Кыргызстан элдер ассамблеясынан шайлоого 776 байкоочу көз салган. Ассамблеянын байкоочуларынын айтымында, быйыл добуш берүүдө шайлоочулар мурда болуп көрбөгөндөй активдүүлүгүн көрсөтүштү.
Ассамблеянын төрагасы Иса Токоев «АКИпресс» агенттигинде өткөн маалымат жыйынында шайлоо ал күткөндөн бир кыйла жогорку деңгээлде өткөнүн белгиледи:
- Мен мындан начар өтүп калат го дегем. Биздин байкоочулардын талдоосуна караганда, бул шайлоо бир кыйла жогорку деңгээлде өттү. Айрыкча мамлекеттин шайлоонун жүрүшүнө кийлигишпегени жакшы болду.
Иса Токоевдин айтымында, бармакка белги коюу ыкмасы ишти жайлатканы болбосо, шайлоонун жүрүшүнө тоскоол болгон жагдайлар болгон жок:
- Шайлоочулар көп келген убакта ар биринин бармагын текшерип, анын боек чачып аттык да. Ошол учурда узун кезек болуп, эл күтүп калып атты.
Ушул эле күнү «Демократия жана атуулдук коом үчүн» коалициясы да шайлоо боюнча алгачкы байкоолору менен бөлүштү. 59 округга байкоо салган коалиция башкалаадагы Юнусалиев, Ахунбаев жана региондордогу айрым округдардагы шайлоонун жыйынтыгына күмөн саноо билдирди.
Эдил Байсаловдун пикиринде, бул парламенттик шайлоодо бармакка белги коюу ыкмасынын жана тунук үкөктөрдүн киргизилиши өңдүү демократиялык кадамдар жасалганына карабастан, таза жана адилет шайлоо болду деп айтууга болбойт:
- Шайлоо жараянына мамлекеттин кийлигишүүсүн, мамлекеттик телеканал аркылуу оппозициялык маанайдагы талапкерлерге жасалган чабуул өңдүү жагдайлар шайлоону адилет өттү деп айтууга жол бербейт.
«Атуулдук коом коррупцияга каршы» уюмунун байкоочулары эки топ менен иштеди. 150 кишиден турган жаш байкоочулардын тобу жарышып добуш саноо менен студенттер арасында мониторинг жүргүзүштү. Аталган топ шайлоонун жүрүшүндө студенттерге айрыкча басым жасалып, коркутуп- үркүтүүлөр көп болгонун белгилейт.
«Атуулдук коом коррупцияга каршы» бейөкмөт уюмдун лидери Төлөйкан Исмаилова Бишкектеги №1 Университет округунда административдик басым болгонуна карабастан шайлоочулар демократиялык эрк көрсөтүштү деген ойдо:
- Деканаттар студенттерди коркутуп, үгүт кампаниясынан мурда эле жаштарды үгүттөй башташкан. Бул округда административдик басым күчтүү болду, бирок жаштар атуулдук позициясын көрсөтө алышты. Бул округда экинчи тур болмок болду, бул да элдин демократиялык жеңиши деп эсептейм.
Төлөйкан Исмаилованын пикиринде, бийликтин шайлоонун жүрүшүнө кийлигишүү жана бурмалоо аракетине карабастан Кочкордо, Аксыда жана бир катар аймактардагы элдин тандоосу көп нерседен кабар берет:
- Аксы эли дагы бир жолу атуулдук позициясынын бекемдигин далилдешти. Кочкордун эли өз талапкерине добуш бере албай калышына, соттордун адилетсиздигине жана деги эле азыркы бийликке нааразылык көрсөтө алышты. Бишкектеги Тоголок Молдо округунда Муратбек Мукашевдин «Алга, Кыргызстан» партиясынын мүчөсүн жеңип чыгышы да элдин аң- сезими өскөндүгүнүн жана элди бийлик алдай албастыгынан кабар берет. Мына ушул окургдардагы шайлоо өзүнчө феномен болуп калды.
Көпчүлүк байкоочулар Кыргызстандагы парламенттик шайлоо добуш сатып алуу аракеттери, талапкерлер ортосундагы теңсиздик жана соттордун адилетсиздиги өңдүү бир нече факторлорго карабастан алдыдагы президенттик шайлоодо элдин демократиялык тандоосу жеңет деген үмүт пайда кылганын айтышууда.
