Кыргызстан эгемендикке чыккандан бери өзүн-өзү билип калган чиновниктердин алкын тыюу, тизгинин тартып коюуга мезгил жеткени такай айтылып келатат. Бийлик алмашып, өкмөт жаңылангандан кийин колго алына баштаган мамлекеттик башкаруу түзүмүн өзгөртүү аракети буга чейин жашырылып-жабылып келген чоң жаңылыкты ачып берди. Кыргызстандагы аткаминерлерди ары-бери ташыганга 6,5 миң автоунаа кызмат кылат. Анчалык автоунааны кармоого, айдоочусуна акы төлөп, бузулганын оңдоп, май куюп турууга мамлекеттик казынадан 650 миллион сом жыл сайын сарпталат. Ансыз да бюджеттин чыгаша бөлүгүнүн төрттөн бирин сугунуп турган мамлекеттик башкаруу аппараты Кыргызстан экономикасына олчойгон оор жүк бойдон калууда.
Жаңы өкмөттүн сүйгүнчүк илдеяларынын бирине айланган коррупцияга каршы күрөшүү демилгеси жүрө-жүрө мамлекеттик кызматчынын жүрүм-турумун оңдоого, кедей өлкөдө опсуз чоң ачылып кеткен алкымды тыюуга багытталууда.
Аны президент К. Бакиев каадалуу жыйындардын баарында, маалымдоо каражаттарындагы маектеринде баса белгилеп келатат:
- Той өткөрүш болсо же бир чоңдун туулган күнү болсо, ага жылкы да табылат, арак да табылат, тамак-аш да табылат - бардыгы табылат. Мен ушуну белгилеп кетишим керек, биз башка жакка бурулушубуз зарыл. Той-тамаша менен алек болбой, элге жакын болуп, элдин турмушун көтөрүш үчүн эмне жасаш керек?
Мансабынан пайдаланып бекер сый-үлпөткө көнгөн аткаминерлердин жосунун токтотуш кыйын жумуш экенин, бул жаатта те советтик башкаруудан калган коммунисттик үгүт-насааттан өткөн ыктуу усул жок экенин башка бирөө эмес Кыргызстандын Башкы прокурору Азимбек Бекназаровдун өзүнүн ырастаган жайы бар.
- Бая илгери коммунисттер лекция окуп, агитация кылып, эмгек жамааттарына барып окушчу эле. Ошондой мамлекеттик программа менен чыгып, түшүндүрүү иштерин жүргүзүү да зарыл.
Азимбек Бекназаров атын атабай, «керегем сага айтам, келиним сен ук» ишаарасын жасап жаткан кызматтык машинесин өзүмдүгүнөн бетер үй-бүлөсүнө иштетип, кечкисин үлпөт, сайран жайларында шарактап жүргөн аткаминер Башкы прокурордун сестүү эскертүүсүн окугандан кийин жүрүм-турумун оңдоп, мамлекеттик кызматчы тууралуу мыйзамды так сактап калышы деле күмөн.
Илимпоз Жусуп Пиримбаевдин ырасташынча, мамлекеттин өзүнүн так эсеп-кысабы болмоюн, аны ишке ашыруунун механизмин иштеп чыкмайын бул аракеттен майнап чыкпайт.
- А булар көзөмөл жүргүзбөй, смета менен келсе ойду-тоону карабай эле акчаны берип атса, ошондой да болчу беле? Ошон үчүн эсеп-кысап системасын жерге келтирмейинче, жерге коймоюнча бул иштер улана берет. Беш кол бирдей эмес. Баарысы эле бирдей ойлонбойт. Анын бирисинин чындап эле уят-сыйыты бар киши. Баарынын эле уяты жок деген да туура эмес. Ошолордун баарын бирдей коюш үчүн барына бирдей талап, шарт керек. Эгер талап болуп, аны сурап турса бул ишке ашчу нерсе. Мунун ишке ашышынын кыйын жагы да бар. Негизи 15 жыл ичинде бизде башкарууда жоопкерсиздик системасы түзүлүп калды. Жоопкерсиздиктин айынан 15 жыл ичинде кызмат абалынан пайдаланган бир да жетекчинин отчету болгон жок. Мисалы азыр баары эле үйүм жок дешет. Адвокат М. Максимович мурдагы президент бул жакка келет эле, бирок үйү жок дейт. Эми ушуга кайсы адам ишенет?
