Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
28-Март, 2024-жыл, бейшемби, Бишкек убактысы 18:47

ЭРКИН БАСЫЛМАЛАР ИРИ СУММАЛАРГА АЙЫПКА ЖЫГЫЛУУДА


Премьер-министр Николай Танаев Михаил Корсунскийдин «Моя столица-новости» гезитине жарыяланган макаласы үчүн өткөн аптада гезитти жана авторду сотко берип, баш-аягы 17,5 миллион сом талап кылууда. Аптанын башында болсо «Кыргыз ордо» эркин гезитине байланыштуу соттун чечими чыгып, бул басылма 350 миң сом айыппулга жыгылды. Талдоочулар эркин басма сөз каражаттарынын ишин караган соттордун чечимдери барган сайын катаал боло баштаганын белгилеп жатышат.

Өкмөт башчысын «Моя столица-новости» гезитине жарыяланган Михаил Корсунскийдин «Селейменин дарысы – сот» деген макаласы ызалантыптыр. Автор «Демократия жана жарандык коом үчүн» бейөкмөт уюмдар коалициясынын директорлор кеңешинин төрагасынын орунбасары.

«Менин адамдык абийир-беделиме шек келтирди» деген Николай Танаев гезиттен 15 миллион сом, автордон 2,5 миллион сом айыппул талап кылууда. Премьер-министрдин кеңешчиси, өкмөттүн маалымат менен камсыздоо бөлүмүнүн башчысы Надыр Момунов эмне себептен Николай Танаев сотко кайрылып жатканын мындайча негиздеди:

- Бул маселе боюнча комментарий бергенге премьер-министр мага уруксат берген эмес. Ошондуктан, мен жеке пикиримди айтайын. Гезиттеги аталган макала боюнча чындыгында эле өзүнүн ар-намысын коргоо максатында премьер-министрдин сотко өткөн аптада кайрылганы туура. Ал өлкөнүн өкмөт башчысы болуп туруп, башка административдик ресурстарды колдонбой, бул талашты мыйзам жолу аркылуу чечүүнү туура көргөнү эле көптү айтып турат. Укуктук коомду куруп жаткан коом үчүн, ошол коомдун жарандары үчүн бул үлгү боло турган маселе. Кимиси туура, кимиси туура эмес деген талашты сот гана чече алат. Ал эми муну гезитти куугунтуктоонун уландысы деген курулай сөз, коомдо ушундай стреотип бар экен.

Михаил Корсунский сөз болуп жаткан макаласында 11 жыл ичинде пенсия чегерүүнүн механизмине талдоо жасап, Николай Танаев биринчи вице-премьер, ошол эле учурда Социалдык фонддун ишин көзөмөлгө алуучу кеңештин төрагасы болуп турган учурдагы иштерди иликтеген.

«Журналисттер» бейөкмөт уюмунун жетекчиси Кубан Мамбеталиев «бийликтеги ар бир адамдын ишинин сынга алынып турганы - демократиялык коомдо мыйзам ченемдүү иш, буга жетекчилер көнүшү керек эле» дейт:

- Николай Танаев мырза «Моя столицаны» экиби, үчүнчү иретпи, сотко берип отурат, санынан да адашып калдык. Эми ошентип эле премьер-министр өз абийирин өзү кетирип жатпайбы! Гезит Танаевди үй-бүлөлүк жеке турмушу тууралуу сындап жатабы, же «калпагын туура эмес кийип алыптыр» деп жазып жатабы? Кызматы, иши боюнча сынга алып жатпайбы! Демек, бул мамлекетке пайда. «Эшектин жүгү жеңил болсо жаталак болот» деген сөз бар. Азыр гезиттер анча-мынча сындап турганы үчүн жанагы мамлекеттик адамдар… эшектер эмес, адамдар – жакшы иштеп жатышат!

Буга чейин да премьер-министр кабарчы Рина Приживойтту жана «Моя столица-новости» гезитин сотко берген болчу. Бул ишти Бишкектин Ленин райондук соту 2003-жылдын 16-январында карап, гезиттен премьер-министрдин пайдасына 500 миң сом, макаланы жазган автордон 3 миң сом өндүрүп берген чечим чыгарган. 25-апрелде Бишкек шаардык соту гезиттин апелляциялык арызын карап, Ленин райондук сотунун ошол чечимин күчүндө калтырган. Белгилеп коюш керек - оппозициялык маанайдагы бул гезит бийликтеги коррупциялык көрүнүштөрдү ачык сынга алып келатат. Соңку учурда гезитти сотко бергендер көбөйүп, басылма баш-аягы 2 миллион сомдон ашык айыппулга жыгылган.

«Кыргыз ордо» гезити да «Моя столица-новости» сыяктуу эле оппозициялык маанайдагы басылма. Кыргызстандын Бажы инспекциясынын башчысынын орун басары Айдарбек Дүйшалиев гезиттин 2002-жылдын 3-октябрындагы санына жарык көргөн «Плагиат бажычы» деген макаладагы маалыматтарды «чындыкка дал келбейт» деп сотко кайрылган. 2003-жылдын 10-январында шаардын Биринчи Май райондук соту Дүйшалиевдин арызын карады. Сот гезиттин мүлкүн камакка алуу жөнүндө чечим чыгарып, редакцияны жабырлануучуга 350 миң сом, макаланы жазган Карыбай Алыбаевди 5 миң сом айыппул төлөп берүүгө милдеттендирди.

28-апрелде Бишкек шаардык соту «Кыргыз ордо» гезитинин апелляциялык арызын карап, райондук соттун чечимин өзгөртүүсүз калтырды. Эске сала кете турган маалымат: аталган макаланын автору - экономика илимдеринин кандидаты Карыбай Алыбаев. Гезитке ал «Айдарбек Дүйшалиевдин «экономика илимдеринин кандидаты» деген наамы үчүн жазылган илимий ишти мен жазып бергем, бирок Дүйшалиев акымды толук бербей койду» деп жазган. «Кыргыз ордонун» башкы редактору Бекен Назаралиев бул окуяны гезитке бийлик тараптан жасалган кезектеги куугунтук деп эсептейт:

- Соттошуп жүрүп мен бир нерсеге ынандым. Бул жерде бийликтин биздин гезиттин тагдырына таасир этип жатканы байкалат. Анткени, оппозициялык маанайдагы эркин гезитти сотко берген бийлик өкүлдөрүнүн 10 сом төлөп жазган арыздарынын баары канааттандырылат да, олчойгон миллион сомдук айыптар салынат. Ал эми оппозиция өкүлдөрү бийлик тарапты колдогон гезиттерди сотко берсе, аларга соттор болгону 3000-5000 сом гана айып салышат. Бул, соттордун бийликке толук көз карандылыгын далилдеп турат.

«Трибуна» гезитинин башкы редактору Ырысбек Өмүрзаков, «бийлик эркин басылмаларды жабуу максатында сот системасын колдонуп жатат» деген пикирде.

- Азыр эркин басылмаларга аты-жөнү чыккан эле бийлик адамы сотко кайрылчу болду. «Кыргыз ордону» да сот аркылуу жабалы деп жатышат. «Моя столица-новости» гезитин сотко бергендердин санын башында санап жүрчүмүн, андай арыздар 20дан ашкандан кийин адашып, санагымды токтоттум. Гезитке коюлган дооматтардын баарынын эле максаты барып-келип гезитти жабуу экени кашкайып көрүнүп калды.
XS
SM
MD
LG