«Эркиндик» партиясы тарабынан парламентти таркатууга макулдугун берип, кол коюп берген жарандардын саны 100 миңден эле ашканын, анын ичинен дагы дээрлик 10% жараксыз болуп чыккандыгын БШКнын төрагасы Туйгуналы Абдраимов 17-январда өткөргөн маалымат жыйынында кабарлады. Анын айтымында, «Эркиндик» партиясы кол чогултууну мыйзамга туура келбеген шарттарда баштаган:
-Биз «Эркиндик» партиясынын лидери Топчубек Тургуналиев менен сүйлөшкөн соң, алар 12-сентябрда өздөрүнүн демилге тобун адилет министрлигинен каттоодон өткөрүп, кол топтоп башташты. Эки айдан кийин, 12-декабрда Топчубек Тургуналиев чогулган колду бизге апкелди. Бирок 100 372 гана атуулдун парламент таркасын деп коюп берген колу бар экен. Тиешелүү түрдө талап кылынган 300 000 кишинин колу чогулбаптыр.
Парламентти таркатуу боюнча кол топтоо ишин «Эркиндик» партиясы өткөн жылдын июль айынан баштаган. Топтолгон кол БШКга жыл сонунда тапшырылган.
Бүгүнкү күндө БШК тарабынан парламентти таркатуу тууралуу макулдугун берген 84 миң 372 адамдын колу гана жарактуу деп табылып отурат. Демек, жакын арада Жогорку Кеңешти таратуу тууралуу сөз болуусу күмөн. Ошентсе да, БШК төрагасы Т. Абдраимовдун айтымында, мыйзам боюнча «Эркиндик» партиясы дагы бир жолу Адилет министрлигинен каттоодон өтүү менен кайрадан кол чогултууну баштоого акысы бар. «Эркиндик» партиясы бул укугунан пайдаланарын жана парламентти таратуу тууралуу демилгесинен баш тартпай тургандыгын Топчубек Тургуналиев өзү дагы бышыктады.
-Азыркы Жогорку Кеңешке шайлоо март айындагы ыңкылаптын келип чыгуусуна бирден-бир себеп болгон. Ошондуктан, бул парламентти ошондо эле таркатыш керек болчу. Биз бул маселенин аягына чыгууга аракет кылабыз,- деди Топчубек Тургуналиев.
Парламентти таратуу жөнүндө Т. Тургуналиевдин демилгесин бир катар таасирлүү саясий партиялар башынан эле жактырбай келишкен.
Алардын жүйөөсүндө азыркы парламент бийликти да, өкмөттү да канааттандырат, экинчиден, парламентти таратуу мамлекеттеги кырдаалдын дагы чайпалуусуна алып келет. Бул маселени кайра козгоого негиз жок деп эсептейт «Улуттук биримдик» партиясынын жетекчиси Эмилбек Каптагаев:
-Жөн эле зордук менен, кысым менен саясий сокурдукка барып, парламентти таркатып жиберели деген болбогон сөз. Менимче, бул маселени президент, өкмөт башчылары жакшы түшүнүп турат. Ошол себептен, парламентти таратуу тууралуу сөз саясий чөйрөдө, айрым бир саясий партиялардын арасында гана болуп жатканы болбосо, олуттуу деңгээлде бул маселе көтөрүлгөн жок.
Парламентти таратууга К. Бакиевдин өзү жана бийлик чөйрөсү да каршы чыгышкан. Бир катар саясатчылар мунун себебин парламент тарай турган болсо президентти да бийликтен кетирүү маселеси кошо чыгат деп бийликтин коркуп жаткандыгынан көрүшөт. Экс-депутат Бегиш Ааматовдун айтымында, мына ушул себептен улам, азыркы бийлик парламентти таратуу демилгесин жактабайт:
-Президент Бакиев 2003-жылы өзгөртүлгөн Конституциянын негизинде шайланып алып, парламент түшкөн капканга түшүп калбадыбы. Анткени экөө тең мыйзамсыз. Себеби, булар бийликти мыйзамсыз менчиктеп турган Аскар Акаевдин тушунда кабыл алынган башмыйзамдын негизинде шайланып отурат. Эгер парламентти таратуу тууралуу кеп болсо, президентти да бийликтен кетирүү тууралуу депутаттар ошол эле жерде сөз козгоп чыгышат.
