Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
7-Октябрь, 2024-жыл, дүйшөмбү, Бишкек убактысы 05:50

ӨЗБЕКСТАНГА КАРШЫ ЖАРЫЯЛАНГАН ЧЕКТӨӨЛӨР АНЧА-МЫНЧА ЖЕҢИЛДЕТИЛДИ


Нарын АЙЫП, Прага Европа Биримдигинин тышкы иштер министрлери 14-май күнү Брюссел шаарында Өзбекстандагы абалды талкуулап, мындан эки жыл мурда ага каршы киргизилген чектөөлөрдү жумшартууну чечти.

Европа Биримдигине азыр Алмания төрагалык кылууда жана уюмдун июнда өтө турган бийик жоулугушуусунда ал - Борбор Азия боюнча Биримдиктин стратегиялык саясатын кабыл алдырууну көздөп жатат. Анын алкагында Берлин - Анжиян окуялары менен байланыштуу Ташкенге каршы мындан эки жыл мурда жарыяланган чектөөлөрдү жумшартууну көптөн бери сунуштап келет.

Адам укуктырын коргоочулардын айтымында, 2005-жылдын 13-майында Анжиянда беш жүздөн бир миңге чейин адам курман болгон, анткени өкмөттүк күчтөр шаардын борбордук аянтында чогулгандарга ыргабастан ок аткан. Өкмөттүн билдиргенине караганда болсо, бардыгы болуп 187 адам өлгөн жана алардын көпчүлүгү - ал провокацияны уюштуруп, окту биринчи аткан террорчулар болчу.

Европа Биримдиги ал окуяга эл аралык тергөө жүргүзүүнү талап кылган жана Ташкен ага макул болбогондон кийин Өзбекстанга каршы чектөө жарыялаган - өзбек өкмөтү менен техникалык алака түзүүгө тыюу салынган, өлкөгө курал сатууга эмбарго жарыяланган жана Өзбекстандын 12 жетекчисине Европа мамлекеттерине келүүгө виза берилбей калган.

Былтыр декабрда болсо Алманиянын демилгеси боюнча Өзбекстан менен техникалык байланыштар кайра башталды жана эки тарап андан бери эки жолугушуу өткөрдү. Берлиндин айтымында, Өзбекстандагы адам укуктарынын абалы дагы Ташкен менен талкууланууда.

Европалык айрым дипломаттардын айтымында, Анжиян окуяларына эл аралык тергөө жүргүзүү талабын дагы акыркы мезгилде Берлин токтотуш керек деп айта баштады, бирок Биримдиктин башка мүчөлөрү, алардын ичинде Британия жана Норвегия, ага катуу каршы. Өзбек жетекчилери болсо акыркы мезгилде - өкмөттүк күчтөр Анжиянда кыргын уюштурган деген күнөөлөр негизсиз экенин Батыш мамлекеттери моюнга ала баштады деп айтууда.

Анткен менен Брюсселдеги жыйын алдында ар башка эл аралык уюмдар Биримдикке кайрылып, Өзбекстанга карата мамилени жумшартуу али эрте экенин бир ооздон билдиришти, анткени, алардын айтымында, адам укуктарынын абалы Өзбекстанда акыркы мезгилде эч кандай жакшырган жок жана өкмөттүкүнөн айырмаланган пикир айткандын баары өлкөдө катуу куугунтукка алынууда.

Анын баарын эске алып, уюмдун тышкы иштер министрлери 14-май күнү Брюсселде мунаса чечим кабыл алды - Өзбекстанга карата мурда жарыяланган негизги чектөөлөр улантылат, бирок европалык виза берилбейт деген өзбек жетекчилеринин тизмеси 12 адамдан сегизге чейин кыскартылат.

Жыйын өткөндөн кийин ал тууралуу журналисттерге Биримдиктин тышкы байланыштар боюнча комиссары Бенито Ферреро-Валднер билдирди: "Менин оюмча, бир жагынан чактөөлөрдү ордунда калтырып, ошол эле учурда, мисал үчүн, адам укуктары боюнча биринчи жыйынтыктар пайда болуп жактанына колдоо көрсөтүү - өтө маанилүү", - деди Ферреро-Валднер. Анын айтымында, алты айдан кийин маселе кайрадан каралат.

XS
SM
MD
LG