Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
10-Февраль, 2025-жыл, дүйшөмбү, Бишкек убактысы 09:10

ИРАН: ИРЕГЕДЕ САЯСИЙ КРИЗИС


Иранда межилис менен ислам революциясынын көзөмөл кеңешинин ортосундагы тиреш саясий кризиске айланганы калды. Көзөмөлчүлөр кеңеши жалпы эсепте эки миңден үч миңге чукул талапкерди келерки айдагы парламенттик шайлоого катышуу укугунан ажыраткан эле. Бул чечимге нааразылык билдирип, межилистин токсондон ашуун мүчөсү үч күндөн бери залда отуруп алып, иш таштоо акциясын өткөрүп жатышат. Ирандын диний жогорку лидери аятолла Али Хаменеи иштин баары мыйзам жолунда чечилиши керектигин белгиледи.

Ислам революциясынын көзөмөл кеңеши шайланма орган эмес, анын он эки мүчөсүн өлкөнүн жогорку диний лидери аятолла Али Хаменеи өзү дайындайт. Кеңештин теңи диний уламалардан,теңи ислам мыйзамдары боюнча адистерден тандалат. Аларга негизинен парламентке аталык кылуу – межилистин чечимдерине көзөмөл жүргүзүү милдети табышталган. Иш жүзүндө кеңеш саясий турмушту контролдоо боюнча чексиз укуктарга ээ болгон.

Мурдагы парламенттик шайлоодо реформачыл маанайдагы күчтөр межилистеги көпчүлүк орундарды жеңип алган эле. Иран коомчулугунда алар ушу тапта да кеңири колдоого ээ, андыктан эмдиги айдагы шайлоодо межилис кайрадан реформачылардын колуна өтөрү шексиз болчу. Көзөмөлчүлөр кеңеши өз чечими менен жер-жерлерден депутаттыкка талапкер болуп катталган 1700дөй адамдын кандидаттыгын алып салды, дагы бир жарым миңдей кишиге шайлоого талапкер болуп катышканга тыюу салды. Болгондо да муну ачык-айрым түрдө эмес, негизинен жең ичинен, коомчулукка кеңири жарыя кылбай, тымызын жасады. Көзөмөл кеңешинин мындай жоругун айрым депутаттар бейаскери усулдагы мамлекеттик төңкөрүш тариздеги кадам катары баалашты. Президент Мохаммад Хатами жетектеген реформачылар Лигасынын билдирүүсүндө консерваторлор Ирандын душмандары тутунган жолго түшүп,өлкөнү дүйнө жүзүнө зулум режим кылып көрсөткөнгө аракеттенип жатканы айтылды.

Көзөмөл кеңешинин чечимин межилистин төрагасы, отузга чукул аймак башчылары айыптап чыгышты. Эгер кеңеш өз бүтүмүн өзгөртпөсө, алар кызматтан кетишерин эскертишти. Вице-президент Мохаммад Сатарифар да азыркы кризис өкмөттүн отставкасына алып келерин, анткени өз калкынын эркин добуш берүү укугун камсыз кыла албаган кабинет бийликте кала албай тургандыгын белгиледи. Өлкөнүн ички иштер министрлиги көзөмөлчүлөрдүн чечимин аткарууга алгандан баш тартты.

Ирандын жогорку диний лидери аятолла Али Хаменеи пикир келишпестиктердин баары мыйзам жолунда чечилиши керектигин эскертти. Аятолла эгер мыйзамда каралган мүмкүндүктөрдүн баары түгөнсө, ошондо гана жаңжалды өзү чечкенге аргасыз болорун кошумчалады.

Айрым кабарларга караганда, президент Хатами жана межилистин раиси Мехди Карруби көзөмөл кеңешинин мүчөлөрү менен бир нече курдай сүйлөшүүлөрдү өткөрүштү.Бирок консерваторлор өз позициясынан кайта турган түрү жок дешет.Буга байланыштуу реформаторлор кокус бул тирештин арты өлкөдө кезектеги саясий кризиске айланып, массалык нааразылыктарды пайда кылса, бардык жоопкерчилик көзөмөл кеңешине жүктөлө тургандыгын эскертишти.

XS
SM
MD
LG