19-21-декабрь күндөрү АКШнын өкүлдөрү Украинанын жана Орусиянын делегациялары менен Украина боюнча тынчтык сүйлөшүүлөрүн улантышты. Жолугушуулар АКШнын Флорида штатындагы Майами шаарында өттү.
Бардык тараптар жолугушуулардан кийинки маалыматында сүйлөшүүлөр конструктивдүү болгонун гана жалпылап айтышты, бирок АКШ–Орусия да, АКШ–Украина да форматтарында кандайдыр бир байкаларлык прогресс жок экенин байкоочулар белгилөөдө.
Кийинки жолугушуулар тууралуу да эч кандай жарыя болгон жок.
19-декабрда АКШ президентинин атайын чабарманы Стив Уиткофф, кеңешчиси жана күйөө баласы Жаред Кушнер Украинанын Улуттук коопсуздук жана коргоо кеңешинин башчысы Рустам Умеров баштаган делегация менен сүйлөшүү өткөргөн.
20-21-декабрда Уиткофф, Кушнер жана Ак үй өкүлү Жош Грюнбаум Кремлдин атайын чабарманы Кирилл Дмитриев баштаган делегация менен жолукту.
Орус президентинин жардамчысы Юрий Ушаков Майамидеги соңку жолугушуу тууралуу комментарийинде анда айтылган сунуштардын көбү Москвага таптакыр туура келбейт чыгар деген оюн айтты. Кремлдин так позициясы 22-декабрда, Дмитриев Орусияга кайтып барып, өлкө башчысы Владимир Путинге баарын баяндап бергенден кийин тактала турганын билдирди.
"Дмитриев мырза азыр Майамиде иш сапарда жүрөт, ал америкалыктар европалыктардан жана украиндерден алган кайсы бир “сигналдарды” алып келет. Биз бул жерден анын баарын талкуулап, кайсынысын кабыл алса болорун, кайсынысы таптакыр кабыл алынгыс экенин карап чыгабыз. Менинче, сунуштардын көпчүлүгү бизге таптакыр туура келбейт, анткени биз америкалык өкүлдөр менен Анкорижде жана башка жолугушууларда макулдашылган турумдабыз”, - деди Ушаков "Россия 1" телеканалынын "Москва. Кремль. Путин" программасындагы интервьюсунда.
Украинанын Улуттук коопсуздук жана коргоо кеңешинин башчысы Рустам Умеров 19-декабрда өткөн жолугушуудан кийин кеңири маалымат берген эмес, болгону ага Киевдин европалык өнөктөштөрү катышканын айткан. Ал Telegram каналына "Америкалык өнөктөштөр менен кийинки кадамдар жана жакынкы арада биргелешип иштөөнү улантуу тууралуу сүйлөштүк", - деп жазган.
Ал эми 21-декабрда Х социалдык түйүнүндөгү баракчасына кененирээк маалымат жазып, сүйлөшүү конструктивдүү болгону тууралуу пост жазды.
Анын айтымында, негизги көңүл “АКШнын Украина боюнча 20 пункттан турган тынчтык планын даярдоо ишин улантуу”, “Украинанын коопсуздугуна кепилдик берүүчү көп тараптуу келишим боюнча позицияларды макулдашуу”, “Украинанын коопсуздугуна АКШ бере турган кепилдиктер жөнүндөгү эки тараптуу келишим боюнча позицияларды макулдашуу”, “Экономикалык өнүгүү планы жөнүндө” деген башкы төрт документке бурулду.
Умеров менен катар Уиткофф да Х социалдык түйүнүнө комментарий жазды. Ал да Умеров баяндаган маалыматты кайталады жана “мындан аркы кадамдардын мөөнөтү жана кезеги” тууралуу сөз болгонун кошумчалады.
“Биз үчүн жалпы артыкчылык болуп адам өлтүрүүнү токтотуу, кепилденген коопсуздукту камсыз кылуу, Украинанын калыбына келиши, туруктуулугу жана узак бою гүлдөп-өнүгүшү үчүн шарт түзүү эсептелет. Тынчтык – жөн гана согуштук аракеттерди токтотуу эмес, туруктуу келечек үчүн татыктуу пайдубал түзүү дагы”, - деди Уиткофф.
АКШ өкүлдөрүнүн украин делегациясы менен бул жолугушуусуна украиналык, америкалык жана европалык жалпы стратегияны макулдашуу максатында улуттук коопсуздук боюнча негизги европалык кеңешчилер да катышкан.
Ал эми орусиялыктар менен жолугушуу тууралуу Уиткофф Дмитриев “эки күн аралыгында АКШ президенти Дональд Трамптын Украина боюнча тынчтык планын илгерилетүү максатында америкалык делегация менен натыйжалуу жана конструктивдүү жолугушуу өткөргөнүн” билдирди.
"Орусия Украинада тынчтыкка жетишүүнү дагы эле толук жактаган бойдон. Орусия АКШнын украин жаңжалын жөнгө салуу жана глобалдык коопсуздукту калыбына келтирүү боюнча аракеттерин жана колдоосун жогору баалайт”, - деди Уиткофф.
The Wall Street Journal басылмасы орус президенти Путин Украина боюнча сүйлөшүүлөргө катыша турган америкалык аткаминерлердин психологиялык профилин талдап, дал Уиткофф катышсын деген талап койгонун жазган. Байкоочулар белгилегендей, ал Орусияга быйыл алты жолу барды, ал эми Украинада таптакыр боло элек.
Орусия коңшусу Украинага каршы толук масштабдуу согушун 2022-жылы февралда ачкандан бери кармаш уланууда.
Трамп президенттикке талапкер кезинде эгер шайланып калса Украинадагы согушту өтө кыска аралыкта токтото аларын айткан.
