«МСН» гезити өзүнүн шейшемби күндөгү санында быйыл январь айында премьер-министр Николай Танаев үй сатып алам деп «Кыргызстандын улуттук электртармактары» акционердик коомунан 102 миң доллар кредит алганын жазып чыккан болчу. Макаланын автору Рина Приживойттун жазганына караганда мындай маалымат Эл өкүлдөр жыйынынын депутаты Исхак Масалиевге келип түшкөн. Депутат өз кезегинде анын чын-төгүнүн билүү максатында Башкы прокуратурага жана Эсеп палатасына кат жөнөткөн.
Шаршемби күнү болуп өткөн Адилет башкаруу боюнча улуттук кеңеште премьер-министр өзү жөнүндө чыккан макала тууралуу унчукпай коё алган жок. Николай Танаев ал акчаны алганы чын экенин билдирди. Бирок анын гезитке жарыяланып кетишин «кезектеги жөөлөп өтүү» деп баалады:
- Мен мындай көрсөтмөнү ким бергенин, кимге берилгенин, ким айтып чыкканынан өйдө билем. Мен ал маселе тууралуу анчалык айтылгандан кийин маалыматтын баары аягына чейин айтылууга тийиш болчу деп эсептейм.
Николай Танаевдин айтымында, ал мындан 2 жыл мурда уулу менен бирге 3 бөлмөлүү квартирада жашап, ал тардык кылганда мамлекеттик дачага көчүп кеткен. Бирок ал жерде, Николай Танаевдин айтымында, ыңгайлуу шарт жок. Ал кайтарууга алынган өзгөчө аймак болгондуктан достору менен гана эмес, небереси менен да чанда көрүшөт. Өткөн жылы ал далай жылдардан бери өндүрүлбөй келаткан Казакстандын Кыргызстандан алган электр энергиясы үчүн 12 млн. доллар карызын кайтарууга жетишкен. Анын бул эмгеги үчүн «Кыргызстандын улуттук электртармактары» акционердик коомунун жетекчилери үй сатып беребиз дешкен.
- Менин үйүм жок экенин энергетиктер билишип, мага үй сатып берүүнү сунуш кылышты, – дейт Николай Танаев. - Мен баш тарттым. Анткени ал мыйзамсыз болчу. Андан кийин алар кредит сунушташты. Алардын иштелип чыккан жобосу бар. Алар өздөрүнүн кызматкерлерине үй сатып алууга же үй курууга 5 млн. сомго чейин кредит беришет. Мен ал убакта макул болуп 5 жылга кредит алдым.
Исхак Масалиев өнбөй жаткан карызды өндүрүү өкмөт башчынын түздөн-түз милдети экенин, анын бул үчүн кошумча акы талап кылууга акысы жок экендигин билдирет:
- Премьер-министр Николай Танаев брокер же ортомчу эмес да. Ал мамлекеттин аткаруу бийлигинин башчысы. Карызды өндүрүү - анын милдети. Ал үчүн айлык алат. Айлыгы биздикинен да көбүрөөк. Телевизордон бүт Кыргызстанга «мен карызды өндүрүп бердим, ошондуктан мага шарт түзүп берүүгө милдеттүү» дегени туура эмес.
Бирок Николай Танаев алган кредитин ноябрь айында эле, Адилет башкаруу боюнча улуттук кеңештин төрагасы болуп бекигенден кийин кайрып бергенин айтат.
- Бирок Аскар Акаевич мени Адилет башкаруу боюнча улуттук кеңештин төрагасы кылып дайындаганда, менин жаңы кызматым алаканга салгандай ачык көрүнүп турарын түшүндүм. Ошондуктан мен кредиттик линиядан баш тарттым. Куруучулар акчаны кайтарып беришти, – деди Николай Танаев.
Исхак Масалиев болсо премьердин өзү төрагалык кылган акционердик коомдон кредит алышы туура эмес деп эсептейт:
- Николай Танаев «премьер катары кредит алганым туура эле болчу» деп жатат. Адилет башкаруу боюнча улуттук кеңештин төрагасы болгондо анын мурдагы кадамы туура эмес болуп калат экен. Антип салыштырууга болбойт да. «Мамлекеттик кызмат жөнүндө» мыйзам бар. Ага морал-этика боюнча талаптар киргизилген. Кредит алгысы келсе, банктан 38% менен алсын.
Исхак Масалиев Николай Танаевдин «бул атайын уюштурулган иш» дегени жөнүндө минтип билдирди:
- «Бирөө уюштурду» деп айткандан кийин атын да айтыш керек. Мен бул сөздү мурда эле уккам. Октябрь-ноябрь айларында элге билингенден кийин, ал кредитти кайтарып берген. Менде ал кезде документтер жок болчу. «Улуттук электртармактардын» жетекчилерине кайрылсам, «андай факты жок» деп коюшкан.
Бул окуя тууралуу пикирин сурап белгилүү саясатчы, депутат Өмүрбек Текебаевге кайрылдык:
- Премьер-министр биринчи кезекте саясий кызмат, – деди Өмүрбек Текебаев. -
Анын жүрүм-туруму, жасаган иши мамлекет үчүн маанилүү. Ага карап майда чиновниктер үлгү алып, этикага сыйбаган иштерди жасашы мүмкүн. Премьер-министр 100 миң долларды кризис болуп кыйрап жаткан тармактан алышы ыйманга жатпайт. Мыйзам жагынан алып караганда деле директорлор кеңешинин мүчөлөрү премьер-министрге көз каранды адамдар. Саясий жана моралдык жактан болсо бул абдан туура эмес көрүнүш. Мен Николай Танаев ал кредитти кайтарып берип тим болбостон, кызматтан да кетиш керек эле деп ойлойм.
