Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
26-Апрель, 2024-жыл, жума, Бишкек убактысы 01:25

АЗИМБЕК БЕКНАЗАРОВ: «ПРЕЗИДЕНТТИН САЯСИЙ КОМАНДАСЫ ЖОК»


Жогорку Кеңештин депутаты, «Кыргызстан» элдик кыймылынын координациялык кеңешинин башчысы, экс-башкы прокурор Азимбек Бекназаров менен маек

- Сиз 12-декабрда уюштурган маалымат жыйынында 6-элдик курултай революциялык курултай болот деп айттыңыз эле. Мына курултай соңуна чыкты. Кандай дейсиз, ал максатына жеттиби?

- Мен максатына жетти деп ойлойм. Анткени, революциянын тынчтык жол менен жүрө турган экинчи бөлүгүнө байланышкан нерселердин бардыгы ушул курултай кабыл алган чечимде камтылды. Мына эми биз муну президентке, өкмөткө, парламентке берип, анан жаңы партиялардын, жарандык коомдун атынан түзүлгөн коомдук палатадан талап кыла баштайбыз. Мен ойлойм, биз президентке да, өкмөткө да коркпой, революциялык чечкиндүү реформаларды жүргүзүүгө түрткү беребиз. Ушул курултай, дал ушуга түрткү берет. Мен ага ишенем.

- Курултайды уюштуруучулар кимдер, кайсы партиялар? Толук айта аласызбы?

- Уюштуруучулар – «Кыргызстан» коомдук-саясий кыймылына кирген сегиз партия. Топчубек Тургуналиев («Эркиндик») менен Клара Ажибекованын (Кыргызстан коммунисттик) партиялары катышкан жок. Телефондорун да таба алган жокпуз. Кийин кечирээк тапсак, Топчуке таарынып келбей койду. Калган сегиз партия катышты. Бизге жаңыдан «Жашылдар» партиясы кирди кечээ. Курултайды андан башка «Асаба», «Жаңы Кыргызстан», «Эрк», «КЭК», «КДК», «Республикачыл» партиялары уюштурдук.

- Ыңкылап жасаган партиялардын катарында «Эркиндик» саясий партиясынын аты аталып келатат. Бирок партия лидери Топчубек Тургуналиев силерди курултайда колдогон жок. Тагыраак айтканда, курултайдын негизги принципиалдуу жактарын колдогон жок. Муну «Кыргызстан» саясий кыймылына бириккен саясий партиялардын бөлүнүүсү катары баалоого болобу?

- Биз – «Кыргызстан» коомдук-саясий кыймылынын мүчөлөрү элдик референдум болгондон кийин каалайбызбы-каалабайбызбы бөлүнөбүз. Бирөө президенттик башкарууну каалайт, биз парламенттик башкаруу формасын каалайбыз. Ошондуктан, референдум өткөндөн кийин 65 партия үч блокко биригишет. Президенттик башкарууну каалагандар өзүнчө, президенттик-парламенттик башкарууну каалагандар өзүнчө, парламенттик республиканы каалагандар өзүнчө блок болушат. Ошондуктан, биз мамлекеттик башкаруу формасын тандап алууда «Кыргызстан» саясий-коомдук кыймылына кирген партиялар бири-бирибизди түшүнүү менен бөлүнөбүз деп чечим кабыл алганбыз.

- 6-курултайдын чечимдери ишке ашарына ишенесизби? Себеби биз курултайдын айрым катышуучулары менен сүйлөшкөн учурда алар муну элди дүрбөтө турган эле эмоциялык курултай болуп калды деген көз караштарды айтып атышат.

- Бизди Акаевдин кезинде да ошентип жүрүшкөн. Булар эл бузарлар, тополоңчулар, радикалдар, башка эч иш кылышпайт деп. Мына ошого карабай өз ишибизди үч жыл бою жүргүзүп келип, акырында революция кылуу менен жеңишке жеттик. Бүгүнкү күндө ошентип айткандар болсо, алар - контрреволюциячылар. Аларга акча керек, бийлик керек. Башка эч нерсенин кереги жок. Бүгүнкү күндө аларды турмушу канааттандырат. Бирок биз – курултайды уюштурган көп партиялар элдин кызыкчылыгынан карап атабыз. Элдин турмушу оңолгон жок. Мурдагыдай эле. Эч кандай, эч нерсе өзгөргөн жок деген көпчүлүк элдин пикирин эске алуу менен ушул курултайды өткөрүп, дагы бир жолу чогултуп, пикирлерин бир угуп көрөлүчү, анан топтоштуруп, президентке көпчүлүк пикир момундай экен деп сунуш кылалы дедик. Мына бүгүн биз көпчүлүк эл революциялык реформаны күтүп жатканына ишендик.

