Ал эми Бириккен элдик кыймыл президентке ачык кат жолдоп, аны мөөнөтүнөн мурда кызматынан кетишин талап кылды. БЭКтин курамына кирген Коомдук парламент менен “Акыйкат үчүн” кыймылы да ушул сыяктуу билдирүү менен чыккан. Мындай билдирүү, ачык каттардын саны айрыкча президенттин 27-январдагы калкка кайрылуусунан кийин күчөдү.
Бириккен элдик кыймыл президентке жолдонгон ачык катында, аны 27-январдагы калкка кайрылуусунда айткандарына карама-каршы келген иштерди жасап жаткандыгы үчүн айыптайт. Маселен, президент “улуттун кызыкчылыгы - өлкөнүн аймактык бүтүндүгү” деп айтканын, бирок Каркыраны казак кошуналарга кармата бергенин, “күчтүү жана билимдүү улут” деп айтканын, бирок мектептер жылыбай, жарык жоктугунан улам окуучулар үйлөрүнө таркатылганын мисал келтиришип, бир катар кемчиликтерди айтып келип аны кызматынан мөөнөтүнөн мурда кетишин талап кылышат.
Ушундай маанайдагы БЭКтин ачык катына катарлаш, бул кыймылга кирген партиялар да өз-өзүнчө билдирүүлөрдү таркатышып, алардын мүчөлөрүнө кысым болуп, куугунтуктоо абдан катуу жүрүп жатканын айтышат. Революциялык кыймылдын жетекчилеринин бири Топчубек Тургуналиевдин айтымында, кыргыз эли куугунтуктоолорго 19-кылымдан бери эле кабылып келатат. “Ал кездери кыргызды бөтөн эл куугунтуктап, эзип келсе, акыркы жылдары өзүбүздүн эле азаматтар эзип келатышат” дейт ал:
- Кыргыз улуту жыйырманчы кылымда беш жолу кыргынга учурады. 1916-жылы бир кыргынга учурады. Андан кийин 1920-1930-жылдары “басмачылар” деген шылтоо менен кыргыздын мыктылары кырылды. А бирок чыныгы басмачылар өзү Москвадан жиберилген Фрунзелер болгон, биздин ата-бабаларыбыз ата-мекенин коргогон. Кийинчерээк “кулак” деп 10 миңдеген үй-бүлөлөрдү барса-келбес жактарга айдады. Украинага, Сибирге айдашты. 1937-жылдары улутчулсуңар, эл душманысыңар деген шылтоо менен кыргыздын эң мыктыларын, чыгаандарын жөн эле четинен кырышты. Булар да абдан чоң куугунтук. Ал эми 1950-жылдардан кийин орусташуу кыргыны кыргыздын башына келди. Эң жаманы, опурталдуусу ушул болду. Билинбегени менен кыргыздын жан дүйнөсүн, тилин-дилин бурууга, орусташтырууга багытталган саясий куугунтук болду. Баш көтөргөндөрдү талкалашты. Ал эми 1990-жылдардан кийин эгемендик алдык деген менен Аскар Акаевдин куугунтугуна кабылды кыргыз эле. А.Акаевдин учурунда мындай көрүнүштөр азыраак болсо, азыр Курманбек Бакиевдин тушунда бул абдан күчөдү. Азыр куугунтук, элди эзүү деген жылдап эмес, айлап, күндөп күчөп атат.
Жогорку Кеңештин депутаты, “Ак жол” фракциясынын мүчөсү Бейшенбек Абдрасаковдун пикиринде, оппозиция айтып келаткан кыйынчылыктар кыргыз элине гана жалгыз келип жаткан жок. “Буга эгемендиктин алгачкы жылдары СССРдин кулашы себеп болсо, азыр дүйнөлүк каржы кризиси себеп болууда дейт” ал:
- Өлкөбүз бүгүн эле кыйынчылыктарга кабылып калган жок. Мына, союздун таркашы менен эле 18 жылдан бери чоң кыйынчылыктар болбодубу. Азыр болсо дүйнөлүк экономикалык кризис болуп жатат. Биздин өлкө ичиндеги энергетикалык кризис да кошул ташыл болду.
Андан тышкары Бейшенбек Абдрасаковдун айтымында, президенттин калкка кайрылуусу оппозиция айткандай эмес, алда-канча жакшы жана маанилүү болду. “Кайрылуудагы кыргыздын кимдиги, идеологиясы тууралуу сөздөргө көңүл буруу абзел” дейт ал.
Ал эми саясат талдоочу Токтогул Какчекеевдин айтымында, бийликтин каталары жөнүндө айтылган сөздөрдүн көбү туура болгону менен оппозиция өзү деле жаңылана албай, элдин ишенимине кире албай жатат:
- Саясий күрөш оор, опурталдуу, каат жана коркунучтуу болот. Бийликке келген адамдар эгерде “бийлик кудайдан колго тийди, атамдын мурасындай эле нерсе” деген ойдо калса, анда бийлик басмырлап-кыйнамак түгүл, атып салганга чейин барышат. Бул дүйнөлүк практикада деле бар. СССРде деле маалында ушундай болгон. Азыркы бийликтин иш-аракеттерин көрүп атабыз. Ошолорду көрүп тургандан кийин бир нерсе деп айтпай деле койсок болот. Азырынча бийлик күчүндө турат. Оппозиция бийликке барабыз деп атышат. Президентти кетсин деп атышат. Бирок сөз менен иш айкалышпай жатпайбы.
