АКШдагы элчи Замира Сыдыкованын АКШнын Кыргызстандагы аскердик базасы жөнүндө америкалык басылмаларга айткан пикирлери ырасмий Бишкекке жаккан жок. Алгач Тышкы иштер министрлиги элчини айыптаган билдирүү таратып, андан кийин президент сөгүш жарыялап отурат. Бул окуя коомчулукта ар кыл кабыл алынды.
Тышкы иштер боюнча мурдагы министр Аскар Айтматов кыргыз дипломатиясынын тарыхында элчиге сөгүш жарыялаганды биринчи жолу жолуктуруп отурам дейт:
- Анын пикири президенттин пикири менен дал келген. Ал президенттин гана сөздөрүн кайталады. Ал элчи эмне кылыш керек болсо, ошондой кылган. Тескерисинче, ага алкыш жарыялаш керек болчу. Ушул окуядан кийин Замира Сыдыковага эл аралык коомчулукта мамиле өзгөрүшү ыктымал,- дейт Аскар Айтматов.
Бул маселе боюнча президенттик администрациядан жана Тышкы иштер министрлигинен жооп алуу аракетибиз майнапсыз болду. Бирок коомчулукта Замира Сыдыкованын дипломатиялык кызматта тажрыйбасыздыгы ушуга алып келди деген да пикирлер бар. Саясат таануучу Нур Омаров мындай дейт:
- Ал көптөгөн жылдар бою оппозициялык маанайдагы республикалык басылманы жетектеп жүрүп, өтө курч айтып жана өз жеке пикирин айтып көнүп калган. Ар кандай алдыга озунуп чыгуулар ушундай жыйынтыктарга алып келет да,- дейт Нур Омаров.
Буга чейин кыргыз дипломатиясынын тарыхында элчиге сөгүш жарыялаган факт болбоптур. Муну Тышкы иштер министрлигинде иштеген, атын атагысы келбеген адам да тастыктады. Анын айтымында, мындай окуя Кыргызстандын тарыхында биринчи жолу болду. Президенттин элчиге карата мындай чечимин сынга алган пикирлер да басымдуулук кылат.
Саясат таануучу Токтогул Какчекеев Кыргызстанга бул нерсе аброй алып келбейт дейт:
- Башка бир да мамлекетте элчиге сөгүш жарыялабайт. Биринчиден, элчи деген оңой кызмат эмес, анын орду миниcnрдикинен да жогору. Экинчиден, бул нерсе мамлекеттин тайкылыгын көрсөтөт. Колхоздун бригадириндей болуп, совет доорунан калган эски ыкманы колдонгондугу уят эле. Сага сөгүш, сага чоңураак сөгүш, тигиге андан да чоң сөгүш деп отурганыбыз болбойт да. Азыркы бийлик Замира Сдыкованы бул кызматтан алгысы келип калды окшойт, ошого шылтоо издеп атышат го,- дейт Токтогул Какчекеев.
“Демократия жана атуулдук коом үчүн” коалициясынын президенти Эдил Байсаловдун пикиринде, президенттин бул кадамы мамлекеттик кызыкчылыктарга каршы келет жана кыргыз дипломатиясынын кадырын түшүрөт.
14-ноябрда америкалык “Файненшл таймс” гезити Замира Сыдыкованын Ганси америкалык базасы тууралуу айткандарын жарыялаган. Анда буга чейин америкалык тарап база үчүн жетиштүү каражат төлөбөй келген деген пикири айтылган. Ошондой эле “Нью-Йорк таймс” гезитине жарыяланган маегинде да Замира Сыдыкова Кыргызстан АКШдан база үчүн көбүрөөк каражат талап кылууда деген өңүттөгү ойлорун айткан.
Соңку кезде Ганси аскердик базасынын тегерегинде талкуу катуу жанданып кеткени жашыруун эмес. Президент Курманбек Бакиев журналисттерге америкалыктар жердин ар бир чарчы метри үчүн эл аралык стандарттар боюнча төлөшү керек деп айтканы да бул талкууну ого бетер күчөттү.