- Курултайда элдин революциядагы каалоосу ишке ашпай жатат деп ар бириңиздер айттыңыздар. Ким күнөөлүү деп ойлойсуз? Эмне үчүн ишке ашпай жатат?

- Ага революциянын башында турган Координациялык кеңештин мүчөлөрү – биз да күнөөлүүбүз. Ошонун ичинде мен да күнөөлүүмүн. Эмне үчүн дегенде биздин биринчи чоң катачылыгыбыз дароо революциялык комитет же партиялардын өкүлдөрү кирген коалициялык убактылуу өкмөт түзө албагандыгыбызда болгон. Биз дароо тынчтык жолун тандап алып, Акаев гана кетти мыйзамсыз, калганын баарын мыйзамдуу ишке ашырабыз деген ошол биринчи кадамыбызда кемчилик болуп калды. Экинчи чоң кемчилигибиз – ошону биз координациялык кеңештин мүчөлөрү Курманбек Салиевичтен катуу талап кыла алган жокпуз. Болуптур, тынчтык жолу болсо болсун деп, ошол жолду тандап алган экенбиз. Иш жүзүнө келгенде бул ишке ашпай турган нерсе болуп калбадыбы. Анткени, бир эле ошол Акаев менен иштешкен кызматкерди кызматтан бошотсо, ал сотко берип, эмне үчүн мени бошотосуң, мен мурда кызматта жүргөн үчүнбү деген саясатта туруп алды. Менчигине тийсең, сотко бергиле, ишти тергегиле, андан кийин гана аласыңар деп, аны бербей туруп алды. Мына ушул кетирген кемчилигибизден элдин мүдөөсү аткарылбай, нааразычылык күчөп атат.

- Айрым оппоненттери президентти принципсиздиги үчүн сындашууда. Сиздин көз карашыңызда Курманбек Бакиевдин катачылыгы эмнеде?

- Курманбек Салиевичтин катачылыгы - ушуга чейин Кыргызстанга кандай мамлекет кура ала тургандыгын ачык айта алган жок. Кандай программасы бар, беш-алты жылда эмне болот, кандай формада үй курабыз деп катуу тура алган жок. Экинчи катачылыгы – Курманбек Салиевичтин саясий командасы жок. Биз, «Кыргызстан» саясий-элдик кыймылы формалдуу түрдө саясий командабыз деп жүргөнүбүз менен чын-чынына келгенде биз саясий команда эмеспиз. Курманбек Салиевичтин кемчилиги ушунда. Өзү менен кечээ революция кылып жүргөн командасына караганда, жашыруун күчтөрдүн жетегине көбүрөөк кирип атканы. Кемчилиги так ушунда.

- Кызматтан кеткен мурдагы командасы кайра ага оппозициялык күч болуш ыктымалдыгы барбы? Айрым талдоочулар ушундай көз караштарын айтып жатышпайбы?

- Эгерде биз курултайда кабыл алган чечимдерди ишке ашырбаса, анда биз «Кечирип кой, Кыргызстандын эли биз лидерди тандаганда катачылык кетирген экенбиз. Революцияны жасагандан кийин көп кемчиликтерди кетирдик» деп элден кечирим сурап, анан өз жолубуз менен кетишке мүмкүнчүлүктөр бар.

- Сиз өзүңүздүн башкы прокурордук кызматтан кетишиңиздин негизги себеби эмнеде деп ойлойсуз? Сизди Карасуу окуясы боюнча кетти деп жарыяланбады беле?

- Эми Карасуу окуясы боюнча, эгер, мен бир нерсе кылсам, кылмыш жообуна тартпайбы? Бул жөн гана шылтоо, шылтоо. Эң негизги себептерди мен башында эле айткам. Акаевдин убагындагы коррупционерлер менен азыркы жаңы пайда болгон коррупционерлер биригип туруп, мени жыгып түшүштү. Анткени, менин ар бир козгогон ишим, прессанын алдына берген ар бир маалыматым аларды тынч уктаткан жок. Аскар Акаевдин кызынын депутаттыгын ким алдыртты? Ким баласынын кол тийбестигин алдыртты? Ким Адил Тойгонбаевдин үстүнөн иш козгоду, Ал мына качып жүрөт. «Кошелектор» кайда качып жүрүшөт? Ошолор тынч жатат беле? Алардын колунда акча бар. Алардын колунда мурда Бакиев менен бирге иштешип жүргөн адамдары бар. Мына ошолор аркылуу акырын-акырын мени бул кызматтан четтетпесе болбойт экен деген жыйынтыкка келишти. Башкы прокурордон алып, каалаган кызматка коюу маселеси көтөрүлдү. Ошон үчүн дароо эле ортомчуларды салып, Жогорку Соттун төрагасы болуп бер деген сөз кетти. Анткени, башкы прокуратурада коррупция менен күрөшкүдөй, башка органдарга көзөмөл кыла турган күч бар. Ал эми Жогорку сотто эмне күч бар эле? Жөн эле келген ишти карап коюп, отура бересиң. Эгерде алардын башка бир себеби болсо башка кызматты сунуш кылбайт эле да. Ошентип, өздөрүнүн кадамдары менен маселенин себебин өздөрү далилдеп атат.

