Акыркы эки күндөн бери Орусияда өзгөчө коомдук пикирди жараткан Ходорковскийдин дагы үч айга абакта калуу-калбашы туурасындагы маселеге чекит коюлду. Москвадагы Басман райондук сотунун 23-декабрь күнү чыгарган чечимине ылайык, Ходорковский дагы үч айга абакта кармалат. Бизнесмендин адвокаттары аны акыйкатсыз чечим деп табышты.
Ходорковскийдин адвокаты Карина Москаленко:
- Биздин оюбузда, бул чечим Ходорковскийдин укугун кемсинтет. Сот жараяны учурунда кандай мүнөздөгү катачылыктар кетирилгендигин жакшы билесиз. Биз аларды так көрсөтүп, сөзсүз түрдө менен тийиштүү жактарга даттанабыз.
Басман райондук сотунун маңдайында эки күндөн бери кудум чоң пикет өтүп жаткандай туюлду. ЮКОСтун 7800 кызматкерин, саясатчыларды, коомдук ишмерлер менен журналисттерди жана окумуштууларды ичине камтыган атайын топ Ходорковскийдин абактан чыгарылышын колдошту. Бирок, сот Башкы прокуратуранын өтүнүчүн орундатууну туура тапкан өңдүү.
Окуянын дал ушул багытта өнүгүүсүн көптөгөн байкоочулар Орусия келээрки жылы баштан өткөрүүчү негизги саясий окуя - президенттик шайлоо менен байланыштырышты.
Орусиялык эң бай адамдын саясий көз-караштары жана буга чейинки Мамдумадада өзгөчө көз карашы менен таанылган либералдуу партияларды каржылаганы, Башкы прокуратуранын билдирүүсүнө караганда, көңүлгө алынган эмес. Бирок орусиялык эле эмес, эларалык маалымат мейкиндигинде жана саясий чөйрөдөгү талкуу чатактын пайда болушуна Ходорковскийдин саясий ишмердүүлүгү себеп болгондугун көрсөтүүдө.
Бул ойду президент Владимир Путиндин Орусиянын ишкердик жана өндүрүш палатасынын жетекчилиги менен өткөн жолугушуусу да бышыктагандай болду. Анда буга чейин өткөн менчиктештирүүнүн кайра каралбай тургандыгы жана эң башкысы бизнесмен деген түшүнүк «олигарх» деген түшүнүктөн кандайча айырмалана тургандыгы аныкталды. Палатанын жетекчиси Примаковдун айтымында:
- «Олигарх» - бул жөн гана ишкер эмес. Олигарх деп түрдүү көз боемочулук менен чөнтөгүн толтурган, өзүнүн жакын кызматташтарына бут тосуп, партиялардын жана депутаттардын алкымын бузуп, алар аркылуу саясатка умтулгандарды айтабыз.
Өз кезегинде, Владимир Путин менчиктештирүү иши кайра каралбай тургандыгын жана мыйзам чегинен чыгууга аракеттенген адамдар жоопко тартыла турганын айтты.
Ходорковский, Басман сотунун буга чейинки чечимине ылайык, 30-декабрда абактан бошотулушу керек эле. Бул күн жакындаганда Башкы прокуратура айыпталуучуну дагы үч айга абактан чыгарбоо өтүнүчүн сотко жөнөткөн. Башкы прокуратура Ходорковскийге тагылган айып боюнча тийиштүү документтерди өз убагында өткөрбөгөндүктөн, дүйшөмбү күнү Москва убактысы боюнча саат 21:30 чейин уланган сот жараяны эч кандай жыйынтыкка келген жок болчу.
Шейшемби күнү Ходорковский иши менен бирге Москва шаардык сотунда «МЕНАТЕП» эларалык финансы тобунун кожоюну Платон Лебедевдин да иши каралды. Лебедев Ходорковский менен биргеликте «Апатит» акционердик коомунун 20%акциясын «көз боемочулук менен өздөрүнө өткөрүп алышкан» деп айыпталышууда. П.Лебедевди абакта кармоо мөөнөтү да 30-декабрда соңуна чыгышы керек эле. Жыйынтыгында, шаардык сот Платон Лебедевдин иши сотко толук өткөрүлүп берилмейин, ал абакта кармала тургандыгы тууралуу чечимин чыгарды.
Михаил Ходорковскийдин адвокаттары жумурияттын Башкы прокуратурасынын сотко жиберген сунушун такыр эле мыйзамга туура келбейт деп эсептешет.
Михаил Ходорковский үстүбүздөгү жылдын 25-октябрында Новосибирск шаарында кармалган. Орусиянын Башкы прокуратурасы олигархты «көз боемочулукка барып, ири суммадагы каражатты өзүнө өткөрүп алган», «салык төлөөдөн качкан» деген Кылмыш кодексинин 7 беренеси боюнча айыптоодо.
