9-ноябрдагыдан айырмаланып, президент Курманбек Бакиев бул жолку Конституциянын жаңы редакциясына өзүнүн иш бөлмөсүндө кол койду жана ага журналисттер чакырылган жок. Иш чарага бардык бийлик бутактарынын жетекчилери катышты. Бул тууралуу президенттин басма сөз кызматынын башчысы Досаалы Эсеналиев билдирди:
- Ушул эле жерде Конституциялык Соттун жетекчиси Чолпон Баекова, Жогорку Соттун төрагасы Курманбек Осмонов, премьер министрдин милдетин аткаруучу Феликс Кулов, мамлекеттик катчы Адахан Мадумаров жана администрация жетекчиси Мыктыбек Абдылдаевдин катышуусунда «Кыргыз Республикасынын Конституциясынын жаңы редакция жөнүндөгү Кыргыз Республикасынын мыйзамына» кол койду.
Досалы Эсеналиевдин маалыматы боюнча, Баш мыйзамдын жаңы редакциясын Президентке Жогорку Кеңештин төрагасы Марат Султанов иш чаранын алдында сунуш кылды. Буга чейин жаңы редакцияны президенттин кароосуна төрага 31-декабрда бергендиги маалымдалган болчу.
Жогорку Кеңештин депутаты Азимбек Бекназаров төрага Марат Султанов депутаттын дооматын эске алып, документти кайра карап чыгып, президентке кайрадан сунуштаган болушу мүмкүн деп болжойт. Ишемби күнү Бекназаров президентке анын ыйгарым укуктарын күчөткөн жасалма баш мыйзам сунушталып жатат деген чукул билдирүү тараткан болчу. Бул дооматын депутат төрага менен бир күн мурда да жолугушуп, талкуулаганын бүгүн билдирди. Эгер баш мыйзамга депутаттын сунуштары эске алынбай туруп кол коюлса, ал парламент кабыл алган жана президент кол койгон редакцияларды салыштырып талдап, Конституциялык Сотко кайрылышы мүмкүн:
- Бул президент менен ушул төрага же президентти колдогон депутаттар алдын ала макулдашып алынган долбоор. Болбосо президент мындай Конституцияга каршы, одоно бурмаланган мыйзамга кызмат абалынан кыянаттык менен пайдаланып, чегинен чыгып, мындай жасалма документтерге кол койбош керек эле.
Жогорку Кеңештин депутаты Алишер Сабиров депутаттын бул көз карашын натура деп эсептейт:
- Биздин Жогорку Кеңештин аппарат кызматкерлеринин, юристтеринин билими жетиштүү. Мындай олуттуу документте ар бир тамга, ар бир үтүр эсепке алынат. Балким биздин депутат чала угуп же анда президент кол койчу документке дал келбеген документтер болушу мүмкүн.
Жогорку Кеңештин төрага орун басары Тайырбек Сарпашев кандай жагдай болбосун Конституциянын 8-ноябрдагы жана 30-декабрдагы жаңы эки редакциясы бирдей демократиялык өнүгүүнү көздөй илгери кадам таштоого жардам берет дейт:
- Биринчиден, биз парламенттик-президенттик Конституция кабыл алдык. Парламентти партиялык тизме менен түзүү, экинчиден, парламентке укуктун көбүрөөк берилгендиги, өкмөт менен парламент мамилелелери башкача жаратылышта түзүлөт, өкмөттү парламенттин көпчүлүк бөлүгү түзөт. Ошондуктан, мурдагы Конституциядан жаңы редакция эволюциялык басып өткөн жолу, эволюциялык басып өткөн жолу жогору турат.
Акыркы редакция боюнча президент мурда алынып салынган күч бийлик, жергиликтүү бийлик башчыларын, сотторду дайындоо укуктарын кайтарып алды. Жаңы редакцияны сүрөп чыгарган демилгечилер бийлик бутактарынын ортосундагы тең салмактуулук сакталып калды, пикир келишпестикти жараткан тоскоолдуктар жоюлду деп ишендиришүүдө.
Анткен менен, саясий чөйрөдө Конституциянын 30-декабрдагы жаңы редакциясына бир ыктай көз караш байкалбайт. Добуш берүүдөн баш тарткан оппозициячыл депутаттардын бири Азимбек Бекназаров президент Курманбек Бакиев бул баш мыйзамда экс-президент Аскар Акаевдикинен көп ыйгарым укуктар берилип калды дейт. Айрым байкоочулар ыйгарым укуктарга байланыштуу 8-ноябрдагы Конституциядагы жаза басуулар бул редакцияда да калгандыгын айтышып, муну саясий күчтөрдүн кызыкчылыктары менен байланыштырышууда.