Ассамблеянын төрагасы Иса Токоев «АКИпресс» агенттигинде өткөн маалымат жыйынында шайлоо ал күткөндөн бир кыйла жогорку деңгээлде өткөнүн белгиледи:
- Мен мындан начар өтүп калат го дегем. Биздин байкоочулардын талдоосуна караганда, бул шайлоо бир кыйла жогорку деңгээлде өттү. Айрыкча мамлекеттин шайлоонун жүрүшүнө кийлигишпегени жакшы болду.
Иса Токоевдин айтымында, бармакка белги коюу ыкмасы ишти жайлатканы болбосо, шайлоонун жүрүшүнө тоскоол болгон жагдайлар болгон жок:
- Шайлоочулар көп келген убакта ар биринин бармагын текшерип, анын боек чачып аттык да. Ошол учурда узун кезек болуп, эл күтүп калып атты.
Ушул эле күнү «Демократия жана атуулдук коом үчүн» коалициясы да шайлоо боюнча алгачкы байкоолору менен бөлүштү. 59 округга байкоо салган коалиция башкалаадагы Юнусалиев, Ахунбаев жана региондордогу айрым округдардагы шайлоонун жыйынтыгына күмөн саноо билдирди.
Эдил Байсаловдун пикиринде, бул парламенттик шайлоодо бармакка белги коюу ыкмасынын жана тунук үкөктөрдүн киргизилиши өңдүү демократиялык кадамдар жасалганына карабастан, таза жана адилет шайлоо болду деп айтууга болбойт:
- Шайлоо жараянына мамлекеттин кийлигишүүсүн, мамлекеттик телеканал аркылуу оппозициялык маанайдагы талапкерлерге жасалган чабуул өңдүү жагдайлар шайлоону адилет өттү деп айтууга жол бербейт.
«Атуулдук коом коррупцияга каршы» уюмунун байкоочулары эки топ менен иштеди. 150 кишиден турган жаш байкоочулардын тобу жарышып добуш саноо менен студенттер арасында мониторинг жүргүзүштү. Аталган топ шайлоонун жүрүшүндө студенттерге айрыкча басым жасалып, коркутуп- үркүтүүлөр көп болгонун белгилейт.
«Атуулдук коом коррупцияга каршы» бейөкмөт уюмдун лидери Төлөйкан Исмаилова Бишкектеги №1 Университет округунда административдик басым болгонуна карабастан шайлоочулар демократиялык эрк көрсөтүштү деген ойдо:
- Деканаттар студенттерди коркутуп, үгүт кампаниясынан мурда эле жаштарды үгүттөй башташкан. Бул округда административдик басым күчтүү болду, бирок жаштар атуулдук позициясын көрсөтө алышты. Бул округда экинчи тур болмок болду, бул да элдин демократиялык жеңиши деп эсептейм.
Төлөйкан Исмаилованын пикиринде, бийликтин шайлоонун жүрүшүнө кийлигишүү жана бурмалоо аракетине карабастан Кочкордо, Аксыда жана бир катар аймактардагы элдин тандоосу көп нерседен кабар берет:
- Аксы эли дагы бир жолу атуулдук позициясынын бекемдигин далилдешти. Кочкордун эли өз талапкерине добуш бере албай калышына, соттордун адилетсиздигине жана деги эле азыркы бийликке нааразылык көрсөтө алышты. Бишкектеги Тоголок Молдо округунда Муратбек Мукашевдин «Алга, Кыргызстан» партиясынын мүчөсүн жеңип чыгышы да элдин аң- сезими өскөндүгүнүн жана элди бийлик алдай албастыгынан кабар берет. Мына ушул окургдардагы шайлоо өзүнчө феномен болуп калды.
Көпчүлүк байкоочулар Кыргызстандагы парламенттик шайлоо добуш сатып алуу аракеттери, талапкерлер ортосундагы теңсиздик жана соттордун адилетсиздиги өңдүү бир нече факторлорго карабастан алдыдагы президенттик шайлоодо элдин демократиялык тандоосу жеңет деген үмүт пайда кылганын айтышууда.
