Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
25-Май, 2025-жыл, жекшемби, Бишкек убактысы 00:56

КЫРГЫЗ БАСМА СӨЗҮНӨ БАЯНДАМА


Бекташ Шамшиев, Бишкек шаары

Шейшембиде «Слово Кыргызстана» гезити 2-февралга чектелген конституциялык референдумду колдоочу жамааттардын кайрылууларын “Келечек үчүн» деген аталышта жарыя кылды. Ушул эле гезиттеги Борбордук шайлоо комиссиясынын түшүндүрмөсү боюнча, 1991-жылы кабылданган «Референдум тууралуу» мыйзам кыйла эскибирээк калса деле, кезектеги референдумга жарайт. Борбордук шайлоо комиссиясынын ырасташынча, референдумду өткөрүүгө мамлекеттик бийлик органдары түздөн-түз катыша алат. Себеп дегенде, бул шайлоо эмес, өлкө турмушундагы маанилүү иш-чара.
«Кыргыз туусу» гезитинин шейшемби күнкү саны «Башкасын кой, Куловго эмне жок?..», «Эй, Кадырбеков, биз сени жакшы билебиз!», «Өзөктөн чыккан өрт жаман…», «Партия этегине намаз окуганда…» деген аталыштагы макалалар менен ачылат. Гезиттеги «Референдум – сенин, менин тагдырым» деген топтомдо Жаллабат университетинин ректору Жамгырбек Бөкөшовдун, экс премьер-министр Амангелди Муралиевдин, композитор Насыр Давлесовдун пикирлерине орун берилген. «Өзгөчө мага жакканы, биз Конституцияны элге, бир жаранга багыштап жазгандан кийин алардын укуктарын, эркиндиктерин кеңейтип, өнүккөн өлкөлөрдүн Конституциясына таянып жазалы деген башкы максатым ишке ашканы болду»,- деп жазат Амангелди Муралиев.
«Физик, жайдары саясатчы» «Акаевдин дымагы тарыхый логика менен акыл-эстен жогору турганын» Конституциянын жаңы редакциясы көрсөткөнүн шейшембидеги «Республика» гезити аркылуу Республикачылар партиясынын жетекчиси Гияз Токомбаев жазып чыкты. Анын айтымында, оппозиция коом ынтымагы үчүн президент менен кызматташууга кайыл болчу. Бирок, жыйынтыгында бир кишинин бийлигин бекемдөөгө арналган жаңы редакция пайда болду. Өткөн жылдын августунда президент Акаев менен масилеттешип чыккан оппозициянын төрт мүчөсү, аларга кошулган бийлик каршылаштары Конституциялык кеңешмеге чоң үмүт артышканын «Акаев эми алдабайт» деген макаласында Замира Сыдыкова баяндаган. Журналисттин пикири боюнча, «бул ирет Акаев жооткотпостон, жеке бийлигин мыйзамдаштырып койгусу келди. Буга чейин ал эркиндик менен демократияны кантип кысып келсе, ошонун баары эми Башмыйзамда жазылды». «Акаев баарыбызды алдады», деген макаласында Алманбет Матубраимов эл уйкудан ойгонуп, референдумда «бар» же «жок» дегенди чийиштен мурда шашпай ойлонуп алуу сунушун айтат. Франциядагы референдумда демилгеси колдоо таппай калганда президент Де Голь кызматтан кеткен, Аскар Акаев анын жолун жолдой алабы, дейт автор.
«Кеңешме курамына мүчө болгон оппозиция лидерлери чечүүчү жыйынга келбей, тоотпой койгон президент өз кызыкчылыгын көздөп, демейкидей алдап кетти» маанисинде ачууланып жатышат»,- деп жазды шейшембидеги «Агым» гезитинде Аман Акматов деген автор. Ушул эле гезитте жарыяланган маегинде Конституциялык кеңешменин мүчөсү Өмүрбек Текебаев президент Акаевдин айланасында таасирдүү эки топ бар экендигине токтолгон. Депутаттын айтымында, таасирдүү топтун бири куру өмгөккө салып, баарын күч менен жасагысы келсе, экинчиси каршылаштар менен ымалага келип иш жүргүзүүнү жактырат. Президенттин бир кызматта узак отуруп калганы анын жанындагы жашырын атаандаштарынын тымызын аракеттерин жандандырып ийиши мүмкүн, деп божомол курат Абдувахаб Мониев «Тарыхый жоопкерчилик кимдин мойнунда?» деген макаласында.
Кыргызстандын өкмөт башчысы Николай Танаев «Моя столица» гезитине каршы доо-арыз берип, андан 3 миилион 200 миң сом төлөп берүүнү талап кылган. Мынча акчаны табыш үчүн өкмөт башчы өзү канча жыл тынбай иштеш керек, деп суроо коет шейшембидеги «Моя столица» гезитинде Вячеслав Тимирбаев. Басылманын жаңы санында жарыяланган маегинде «Арнамыс» партиясынын лидери Феликс Кулов иштеп аткан президент каршылаштарын жок кылып, мекенине чыккынчылык кылса деле жаңыланып аткан Конституция боюнча эч кандай жоопко тартылбастыгына токтолгон.
Референдум өтүүчү жайларга ок өтпөс эшиктер коюлуп, бүлетендерди милиция кызматкерлери кайтарууга алганын Боршайлоокомдун төрагасы Сулайман Иманбаев маалымдаганын шейшембиде «Вечерний Бишкек» гезити жазып чыкты. «Аалам» гезитининин башкы редакторунун орунбасары Кубаныч Сейдалиевдин маалымдашынча, басылманын шаршемби күнү жарыкка чыгуучу санында конституциялык референдум тууралуу материалдар, Жогорку Кеңештин позициясын талдаган макала жарыяланмакчы.
XS
SM
MD
LG