Мындай көз карашты «Реформа үчүн!» кыймылына мүчө депутаттардын бири Болот Шерниязов да колдоду. Анын баамында, азыркы кабыл алынган Конституция келерки бийликке да жаңы Конституция жазууга шарт түзүп койду:
- Анткени, бул Конституция элдин көпчүлүгүнүн башын бириктирген компромисс мыйзам боло албай калды.
- Ушул эле жерде Конституциялык Соттун жетекчиси Чолпон Баекова, Жогорку Соттун төрагасы Курманбек Осмонов, премьер министрдин милдетин аткаруучу Феликс Кулов, мамлекеттик катчы Адахан Мадумаров жана администрация жетекчиси Мыктыбек Абдылдаевдин катышуусунда «Кыргыз Республикасынын Конституциясынын жаңы редакция жөнүндөгү Кыргыз Республикасынын мыйзамына» кол койду.
Досалы Эсеналиевдин маалыматы боюнча, Баш мыйзамдын жаңы редакциясын Президентке Жогорку Кеңештин төрагасы Марат Султанов иш чаранын алдында сунуш кылды. Буга чейин жаңы редакцияны президенттин кароосуна төрага 31-декабрда бергендиги маалымдалган болчу.
Жогорку Кеңештин депутаты Азимбек Бекназаров төрага Марат Султанов депутаттын дооматын эске алып, документти кайра карап чыгып, президентке кайрадан сунуштаган болушу мүмкүн деп болжойт. Ишемби күнү Бекназаров президентке анын ыйгарым укуктарын күчөткөн жасалма баш мыйзам сунушталып жатат деген чукул билдирүү тараткан болчу. Бул дооматын депутат төрага менен бир күн мурда да жолугушуп, талкуулаганын бүгүн билдирди. Эгер баш мыйзамга депутаттын сунуштары эске алынбай туруп кол коюлса, ал парламент кабыл алган жана президент кол койгон редакцияларды салыштырып талдап, Конституциялык Сотко кайрылышы мүмкүн:
- Бул президент менен ушул төрага же президентти колдогон депутаттар алдын ала макулдашып алынган долбоор. Болбосо президент мындай Конституцияга каршы, одоно бурмаланган мыйзамга кызмат абалынан кыянаттык менен пайдаланып, чегинен чыгып, мындай жасалма документтерге кол койбош керек эле.
Жогорку Кеңештин депутаты Алишер Сабиров депутаттын бул көз карашын натура деп эсептейт:
- Биздин Жогорку Кеңештин аппарат кызматкерлеринин, юристтеринин билими жетиштүү. Мындай олуттуу документте ар бир тамга, ар бир үтүр эсепке алынат. Балким биздин депутат чала угуп же анда президент кол койчу документке дал келбеген документтер болушу мүмкүн.
Жогорку Кеңештин төрага орун басары Тайырбек Сарпашев кандай жагдай болбосун Конституциянын 8-ноябрдагы жана 30-декабрдагы жаңы эки редакциясы бирдей демократиялык өнүгүүнү көздөй илгери кадам таштоого жардам берет дейт:
- Биринчиден, биз парламенттик-президенттик Конституция кабыл алдык. Парламентти партиялык тизме менен түзүү, экинчиден, парламентке укуктун көбүрөөк берилгендиги, өкмөт менен парламент мамилелелери башкача жаратылышта түзүлөт, өкмөттү парламенттин көпчүлүк бөлүгү түзөт. Ошондуктан, мурдагы Конституциядан жаңы редакция эволюциялык басып өткөн жолу, эволюциялык басып өткөн жолу жогору турат.
Акыркы редакция боюнча президент мурда алынып салынган күч бийлик, жергиликтүү бийлик башчыларын, сотторду дайындоо укуктарын кайтарып алды. Жаңы редакцияны сүрөп чыгарган демилгечилер бийлик бутактарынын ортосундагы тең салмактуулук сакталып калды, пикир келишпестикти жараткан тоскоолдуктар жоюлду деп ишендиришүүдө.
Анткен менен, саясий чөйрөдө Конституциянын 30-декабрдагы жаңы редакциясына бир ыктай көз караш байкалбайт. Добуш берүүдөн баш тарткан оппозициячыл депутаттардын бири Азимбек Бекназаров президент Курманбек Бакиев бул баш мыйзамда экс-президент Аскар Акаевдикинен көп ыйгарым укуктар берилип калды дейт. Айрым байкоочулар ыйгарым укуктарга байланыштуу 8-ноябрдагы Конституциядагы жаза басуулар бул редакцияда да калгандыгын айтышып, муну саясий күчтөрдүн кызыкчылыктары менен байланыштырышууда.
Мындай көз карашты «Реформа үчүн!» кыймылына мүчө депутаттардын бири Болот Шерниязов да колдоду. Анын баамында, азыркы кабыл алынган Конституция келерки бийликке да жаңы Конституция жазууга шарт түзүп койду:
- Анткени, бул Конституция элдин көпчүлүгүнүн башын бириктирген компромисс мыйзам боло албай калды.