Шаршемби күнү болуп өткөн Адилет башкаруу боюнча улуттук кеңеште премьер-министр өзү жөнүндө чыккан макала тууралуу унчукпай коё алган жок. Николай Танаев ал акчаны алганы чын экенин билдирди. Бирок анын гезитке жарыяланып кетишин «кезектеги жөөлөп өтүү» деп баалады:
- Мен мындай көрсөтмөнү ким бергенин, кимге берилгенин, ким айтып чыкканынан өйдө билем. Мен ал маселе тууралуу анчалык айтылгандан кийин маалыматтын баары аягына чейин айтылууга тийиш болчу деп эсептейм.
Николай Танаевдин айтымында, ал мындан 2 жыл мурда уулу менен бирге 3 бөлмөлүү квартирада жашап, ал тардык кылганда мамлекеттик дачага көчүп кеткен. Бирок ал жерде, Николай Танаевдин айтымында, ыңгайлуу шарт жок. Ал кайтарууга алынган өзгөчө аймак болгондуктан достору менен гана эмес, небереси менен да чанда көрүшөт. Өткөн жылы ал далай жылдардан бери өндүрүлбөй келаткан Казакстандын Кыргызстандан алган электр энергиясы үчүн 12 млн. доллар карызын кайтарууга жетишкен. Анын бул эмгеги үчүн «Кыргызстандын улуттук электртармактары» акционердик коомунун жетекчилери үй сатып беребиз дешкен.
- Менин үйүм жок экенин энергетиктер билишип, мага үй сатып берүүнү сунуш кылышты, – дейт Николай Танаев. - Мен баш тарттым. Анткени ал мыйзамсыз болчу. Андан кийин алар кредит сунушташты. Алардын иштелип чыккан жобосу бар. Алар өздөрүнүн кызматкерлерине үй сатып алууга же үй курууга 5 млн. сомго чейин кредит беришет. Мен ал убакта макул болуп 5 жылга кредит алдым.
Исхак Масалиев өнбөй жаткан карызды өндүрүү өкмөт башчынын түздөн-түз милдети экенин, анын бул үчүн кошумча акы талап кылууга акысы жок экендигин билдирет:
- Премьер-министр Николай Танаев брокер же ортомчу эмес да. Ал мамлекеттин аткаруу бийлигинин башчысы. Карызды өндүрүү - анын милдети. Ал үчүн айлык алат. Айлыгы биздикинен да көбүрөөк. Телевизордон бүт Кыргызстанга «мен карызды өндүрүп бердим, ошондуктан мага шарт түзүп берүүгө милдеттүү» дегени туура эмес.
Бирок Николай Танаев алган кредитин ноябрь айында эле, Адилет башкаруу боюнча улуттук кеңештин төрагасы болуп бекигенден кийин кайрып бергенин айтат.
- Бирок Аскар Акаевич мени Адилет башкаруу боюнча улуттук кеңештин төрагасы кылып дайындаганда, менин жаңы кызматым алаканга салгандай ачык көрүнүп турарын түшүндүм. Ошондуктан мен кредиттик линиядан баш тарттым. Куруучулар акчаны кайтарып беришти, – деди Николай Танаев.
Исхак Масалиев болсо премьердин өзү төрагалык кылган акционердик коомдон кредит алышы туура эмес деп эсептейт:
- Николай Танаев «премьер катары кредит алганым туура эле болчу» деп жатат. Адилет башкаруу боюнча улуттук кеңештин төрагасы болгондо анын мурдагы кадамы туура эмес болуп калат экен. Антип салыштырууга болбойт да. «Мамлекеттик кызмат жөнүндө» мыйзам бар. Ага морал-этика боюнча талаптар киргизилген. Кредит алгысы келсе, банктан 38% менен алсын.
Исхак Масалиев Николай Танаевдин «бул атайын уюштурулган иш» дегени жөнүндө минтип билдирди:
- «Бирөө уюштурду» деп айткандан кийин атын да айтыш керек. Мен бул сөздү мурда эле уккам. Октябрь-ноябрь айларында элге билингенден кийин, ал кредитти кайтарып берген. Менде ал кезде документтер жок болчу. «Улуттук электртармактардын» жетекчилерине кайрылсам, «андай факты жок» деп коюшкан.
Бул окуя тууралуу пикирин сурап белгилүү саясатчы, депутат Өмүрбек Текебаевге кайрылдык:
- Премьер-министр биринчи кезекте саясий кызмат, – деди Өмүрбек Текебаев. -
Анын жүрүм-туруму, жасаган иши мамлекет үчүн маанилүү. Ага карап майда чиновниктер үлгү алып, этикага сыйбаган иштерди жасашы мүмкүн. Премьер-министр 100 миң долларды кризис болуп кыйрап жаткан тармактан алышы ыйманга жатпайт. Мыйзам жагынан алып караганда деле директорлор кеңешинин мүчөлөрү премьер-министрге көз каранды адамдар. Саясий жана моралдык жактан болсо бул абдан туура эмес көрүнүш. Мен Николай Танаев ал кредитти кайтарып берип тим болбостон, кызматтан да кетиш керек эле деп ойлойм.