Коррупцияны ооздуктоо кыйын жумуш экенин туюнган жаңы өкмөт башкаруу аппаратын кыскартуу жолун ойлонууда. Вице-премьер-министрдин милдетин аткаруучу Данияр Үсөнов ушу тапта күжүлдөп иштеп жаткан 16 министрликтин санын дагы төрткө кыскартуу, 4 мамлекеттик комиссияны таптакыр жоюуну, 14 мамлекеттик агенттиктен 12син калтыруу сунушун билдирди. Өкмөт башчынын милдетин аркалап жаткан Феликс Кулов азырынча облустарды жоюуга эртелик кыларын, бул маселеге эки жылдан кийин кайрылууну туура көрүүдө. Парламенттин күзгү отурумуна чейин жаңы өкмөт башкаруу түзүмүн жаңылоо тууралуу сунушун даярдайт.
Жаңы өкмөттүн сүйгүнчүк илдеяларынын бирине айланган коррупцияга каршы күрөшүү демилгеси жүрө-жүрө мамлекеттик кызматчынын жүрүм-турумун оңдоого, кедей өлкөдө опсуз чоң ачылып кеткен алкымды тыюуга багытталууда.
Аны президент К. Бакиев каадалуу жыйындардын баарында, маалымдоо каражаттарындагы маектеринде баса белгилеп келатат:
- Той өткөрүш болсо же бир чоңдун туулган күнү болсо, ага жылкы да табылат, арак да табылат, тамак-аш да табылат - бардыгы табылат. Мен ушуну белгилеп кетишим керек, биз башка жакка бурулушубуз зарыл. Той-тамаша менен алек болбой, элге жакын болуп, элдин турмушун көтөрүш үчүн эмне жасаш керек?
Мансабынан пайдаланып бекер сый-үлпөткө көнгөн аткаминерлердин жосунун токтотуш кыйын жумуш экенин, бул жаатта те советтик башкаруудан калган коммунисттик үгүт-насааттан өткөн ыктуу усул жок экенин башка бирөө эмес Кыргызстандын Башкы прокурору Азимбек Бекназаровдун өзүнүн ырастаган жайы бар.
- Бая илгери коммунисттер лекция окуп, агитация кылып, эмгек жамааттарына барып окушчу эле. Ошондой мамлекеттик программа менен чыгып, түшүндүрүү иштерин жүргүзүү да зарыл.
Азимбек Бекназаров атын атабай, «керегем сага айтам, келиним сен ук» ишаарасын жасап жаткан кызматтык машинесин өзүмдүгүнөн бетер үй-бүлөсүнө иштетип, кечкисин үлпөт, сайран жайларында шарактап жүргөн аткаминер Башкы прокурордун сестүү эскертүүсүн окугандан кийин жүрүм-турумун оңдоп, мамлекеттик кызматчы тууралуу мыйзамды так сактап калышы деле күмөн.
Илимпоз Жусуп Пиримбаевдин ырасташынча, мамлекеттин өзүнүн так эсеп-кысабы болмоюн, аны ишке ашыруунун механизмин иштеп чыкмайын бул аракеттен майнап чыкпайт.
- А булар көзөмөл жүргүзбөй, смета менен келсе ойду-тоону карабай эле акчаны берип атса, ошондой да болчу беле? Ошон үчүн эсеп-кысап системасын жерге келтирмейинче, жерге коймоюнча бул иштер улана берет. Беш кол бирдей эмес. Баарысы эле бирдей ойлонбойт. Анын бирисинин чындап эле уят-сыйыты бар киши. Баарынын эле уяты жок деген да туура эмес. Ошолордун баарын бирдей коюш үчүн барына бирдей талап, шарт керек. Эгер талап болуп, аны сурап турса бул ишке ашчу нерсе. Мунун ишке ашышынын кыйын жагы да бар. Негизи 15 жыл ичинде бизде башкарууда жоопкерсиздик системасы түзүлүп калды. Жоопкерсиздиктин айынан 15 жыл ичинде кызмат абалынан пайдаланган бир да жетекчинин отчету болгон жок. Мисалы азыр баары эле үйүм жок дешет. Адвокат М. Максимович мурдагы президент бул жакка келет эле, бирок үйү жок дейт. Эми ушуга кайсы адам ишенет?
Коррупцияны ооздуктоо кыйын жумуш экенин туюнган жаңы өкмөт башкаруу аппаратын кыскартуу жолун ойлонууда. Вице-премьер-министрдин милдетин аткаруучу Данияр Үсөнов ушу тапта күжүлдөп иштеп жаткан 16 министрликтин санын дагы төрткө кыскартуу, 4 мамлекеттик комиссияны таптакыр жоюуну, 14 мамлекеттик агенттиктен 12син калтыруу сунушун билдирди. Өкмөт башчынын милдетин аркалап жаткан Феликс Кулов азырынча облустарды жоюуга эртелик кыларын, бул маселеге эки жылдан кийин кайрылууну туура көрүүдө. Парламенттин күзгү отурумуна чейин жаңы өкмөт башкаруу түзүмүн жаңылоо тууралуу сунушун даярдайт.