Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
29-Март, 2024-жыл, жума, Бишкек убактысы 16:29

Т. БАКИР УУЛУ: БАРЫМТАДАГЫЛАРДЫ БОШОТТУУГА БЕРИЛГЕН АКЧАНЫ БИЙЛИКТЕГИЛЕР БӨЛҮП АЛЫШКАН


Аманбек Жапаров,Бишкек Бүгүн акыйкатчы Турсунбай Бакир уулу “2006-жылы Кыргызстандагы адам укуктарынын жана эркиндигинин абалы” тууралуу парламентте отчет берди. Анда өлкө атуулдарынын көпчүлүгү Ички иштер министрлигинин жана сот органдарынын мыйзамсыз иш аракеттери боюнча Акыйкатчы институтуна арызданышканы баса белгиленди. Жаза өтөө жайларындагы оор абал, кыйноолорго байланыштуу маселе да козголду. Айрым депутаттар Акыйкатчы институту коомдук уюмдар менен биргелешип иштебей жатканын эскертип, укук коргоочу бейөкмөт уюмдар акыйкатчынын милдетин аткарып калганын айтышты.

Акыйкатчы Турсунбай Бакир уулунун айтымында, тартип коргоо кызматкерлери, сот органдары, прокуратура атуулдардын укуктарын жана эркиндигин коргоонун ордуна, тескерисинче букараларды басмырлап, кызмат ордунан кыянат пайдаланган фактылар көп кездешкен. Тартип коргоо органдары тарабынан укуктары тебеленген окуялар боюнча Акыйкатчы институту далилдүү документтерди даярдап сотко жолдогону менен андан эч бир майнап чыкпай келет, дейт Турсунбай Бакир уулу:

-Биз материалдарды сотко жеткирсек дагы, сот тарабынан ал иштер жабылып келип атат. Бул паракордук сот жана укук коргоо органдарында абдан мыкты өнүккөнүнөн кабар берет. Ошон үчүн биринчи милициянын үстүнөн, анан соттун үстүнөн көп түшкөн.

Турсунбай Бакир уулу убактылуу кармоочу жайлардын абалы оор экенин жана кыйноолорго жол берилип жатканын, жаза өтөө жайларындагылардын жашоо шартына мамлекет тарабынан кошумча жардам керектигин белгилеп, өмүрүнүн акырына чейин абакка кесилген 170 жакын адамдарга өзүнчө түрмө куруу зарылдыгын айтты.

Акыйкатчынын иш аракеттерине суроо узаткан депутаттар 1999-жылы Баткен окуясында согушчандардын барымтасына кабылган жапон геологдорун бошотууга эки жарым миллион доллардын кимдерге берилгенине кызыгышты. Турсунбай Бакир уулу барымтадагыларды бошотууда жигердүү аракеттерди жасаганын, бирок каршы акча каражаттарын ошол кездеги кыргыз чиновниктери бөлүштүрүп алганын маалымдады:

- Улуттук коопсуздук комитетинин ошол кездеги жетекчиси Мисир Ашыркулов, ошо мезгилдеги коопсуздук кеңешинин катчысы Болот Жанузаков. Көбүнчө ыпылас иштерди ошол Мисир Ашыркулов жасаган. Анан ыраматылык СНБнын генералы атын айтпай эле коеюн, жакында эле ал аксакалдын көзү өтүп кетти. Дагы бир депутат маркум. Менин билишимче Тажик министри Мирзо Зиеевге кичине бөлүгүн беришти дагы, ал акчаны негизинен кыргыз чиновниктери бөлүп алышкан.

Акыйкатчы ошол мезгилде Өзбекстандын аба учактарынын бомбасынан Каратейит айылындагы каза болгон, талкаланган үйлөргө байланыштуу каргашалуу окуяга тиешелүү адамдар жоопко тартылбаганын эскертип өттү.

Айрым депутаттар Акыйкатчы институтуна караганда, кеңсеси жок бейөкмөт уюмдар адам укуктары боюнча жигердүү иш алып барып жатышканын белгилешти. СДПнын парламенттеги депутаты Роза Отунбаева Акыйкатчы институнун айрым иштерин сынга алды:

-Укуктуу бузуу боюнча ачык айкындык дегенди чынында эле ачыкка чыгардыңар. Бирок ошону аягына чейин аткарууда көп иш аракеттер болбой калды.

Отунбаева Акыйкатчы институтунун адам укугун коргоо жаатындагы бейөкмөт уюмдар менен биргелешип иш алып барбаганына макул эместигин билдирди.

-Турсунбай Бакир уулу сиз өзүңүз бейөкмөт уюмдардын иш аракеттерин сынга алып, “силер гранттарды жеп атасыңар, буларды жаап салыш керек” деген көз карашыңызга мен такыр макул эмесмин. Мына ошондой грантты Акыйкат институтуна сиз дагы алып келсеңиз болот эле. Мен билгенден жарандык уюмдар менен сиздин ортоңузда кандайдыр бир дубал болуп турду.

Айрым бейөкмөт уюмдардын өкүлдөрүнүн айтымында, акыйкатчы Турсунбай Бакир уулуна биргелешип иш алып барууну өтүнүшүп, буга чейин бир нече ирет кайрылышкан. Бирок алардын сунушу жоопсуз калган.

“Адамдын жана жарандын Конституциялык укуктарын, эркиндиктерин бузган, Акыйкатчы институнун ишине тоскоолдук көрсөткөн кызмат адамын жоопкерчиликке тартуу” жөнүндө парламент комитетинин сунушу киргизилип, “2006-жылы Кыргызстандагы адам укуктарынын жана эркиндиктеринин абалы” тууралуу маалымат боюнча парламент отурумунун соңунда токтом кабыл алды.

XS
SM
MD
LG