Ошентип, байкоочулардын боолгошуна караганда, Михаил Ходорковский да, Платон Лебедев да Орусияда президенттик шайлоо өткөндөн кийин гана абактан бошотулушу мүмкүн.
Ходорковскийдин адвокаты Карина Москаленко:
- Биздин оюбузда, бул чечим Ходорковскийдин укугун кемсинтет. Сот жараяны учурунда кандай мүнөздөгү катачылыктар кетирилгендигин жакшы билесиз. Биз аларды так көрсөтүп, сөзсүз түрдө менен тийиштүү жактарга даттанабыз.
Басман райондук сотунун маңдайында эки күндөн бери кудум чоң пикет өтүп жаткандай туюлду. ЮКОСтун 7800 кызматкерин, саясатчыларды, коомдук ишмерлер менен журналисттерди жана окумуштууларды ичине камтыган атайын топ Ходорковскийдин абактан чыгарылышын колдошту. Бирок, сот Башкы прокуратуранын өтүнүчүн орундатууну туура тапкан өңдүү.
Окуянын дал ушул багытта өнүгүүсүн көптөгөн байкоочулар Орусия келээрки жылы баштан өткөрүүчү негизги саясий окуя - президенттик шайлоо менен байланыштырышты.
Орусиялык эң бай адамдын саясий көз-караштары жана буга чейинки Мамдумадада өзгөчө көз карашы менен таанылган либералдуу партияларды каржылаганы, Башкы прокуратуранын билдирүүсүнө караганда, көңүлгө алынган эмес. Бирок орусиялык эле эмес, эларалык маалымат мейкиндигинде жана саясий чөйрөдөгү талкуу чатактын пайда болушуна Ходорковскийдин саясий ишмердүүлүгү себеп болгондугун көрсөтүүдө.
Бул ойду президент Владимир Путиндин Орусиянын ишкердик жана өндүрүш палатасынын жетекчилиги менен өткөн жолугушуусу да бышыктагандай болду. Анда буга чейин өткөн менчиктештирүүнүн кайра каралбай тургандыгы жана эң башкысы бизнесмен деген түшүнүк «олигарх» деген түшүнүктөн кандайча айырмалана тургандыгы аныкталды. Палатанын жетекчиси Примаковдун айтымында:
- «Олигарх» - бул жөн гана ишкер эмес. Олигарх деп түрдүү көз боемочулук менен чөнтөгүн толтурган, өзүнүн жакын кызматташтарына бут тосуп, партиялардын жана депутаттардын алкымын бузуп, алар аркылуу саясатка умтулгандарды айтабыз.
Өз кезегинде, Владимир Путин менчиктештирүү иши кайра каралбай тургандыгын жана мыйзам чегинен чыгууга аракеттенген адамдар жоопко тартыла турганын айтты.
Ходорковский, Басман сотунун буга чейинки чечимине ылайык, 30-декабрда абактан бошотулушу керек эле. Бул күн жакындаганда Башкы прокуратура айыпталуучуну дагы үч айга абактан чыгарбоо өтүнүчүн сотко жөнөткөн. Башкы прокуратура Ходорковскийге тагылган айып боюнча тийиштүү документтерди өз убагында өткөрбөгөндүктөн, дүйшөмбү күнү Москва убактысы боюнча саат 21:30 чейин уланган сот жараяны эч кандай жыйынтыкка келген жок болчу.
Шейшемби күнү Ходорковский иши менен бирге Москва шаардык сотунда «МЕНАТЕП» эларалык финансы тобунун кожоюну Платон Лебедевдин да иши каралды. Лебедев Ходорковский менен биргеликте «Апатит» акционердик коомунун 20%акциясын «көз боемочулук менен өздөрүнө өткөрүп алышкан» деп айыпталышууда. П.Лебедевди абакта кармоо мөөнөтү да 30-декабрда соңуна чыгышы керек эле. Жыйынтыгында, шаардык сот Платон Лебедевдин иши сотко толук өткөрүлүп берилмейин, ал абакта кармала тургандыгы тууралуу чечимин чыгарды.
Михаил Ходорковскийдин адвокаттары жумурияттын Башкы прокуратурасынын сотко жиберген сунушун такыр эле мыйзамга туура келбейт деп эсептешет.
Михаил Ходорковский үстүбүздөгү жылдын 25-октябрында Новосибирск шаарында кармалган. Орусиянын Башкы прокуратурасы олигархты «көз боемочулукка барып, ири суммадагы каражатты өзүнө өткөрүп алган», «салык төлөөдөн качкан» деген Кылмыш кодексинин 7 беренеси боюнча айыптоодо.
Ошентип, байкоочулардын боолгошуна караганда, Михаил Ходорковский да, Платон Лебедев да Орусияда президенттик шайлоо өткөндөн кийин гана абактан бошотулушу мүмкүн.