- Сиз юристсиз да. Жогорку Соттун шайланган төрагасы мыйзам боюнча кете албайт эле. Сиз ошону билип туруп баш тарттыңызбы же…

- Мыйзам боюнча мен кете алат белем? Мен да жети жылга бекитилгем. Айырмасы эмне?

- Ошентсе да сизде Жогорку Сот төрагасын сиз үчүн кетире алат деген ой бар беле?

- Президент кайсы бийлик башчысын болсо деле кетирем десе, кетирип эле коюп атпайбы азыр. Мыйзамсыз кетирип атат. Мисалы, мени да мыйзамсыз кетирген. Ошентип Осмоновду деле мыйзамсыз кетирип коймок. Ошондуктан, мен эртеси күнү эле интервьюмда мени мыйзамсыз кетиргени аз келгенсип, эми Осмоновду мыйзамсыз кетиргенине мен каршымын, эч кандай кызматына барбайм дебедимби.

- Курултайда Акаев менен иштешкен жоон топ кызматкерлердин атын атап, аларды бийликке жолотпоону, иштеп жаткандарды кетирүүнү колго салдыңар. Бул кайрадан жаңы душмандарды пайда кылбайбы?

- Сөзсүз түрдө. Мен ошол башкы прокурор болуп барганда биртоп душмандарды пайда кылбадымбы. Ошол 1992-жылдан бери жаткан иштерди козгоп койдум. Мына Дастан Сарыгулов мага душман болуп калды. Сен эмне үчүн кайра жаңыртып, эки ишти жокко чыгардың дейт. Өткөндө интервью берип, эч качан сурак берген эмесмин деп айтып атат. Сурак берген, мен ачык айтып коеюн. Жакында ошол иштин бирөөнү жаңы прокурор кыскартып салыптыр. Мен кыскартмак эмесмин. Мына Сулайман Иманбаевдин ишин кайра чакырып алышты. Эми логика болуш керек да. Сулайман Иманбаевди чакырып алган соң, анда Акаевдин кызынын колуна кайра жаңы ачылган жагдай боюнча депутаттыгын бериш керек. Ушуга окшогон күлкү келе турган нерселер биздин укук коргоо органдарында да, сотто да болуп атат. Мисалы, кечээ эле Акматбаевдин ишин кокуй Акматбаев жок экен карабайбыз деп атты эле. Бүгүн негедир ыкчам, тез-тез карап атат. Эмне себеп? Ошондуктан, Курманбек Салиевич мамлекеттин башчысы, Конституциянын, адам укуктарынын, эркиндигинин кепилдигин алган киши катары мамлекеттик, элдик позицияда катуу турбаса, орто жолдо ушундай нерселер пайда боло берип, эртең дагы бир революция болуп кетиши мүмкүн. Биз ушуга жол бербейли деген максат менен, бул коомдук пикир, контрреволюция жасайбыз дегендерге да айтып атабыз эсиңерге келгиле, биз барбыз, революцияны жөн эле тарттырып берип койбойбуз деп, революция менен келген бийликке да айтып атабыз, азырынча биз сени колдоп атабыз, иштегиле, адашпагыла, тезирээк элдин ишенимине кире турган кадамдарды жасагыла деп.

- Мурдагы суроого улай тактоо иретиндеги суроо: президентке кайсы тарап көбүрөөк таасир этиши мүмкүн: Жаңы бийликти Акаевдин кадрлары менен кызматташпоого чакырган курултайдын чечимиби же ошол тизмедеги Бакиев менен Акаевдин тушунда кызматташкан жоон топ мурдагы кадрларбы?

- Мен ойлойм: революция күнү жакындап келатканда, азыр ушу залда айтылган пикирлер көбүрөөк таасир этет. Башка жол жок. Себеби жыл жакындап келатат.

XS
SM
MD
LG