышка түшүүдөн баш тартышын, калк ичиндеги кадыр-баркы менен каражатынын жоктугунан деп, 13-марттагы автокырсыктан чогултулуп Маскөөгө жөнөтүлгөн адамдардын дене калдыктары Медет Садыркуловго, Сергей Слепченкого жана айдоочу К. Сулаймановго таандык экендиги аныкталып келди деп, эгер бийлик бейшембиге дейре И. Исаковго козгогон кылмыш ишин токтотуп, сот аркылуу актап чыкпаса алайлык жигиттер атчан жүрүшкө, аялдар ачкачылыкка чыгууга аракет жасап жатыптыр деп жазды.
Америкада иштеген жана окуган кыргызстандыктар Кыргызстандын АКШдагы элчилигинин алдына 27-март күнү нааразылык билдирген плакаттарды көтөрүп чыгышты, бирок элчи айым Замира Сыдыкова басып келген жок, анын ордуна орунбасары Арслан Анарбаев чыкты деп кабарлады.
Ушул гезит эркин журанлист Үсөн Касыбековдун “Жашасын митингстан” аттуу рубрика алдында “Сандардын оюну” деген талдоосуна орун берип, белгилүү коомдук ишмер Жумагул Сааданбеков менен “Келишимге келер кез келди” деген интервьюсун орус тилинде сунуш кылды. Сааданбеков бийлик жагдайына токтолуп, 1-кезекте оппозиция “президент отставкага кетсин” деген реалдуу эмес талапты коюудан баш тартышы керектигин, ошол эле учурда президент да өз укуктук ченемдерин кыскартууга барышы зарылдыгын, анткени ХХ1 кылымда жашап жатканыбызды, бүгүн бийликтин баарын бир колго таптап алып бир нерсеге жетем деген мезгил, доор өткөн чакка айланганын, ошондуктан бардыгын парламентаризмден баштап, депутаттардын 50 пайызын бир мандаттуу округдан, 50 пайызын партиялык тизме менен шайлоо гана эл каалаган күчтүү парламент менен, күчтүү өкмөткө ээ кыларын белгилеген.
Гезит “Баткендеги “жаңы тажик айылдары”, “Тажиктерге кордолуп жашагыча, көчүп кетели деп жатабыз”, “Биз өз жерибизден көчүп кетүүгө мажбурбуз” деген аталыштагы макалалардын топтомуна окурман көңүлүн бурду.
-Азыр бизде тажиктер көбөйүп кетти. Биздин айылдан эле кыргыздардын көп үйү сатылды. Тажиктер көбөйгөн сайын алардын бизге көрсөткөн кысымдары күчөп баратат. Бала-чакабыз эшикке чыгалбай калды. Чыкса тажиктер уруп коюшат. Айылда кыргыз мектеп жок. Азыр 40 түтүн кыргыз калды. Тажиктер 500-600 түтүн болуп кетти. Аргам кеткенде мен да үйүмдү, жеримди сатууга койдум,-деп жазат Баткендик Амираев Калый.
Ал үйүн жери менен 700-800 миңге сатарын, какыраган чөл боолсо да тажиктерге кор болбой, эркин жашаган жайга көчүп кетерин билдирсе, 73 жаштагы Жамийла аттуу кемпир 7 баласы, 30дан ашуун небереси барын, бала-бакырасы өз жеринде бөтөн элдин кысымында калганын, бул үйбүлө да үйүн тажиктерге сатып жиберип, башка жакка көчкөнү жатканын билдирген.
Ушул маселени козгогон редакция: “Кыргыздар качанкыга чейин өз жеринде башка улуттарга кор болуп жашайт? Мамлекетти башкарып жаткан чиновниктер эмне үчүн бул маселеге көңүл бурбайт? Кыргыз бийлиги бирдей эле “итке минип” жашаган тажик бийлигине эмне үчүн коркок-билиш болот?” деген суроолорду койду.
“Аалам” гезити аркылуу 27-марттагы оппозициянын митинги жөнүндө баянында: “Баары сүйлөдү, бирок бир сөзгө келишкен жок. Бүгүн бийлик эйфорияда. Бакиевдин эң чоң атаандашы Текебаев болчудай. Кыргызстанда президент болчулар көп, бирок аккчасы аз. Өткөндө Горький аянтында СССР генералы И. Исаков: “Бакиев кетсин!” дейт. Кетпейт да. Бийликтин эң оор оокаты – казынадан кеткен Кудаярды көрө элекпиз. Курманбек Салиевич утмай болуп калды. Акимдери, губернаторлору, админстративдик рычкагы турат. БШК колунда, парламент өзүнүкү. Өзбекстан, Түркмөнстанда да мындай болушу мүмкүн эмес. Курманбек Бакиев бизди акырындап ушул турмушка жетелеп келатат. Кокон хандыгы болгон, бирок Кудаяр хан кантип качканын, Аскар кантип жашынганын эстебесе президент – президент деле болбойт. Президенттин улутка кайрылуусу таңдандырды. Тили да бөлөк, стилистикасы да бөлөк. Сиз эл атасысыз. Өз жолуңуз дурус эле. Булар сизди бузганы араң турат” деп жазды баяндамачы Жоллдошбек Зарлыкбеков “Шыбыргак” аттуу макаласында.
Ал эми “Атың чыкпаса жер өрттө” дегени рубрика алдындагы макала кыпчактардын улут катары таанылуу өнөктүгүн Баткен облусунун түштүгүндөгү Бужум айлынын тургуну, ардактуу эс алуудагы мугалим Камчыбек Саматов жетектээрин, эгер анын паспортуна “кыпчак” деп жазбаса, Бирикккен Улуттар Уюмуна кайрыларын кеп кылган.
Гезит булардан сырткары “Бийлик, БЭК, бикет, биримдик” деген жалпы тема алдында саясатчылар М. Ниязов, Р. Отунбаева, Ө. Текебаев, И. Өмүркулов жана укук коргоочу А. Абдрасулованын ой-пикирлерине орун берген.