Бириккен элдик кыймыл президентке жолдонгон ачык катында, аны 27-январдагы калкка кайрылуусунда айткандарына карама-каршы келген иштерди жасап жаткандыгы үчүн айыптайт. Маселен, президент “улуттун кызыкчылыгы - өлкөнүн аймактык бүтүндүгү” деп айтканын, бирок Каркыраны казак кошуналарга кармата бергенин, “күчтүү жана билимдүү улут” деп айтканын, бирок мектептер жылыбай, жарык жоктугунан улам окуучулар үйлөрүнө таркатылганын мисал келтиришип, бир катар кемчиликтерди айтып келип аны кызматынан мөөнөтүнөн мурда кетишин талап кылышат.
Ушундай маанайдагы БЭКтин ачык катына катарлаш, бул кыймылга кирген партиялар да өз-өзүнчө билдирүүлөрдү таркатышып, алардын мүчөлөрүнө кысым болуп, куугунтуктоо абдан катуу жүрүп жатканын айтышат. Революциялык кыймылдын жетекчилеринин бири Топчубек Тургуналиевдин айтымында, кыргыз эли куугунтуктоолорго 19-кылымдан бери эле кабылып келатат. “Ал кездери кыргызды бөтөн эл куугунтуктап, эзип келсе, акыркы жылдары өзүбүздүн эле азаматтар эзип келатышат” дейт ал:
- Кыргыз улуту жыйырманчы кылымда беш жолу кыргынга учурады. 1916-жылы бир кыргынга учурады. Андан кийин 1920-1930-жылдары “басмачылар” деген шылтоо менен кыргыздын мыктылары кырылды. А бирок чыныгы басмачылар өзү Москвадан жиберилген Фрунзелер болгон, биздин ата-бабаларыбыз ата-мекенин коргогон. Кийинчерээк “кулак” деп 10 миңдеген үй-бүлөлөрдү барса-келбес жактарга айдады. Украинага, Сибирге айдашты. 1937-жылдары улутчулсуңар, эл душманысыңар деген шылтоо менен кыргыздын эң мыктыларын, чыгаандарын жөн эле четинен кырышты. Булар да абдан чоң куугунтук. Ал эми 1950-жылдардан кийин орусташуу кыргыны кыргыздын башына келди. Эң жаманы, опурталдуусу ушул болду. Билинбегени менен кыргыздын жан дүйнөсүн, тилин-дилин бурууга, орусташтырууга багытталган саясий куугунтук болду. Баш көтөргөндөрдү талкалашты. Ал эми 1990-жылдардан кийин эгемендик алдык деген менен Аскар Акаевдин куугунтугуна кабылды кыргыз эле. А.Акаевдин учурунда мындай көрүнүштөр азыраак болсо, азыр Курманбек Бакиевдин тушунда бул абдан күчөдү. Азыр куугунтук, элди эзүү деген жылдап эмес, айлап, күндөп күчөп атат.
Жогорку Кеңештин депутаты, “Ак жол” фракциясынын мүчөсү Бейшенбек Абдрасаковдун пикиринде, оппозиция айтып келаткан кыйынчылыктар кыргыз элине гана жалгыз келип жаткан жок. “Буга эгемендиктин алгачкы жылдары СССРдин кулашы себеп болсо, азыр дүйнөлүк каржы кризиси себеп болууда дейт” ал:
- Өлкөбүз бүгүн эле кыйынчылыктарга кабылып калган жок. Мына, союздун таркашы менен эле 18 жылдан бери чоң кыйынчылыктар болбодубу. Азыр болсо дүйнөлүк экономикалык кризис болуп жатат. Биздин өлкө ичиндеги энергетикалык кризис да кошул ташыл болду.
Андан тышкары Бейшенбек Абдрасаковдун айтымында, президенттин калкка кайрылуусу оппозиция айткандай эмес, алда-канча жакшы жана маанилүү болду. “Кайрылуудагы кыргыздын кимдиги, идеологиясы тууралуу сөздөргө көңүл буруу абзел” дейт ал.
Ал эми саясат талдоочу Токтогул Какчекеевдин айтымында, бийликтин каталары жөнүндө айтылган сөздөрдүн көбү туура болгону менен оппозиция өзү деле жаңылана албай, элдин ишенимине кире албай жатат:
- Саясий күрөш оор, опурталдуу, каат жана коркунучтуу болот. Бийликке келген адамдар эгерде “бийлик кудайдан колго тийди, атамдын мурасындай эле нерсе” деген ойдо калса, анда бийлик басмырлап-кыйнамак түгүл, атып салганга чейин барышат. Бул дүйнөлүк практикада деле бар. СССРде деле маалында ушундай болгон. Азыркы бийликтин иш-аракеттерин көрүп атабыз. Ошолорду көрүп тургандан кийин бир нерсе деп айтпай деле койсок болот. Азырынча бийлик күчүндө турат. Оппозиция бийликке барабыз деп атышат. Президентти кетсин деп атышат. Бирок сөз менен иш айкалышпай жатпайбы.