5- декабрда вице-премьер министр Адахан Мадумаров Азаттыктын кабарчысына Ганси аскердик базасы боюнча жаңы келишим түзүлүп атканын ырастаган. Мадумаровдун айтымында, мурунку бийлик Кыргызстанга пайда келтирбей турган келишим түзүп койгон, эми эки тарап үчүн бирдей теңата келишим түзүлүп атат.
.
Тышкы иштер боюнча мурдагы министр Аскар Айтматов кыргыз дипломатиясынын тарыхында элчиге сөгүш жарыялаганды биринчи жолу жолуктуруп отурам дейт:
- Анын пикири президенттин пикири менен дал келген. Ал президенттин гана сөздөрүн кайталады. Ал элчи эмне кылыш керек болсо, ошондой кылган. Тескерисинче, ага алкыш жарыялаш керек болчу. Ушул окуядан кийин Замира Сыдыковага эл аралык коомчулукта мамиле өзгөрүшү ыктымал,- дейт Аскар Айтматов.
Бул маселе боюнча президенттик администрациядан жана Тышкы иштер министрлигинен жооп алуу аракетибиз майнапсыз болду. Бирок коомчулукта Замира Сыдыкованын дипломатиялык кызматта тажрыйбасыздыгы ушуга алып келди деген да пикирлер бар. Саясат таануучу Нур Омаров мындай дейт:
- Ал көптөгөн жылдар бою оппозициялык маанайдагы республикалык басылманы жетектеп жүрүп, өтө курч айтып жана өз жеке пикирин айтып көнүп калган. Ар кандай алдыга озунуп чыгуулар ушундай жыйынтыктарга алып келет да,- дейт Нур Омаров.
Буга чейин кыргыз дипломатиясынын тарыхында элчиге сөгүш жарыялаган факт болбоптур. Муну Тышкы иштер министрлигинде иштеген, атын атагысы келбеген адам да тастыктады. Анын айтымында, мындай окуя Кыргызстандын тарыхында биринчи жолу болду. Президенттин элчиге карата мындай чечимин сынга алган пикирлер да басымдуулук кылат.
Саясат таануучу Токтогул Какчекеев Кыргызстанга бул нерсе аброй алып келбейт дейт:
- Башка бир да мамлекетте элчиге сөгүш жарыялабайт. Биринчиден, элчи деген оңой кызмат эмес, анын орду миниcnрдикинен да жогору. Экинчиден, бул нерсе мамлекеттин тайкылыгын көрсөтөт. Колхоздун бригадириндей болуп, совет доорунан калган эски ыкманы колдонгондугу уят эле. Сага сөгүш, сага чоңураак сөгүш, тигиге андан да чоң сөгүш деп отурганыбыз болбойт да. Азыркы бийлик Замира Сдыкованы бул кызматтан алгысы келип калды окшойт, ошого шылтоо издеп атышат го,- дейт Токтогул Какчекеев.
“Демократия жана атуулдук коом үчүн” коалициясынын президенти Эдил Байсаловдун пикиринде, президенттин бул кадамы мамлекеттик кызыкчылыктарга каршы келет жана кыргыз дипломатиясынын кадырын түшүрөт.
14-ноябрда америкалык “Файненшл таймс” гезити Замира Сыдыкованын Ганси америкалык базасы тууралуу айткандарын жарыялаган. Анда буга чейин америкалык тарап база үчүн жетиштүү каражат төлөбөй келген деген пикири айтылган. Ошондой эле “Нью-Йорк таймс” гезитине жарыяланган маегинде да Замира Сыдыкова Кыргызстан АКШдан база үчүн көбүрөөк каражат талап кылууда деген өңүттөгү ойлорун айткан.
Соңку кезде Ганси аскердик базасынын тегерегинде талкуу катуу жанданып кеткени жашыруун эмес. Президент Курманбек Бакиев журналисттерге америкалыктар жердин ар бир чарчы метри үчүн эл аралык стандарттар боюнча төлөшү керек деп айтканы да бул талкууну ого бетер күчөттү.
5- декабрда вице-премьер министр Адахан Мадумаров Азаттыктын кабарчысына Ганси аскердик базасы боюнча жаңы келишим түзүлүп атканын ырастаган. Мадумаровдун айтымында, мурунку бийлик Кыргызстанга пайда келтирбей турган келишим түзүп койгон, эми эки тарап үчүн бирдей теңата келишим түзүлүп атат.
.