Орусиянын армиясы Украинанын Сумы облусундагы чек арага жакын жайгашкан Грабовское кыштагына кирип барды.
Украинанын Куралдуу күчтөрү украин армиясы бир нече позициядан чегингенин ырастады.
Чек арага жакын жайгашкан Грабовское кыштагынын 50дөй тургуну Орусияга чыгарылып кеткенин "Суспiльне" басылмасына аталган айылдын башчысы Лариса Кремезна билдирди. Кыштак Белгород облусунан 200 метр аралыкта жайгашкан.
Медианын маалыматына караганда, 20-декабрга караган түнү орусиялык аскерлер кыштакка киргенде, тургундарды "тазалоо иш-чаралары" үчүн деген жүйө менен Орусиянын аймагына чыгарып кетишкен. Кыштактын тургундары буга чейин эвакуациядан баш тартып келген. Негизинен ал жерде кары-картаңдар калганы кабарланды.
Жекшембиде бул маалыматты Украинанын Жогорку Радасынын адам укугу боюнча өкүлү Дмитрий Лубинец тастыктап, орус армиясынын аракетин эл аралык гуманитардык укукту одоно бузуу деп атады.
Лубинец Орусиянын акыйкатчысы Татьяна Москальковага кайрылуу жолдоп, чыгарылып кеткен украин жарандары тууралуу маалымат талап кылганын, "Кызыл Чырым" уюмуна да кат жибергенин айтты.
Украин бийлиги Сумы облусунун чек арадагы аймактарынан жарандарын эвакуациялоону улантып жатканын дубандын аскердик администрациясынын башчысы Олег Григоров билдирди. Буга чейин орус армиясы Сумы облусуна быйыл майда кирүүгө аракеттенип, украин күчтөрү анын мизин кайтарган.
Ишембиде Украинадагы согушта 220 кагылышуу болду. Орус армиясы Покровск багытына 60 жолу сокку уруп, анын мизи кайтарылганын Украинанын Куралдуу күчтөрүнүн Башкы штабы билдирди. Маалыматта Орусиянын армиясы Никаноровка, Шахово, Мирноград, Родинское, Покровск, Котлино, Удачное, Молодецкое, Новосергиевка, Дачное жана Новопавловка тарапты бутагы алганы айтылат.
Айрым жерлерде салгылашуулар уланып жатканы кабарланды.
Ал тапта Орусиянын Коргоо министрлиги жекшембиде Украинанын үч дронун жок кылып же кармаганын жарыялады. Эки дрон Волгоград облусунда, бири Ростовдо жок кылынган.
20-21-декабрда Майамиде Украинадагы согушту токтотуу маселесин АКШнын жана Орусиянын өкүлдөрү талкуулаганы жатышат. Орус делегациясын президенттин атайын өкүлү Кирилл Дмитриев жетектейт.
АКШ тараптан сүйлөшүүлөргө президенттин атайын чабарманы Стив Уиткофф, кеңешчиси жана күйөө баласы Жаред Кушнер катышууда.
Уиткофф менен Кушнер 19-декабрда Украинанын Улуттук коопсуздук жана коргоо кеңешинин башчысы Рустам Умеров баштаган делегация менен сүйлөшүү өткөргөн.
Орусия Украинага негизсиз кол салган 2022-жылдын февралынан бери орус соттору мамлекеттик чыккынчылык жана тыңчылыкка байланыштуу миңден ашуун өкүм чыгарды.
Анын 468и 2025-жылга туура келет. Бул 1997-жылдан берки эң жогорку көрсөткүч. 1997-жылдын башынан тартып 2022-жылдын 24-февралына чейинки аралыкта мындай айыптар менен 196 чечим чыккан.
Бул маалыматтар көз карандысыз Parubets Analytics ассоциациясынын "Первый отдел" укук коргоо долбоорунун буйрутмасы менен жүргүзгөн иликтөөсүндө айтылат.
Иликтөөдө согуш башталгандан бери Орусияда мамлекеттик чыккынчылык, тыңчылык жана жашыруун кызматташуу тууралуу беренелер саясий репрессиянын негизги куралына айланганы белгиленген.
Ушул жылдын 10-декабрына карата тыңчылыкка айыпталгандардын жалпы саны кеминде 1627 киши. Анын 564үндө Украинанын жарандыгы бар.
Быйыл тыңчылыкка айыпталып 468 киши соттолгон. Кеминде 420 иш тергөөдө, 179 адамга карата козголгон кылмыш иштер боюнча материалдар сотко түштү. Бул иштер боюнча актоо өкүмдөрү чыккан эмес, айыпталган төрт киши өмүр бою кесилген, алтоо мажбурланып психиатриялык ооруканага жиберилген, үчөө абакта каза тапкан.
Иликтөөнүн авторлору жазгандай: "Мындай иштердин дээрлик баарында айыптар мамлекеттик сырга мүмкүндүгү жокторго коюлган. Далил катары чагымчылар менен байланыш, кайрымдуулук, мындан тышкары кылмыш жасоо ниети болгон деген негиздер келтирилет. Иштер сотто жабык каралат".
Чыккынчылык жана тыңчылыкка байланышкан чечимдер бардык дубандарда, Украинанын Орусия басып алып, өзүнүн кишилерин башчылыкка койгон аймактарында да чыгарылып жатат.
Айыпталгандардын көбү саясат менен байланышы жок болгон орусиялык жарандар - студенттер, IT адистер, окутуучулар, мекемелердин кызматкерлери, ишкерлер. Андан кийинки орунда Украинанын Орусия ээлеп алган аймактарынын жашоочулары турат. Үчүнчү орунда согушка каршы чыккандар, коомдук активисттер жана академиялык коомчулуктун өкүлдөрү.