Азыркы парламентти таркатуу тууралуу иш-аракеттер март ыңкылабынан кийин эле башталган. Мыйзам боюнча 300 миң адамдын парламентти таркатууга макулдугун берген колу чогултулуп, ал БШК тарабынан жарактуу деп табылган учурда бул маселе жалпы элдик референдумга коюлууга тийиш.
-Биз «Эркиндик» партиясынын лидери Топчубек Тургуналиев менен сүйлөшкөн соң, алар 12-сентябрда өздөрүнүн демилге тобун адилет министрлигинен каттоодон өткөрүп, кол топтоп башташты. Эки айдан кийин, 12-декабрда Топчубек Тургуналиев чогулган колду бизге апкелди. Бирок 100 372 гана атуулдун парламент таркасын деп коюп берген колу бар экен. Тиешелүү түрдө талап кылынган 300 000 кишинин колу чогулбаптыр.
Парламентти таркатуу боюнча кол топтоо ишин «Эркиндик» партиясы өткөн жылдын июль айынан баштаган. Топтолгон кол БШКга жыл сонунда тапшырылган.
Бүгүнкү күндө БШК тарабынан парламентти таркатуу тууралуу макулдугун берген 84 миң 372 адамдын колу гана жарактуу деп табылып отурат. Демек, жакын арада Жогорку Кеңешти таратуу тууралуу сөз болуусу күмөн. Ошентсе да, БШК төрагасы Т. Абдраимовдун айтымында, мыйзам боюнча «Эркиндик» партиясы дагы бир жолу Адилет министрлигинен каттоодон өтүү менен кайрадан кол чогултууну баштоого акысы бар. «Эркиндик» партиясы бул укугунан пайдаланарын жана парламентти таратуу тууралуу демилгесинен баш тартпай тургандыгын Топчубек Тургуналиев өзү дагы бышыктады.
-Азыркы Жогорку Кеңешке шайлоо март айындагы ыңкылаптын келип чыгуусуна бирден-бир себеп болгон. Ошондуктан, бул парламентти ошондо эле таркатыш керек болчу. Биз бул маселенин аягына чыгууга аракет кылабыз,- деди Топчубек Тургуналиев.
Парламентти таратуу жөнүндө Т. Тургуналиевдин демилгесин бир катар таасирлүү саясий партиялар башынан эле жактырбай келишкен.
Алардын жүйөөсүндө азыркы парламент бийликти да, өкмөттү да канааттандырат, экинчиден, парламентти таратуу мамлекеттеги кырдаалдын дагы чайпалуусуна алып келет. Бул маселени кайра козгоого негиз жок деп эсептейт «Улуттук биримдик» партиясынын жетекчиси Эмилбек Каптагаев:
-Жөн эле зордук менен, кысым менен саясий сокурдукка барып, парламентти таркатып жиберели деген болбогон сөз. Менимче, бул маселени президент, өкмөт башчылары жакшы түшүнүп турат. Ошол себептен, парламентти таратуу тууралуу сөз саясий чөйрөдө, айрым бир саясий партиялардын арасында гана болуп жатканы болбосо, олуттуу деңгээлде бул маселе көтөрүлгөн жок.
Парламентти таратууга К. Бакиевдин өзү жана бийлик чөйрөсү да каршы чыгышкан. Бир катар саясатчылар мунун себебин парламент тарай турган болсо президентти да бийликтен кетирүү маселеси кошо чыгат деп бийликтин коркуп жаткандыгынан көрүшөт. Экс-депутат Бегиш Ааматовдун айтымында, мына ушул себептен улам, азыркы бийлик парламентти таратуу демилгесин жактабайт:
-Президент Бакиев 2003-жылы өзгөртүлгөн Конституциянын негизинде шайланып алып, парламент түшкөн капканга түшүп калбадыбы. Анткени экөө тең мыйзамсыз. Себеби, булар бийликти мыйзамсыз менчиктеп турган Аскар Акаевдин тушунда кабыл алынган башмыйзамдын негизинде шайланып отурат. Эгер парламентти таратуу тууралуу кеп болсо, президентти да бийликтен кетирүү тууралуу депутаттар ошол эле жерде сөз козгоп чыгышат.
Азыркы парламентти таркатуу тууралуу иш-аракеттер март ыңкылабынан кийин эле башталган. Мыйзам боюнча 300 миң адамдын парламентти таркатууга макулдугун берген колу чогултулуп, ал БШК тарабынан жарактуу деп табылган учурда бул маселе жалпы элдик референдумга коюлууга тийиш.
