Европа Биримдиги менен Түркмөнстандын ортосунда адам укуктары боюнча биринчи жолку сүйлөшүүлөр шейшембиде Ашгабатта башталды. Укук коргоочулар адам укуктарын басмырлоо Түркмөнстанда азыркы президент Гурбангулы Бердимухамедовдун тушунда күндө болуучу кадимки көрүнүш экенин эскертүүдө.
Дүйшөмбүдө Amnesty International уюму дүйнө өлкөлөрүндөгү адам укуктарынын абалы жөнүндө жылдык баяндамасын жарыя кылган. Анда
Түркмөнстанда адам укуктарын байма-бай бузуулар орун алып келе жатканы жана Бердимухамеддовдун бийлигинин адам укуктарын коргоо боюнча убадасына карабастан полиция, коопсуздук жана башка өкмөт органдары эч кимди тоотпой адам укуктарын басмырлоону улантып келе жатышканы баса белгиленген.
Ошондой эле көз каранды эмес журналисттер, анын ичинде Азаттык/Эркин Европа үналгысынын журналисттери да алардын оозун басуу аракеттери да мурдагыдан күчөгөнүн айтышууда. Ушундай кейиштүү көрүнүштөр жөнүндө «Адам укуктары үчүн түркмөн демилгеси» деп аталган Венада жайгашкан уюмдун өкүлдөрү да билдиришти.
Аталган уюм 23-июнда таркаткан билдирүүсүндө «коомдук активисттер, журналисттер жана башка айрым эркиндикти сүйгөн адамдарды куугунтуктоолор токтой элек, ал түгүл кармап-камоо чаралары мурдагыдан бетер күч алды» деп айтылат. Бул уюмдун өкүлү тартип коргоо органдары "Азаттыктын" түркмөн кызматынын кабарчыларынын артынан түшүп алганын баса белгиледи.
"Куугунтуктоо ыкмасы катары алар кабарчылардын телефонун өчүрүү менен гана чектелбей, алардын өздөрүн гана эмес, ал түгүл туугандарын жана балдарын ачык эле коркутуп үркүтүүгө алып жатышат",- деп айтты «Адам укугу үчүн түркмөн демилгеси» уюмунун өкүлү.
Азаттык/Эркин Европа үналгысынын Түркмөнстандагы кабарчылары аларга каршы айрыкча соңку учурда коркутуп-үркүтүүлөр, куугунтуктоолор күчөп кеткенин өздөрү дагы айтышууда. Азаттыктын кабарчысы Осман Халлиев өткөн жумадан бери бийликтегилердин буйругу менен үй камагында отурганын айтып берди.
«Алар мага расмий түрдө айтышпаса дагы мен иш жүзүндө үй камагында отургандай болдум. Менин уюлдук телефонумду өчүрүп салышты. Алар менин үйүмдүү 24 саат бою туш тарабынан байкап көз салып турушту. Мен үйдөн чыксам алар артыман түшүп алышты. Арасында полиция кызматкерлери дагы жүрдү. Кырдаал саат сайын жаман жагына кетип баратат. Ал түгүл менин неберелерим дагы сыртка чыккандан, бала бакчага баргандан коркуп жатышат»,-деди Халлиев.
Халлиев ошондой эле анын 23 жашар баласы Үмүт өткөн жумада дүйнөлүк тилдер институтундагы окуусунан чыгарылып салганын айтты. Окуу жайдын жетекчилиги мурда анын баласына атасы Азаттык/Эркин Европа менен кызматташтыгын токтотушу керек экенин бир нече жолу эскертип айтышкан экен.
«Азаттык» менен байма-бай иштешип келаткан Сазак Дурдымурадов болсо 21-июндан бери дайынсыз болуп жатып, шейшембиде гана анын каякта экени маалым болду. Анын туугандарынын айтымында, полиция Дурдымурадовду Бахардендеги убактылуу жайда кармап келген экен. 24-июнда анын аялы абакка кирип кабарчыга жолуга алды. Туугандарынын айтымында, оболу Сазак Дурдымурадовду 20-июнда Безмейн шаарындагы психиатриялык ооруканага жеткиришкен. Көрсө, Сазак Дурдымурадовду ооруканадан кайра алып кетип, өзү турган Бахарден шаарчасында убактылуу камап салышкан экен.
