Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
9-Май, 2024-жыл, бейшемби, Бишкек убактысы 07:31

НИЯЗОВДУН ӨЛҮМҮНӨН КИЙИНКИ ТҮРКМӨНСТАНДАГЫ АБАЛ


Нарын АЙЫП, Прага 21-декабрда түркмөн президенти Сапармурад Ниязов кайтыш болгондон кийин, эми Түркмөнстандагы абал кандай өнүгө турганы жөнүндө эл аралык коомчулук арасында бир пикир жок. Айрымдардын пикиринде, түзүлгөн абалдан пайдаланып, өлкөнү демократиялык жолго салуу аракеттери көрүлүүгө тийиш.

Сапармурад Ниязов Түркмөнстанда өтө катуу авторитардык бийлик орнотуп, өлкөнү 20 жылдан ашык ал өзү жалгыз башкаргандыктан, бийлик алмашуунун эч кандай демократиялык салты жок, ошондуктан, Орусиянын Федерация кеңешинин комитет башчысы Михаил Маргелов айткандай, өлкөдөгү бийлик үчүн күрөш эми мурдагы СССРдегидей тымызын ыкмалар менен жүргүзүлөт.

Анча-мынча оппозициялык саясатчынын баары же чет өлкөлөргө качып кетүүгө аргасыз болгон, же ар башка күнөө менен абакка отургузулган. Алардын айрымдары өлкөгө кайтып келип, саясий окуяларга катышууга даяр, бирок Түркмөнстанга кирүүгө эч кимге жаңы виза берилбеш керек деген буйрук чыкты. Анткен менен алардын айрымдары өлкөдө эми жаңылануу башталат деген үмүттө.

"Өлкөдөгү кийинки аракеттер конституцияга жараша жүргүзүлүп, эки айдын ичинде эркин шайлоо өткөрүлүп, саясий жана экономикалык реформалар башталса, өлкөнүн демокртиялык жолго түшкөнүнө мүмкүнчүлүк ачылат жана Түркмөнстан жок дегенде кошуна өлкөлөрдүн деңгээлине жетиши ыктымал", - дейт Орусияда сүргүндө жашаган мурдагы вице-премьер Худайберды Оразов.

Лондон шаарындагы "Чэтем хауз" деген илимий-изилдөө борборунун эксперти Анетте Бордун пикиринде, бийлик үчүн күрөштө эми күч колдонулган баш аламандык да чыгып кетиши мүмкүн: "Бийлик кимге тийиш керек экени белгисиз болгондуктан, Түркмөнстандагы режимдин алмашуусу конфликтке да алып келиши ыктымал. Бийликте азыр отургандар жана бийликтен мурда четтетилген адамдар ортосунда катуу кармаш чыгышы мүмкүн", - дейт Бор.

Париж шаарында жайгашкан "Чек арасыз репортерлор" деген уюмдун өкүлү Элза Видалдын айтымында болсо, түзүлгөн абалдан пайдаланып, Түркмөнстанды демократиялык жолго салуу үчүн алгачкы жана эң талаптуу аракеттер азыртан көрүлө башташы керек:

"Президент Ниязов каза болгондон кийин биз бир нерсеге басым жасайт элек. Түркмөнстанда жашаган беш миллионго жакын адам өз өлкөсүн эркин мамлекетке айлантууга арзыйт, бийликке келе тургандарга кайрылып, биз - абакта отурган бардык журналисттерди жана саясий себептен кармалгандарды бошотууну суранабыз", - дейт "Чек арасыз репортерлор" уюмунун кызматкери Элза Видал.

XS
SM
MD
LG