Amnesty International уюму адам укуктарын сактоо боюнча эл аралык милдеттенмелерин аткарууга түркмөн бийлигин ийге келтирүү үчүн Европалык Биримдикти чечкиндөө чара көрүүгө чакырууда.
Дүйшөмбүдө Amnesty International уюму дүйнө өлкөлөрүндөгү адам укуктарынын абалы жөнүндө жылдык баяндамасын жарыя кылган. Анда
Түркмөнстанда адам укуктарын байма-бай бузуулар орун алып келе жатканы жана Бердимухамеддовдун бийлигинин адам укуктарын коргоо боюнча убадасына карабастан полиция, коопсуздук жана башка өкмөт органдары эч кимди тоотпой адам укуктарын басмырлоону улантып келе жатышканы баса белгиленген.
Ошондой эле көз каранды эмес журналисттер, анын ичинде Азаттык/Эркин Европа үналгысынын журналисттери да алардын оозун басуу аракеттери да мурдагыдан күчөгөнүн айтышууда. Ушундай кейиштүү көрүнүштөр жөнүндө «Адам укуктары үчүн түркмөн демилгеси» деп аталган Венада жайгашкан уюмдун өкүлдөрү да билдиришти.
Аталган уюм 23-июнда таркаткан билдирүүсүндө «коомдук активисттер, журналисттер жана башка айрым эркиндикти сүйгөн адамдарды куугунтуктоолор токтой элек, ал түгүл кармап-камоо чаралары мурдагыдан бетер күч алды» деп айтылат. Бул уюмдун өкүлү тартип коргоо органдары "Азаттыктын" түркмөн кызматынын кабарчыларынын артынан түшүп алганын баса белгиледи.
"Куугунтуктоо ыкмасы катары алар кабарчылардын телефонун өчүрүү менен гана чектелбей, алардын өздөрүн гана эмес, ал түгүл туугандарын жана балдарын ачык эле коркутуп үркүтүүгө алып жатышат",- деп айтты «Адам укугу үчүн түркмөн демилгеси» уюмунун өкүлү.
Азаттык/Эркин Европа үналгысынын Түркмөнстандагы кабарчылары аларга каршы айрыкча соңку учурда коркутуп-үркүтүүлөр, куугунтуктоолор күчөп кеткенин өздөрү дагы айтышууда. Азаттыктын кабарчысы Осман Халлиев өткөн жумадан бери бийликтегилердин буйругу менен үй камагында отурганын айтып берди.
«Алар мага расмий түрдө айтышпаса дагы мен иш жүзүндө үй камагында отургандай болдум. Менин уюлдук телефонумду өчүрүп салышты. Алар менин үйүмдүү 24 саат бою туш тарабынан байкап көз салып турушту. Мен үйдөн чыксам алар артыман түшүп алышты. Арасында полиция кызматкерлери дагы жүрдү. Кырдаал саат сайын жаман жагына кетип баратат. Ал түгүл менин неберелерим дагы сыртка чыккандан, бала бакчага баргандан коркуп жатышат»,-деди Халлиев.
Халлиев ошондой эле анын 23 жашар баласы Үмүт өткөн жумада дүйнөлүк тилдер институтундагы окуусунан чыгарылып салганын айтты. Окуу жайдын жетекчилиги мурда анын баласына атасы Азаттык/Эркин Европа менен кызматташтыгын токтотушу керек экенин бир нече жолу эскертип айтышкан экен.
«Азаттык» менен байма-бай иштешип келаткан Сазак Дурдымурадов болсо 21-июндан бери дайынсыз болуп жатып, шейшембиде гана анын каякта экени маалым болду. Анын туугандарынын айтымында, полиция Дурдымурадовду Бахардендеги убактылуу жайда кармап келген экен. 24-июнда анын аялы абакка кирип кабарчыга жолуга алды. Туугандарынын айтымында, оболу Сазак Дурдымурадовду 20-июнда Безмейн шаарындагы психиатриялык ооруканага жеткиришкен. Көрсө, Сазак Дурдымурадовду ооруканадан кайра алып кетип, өзү турган Бахарден шаарчасында убактылуу камап салышкан экен.
Amnesty International уюму адам укуктарын сактоо боюнча эл аралык милдеттенмелерин аткарууга түркмөн бийлигин ийге келтирүү үчүн Европалык Биримдикти чечкиндөө чара көрүүгө чакырууда.
