Башкы прокурор Камбаралы Конгантиев парламент спикери Ө. Текебаев 7-февралда депутаттар алдында сүйлөгөн сөзүндө президент К. Бакиевдин ар-намысына жана иш беделине доо келтирген орой сөздөргө жол бергендигин айтып, төраганын сөзүн сөзмө-сөз кайталап берди. Баш прокурордун айтымында, спикердин бул сөзүндө коомдук жайда экинчи бир адамдын ар-намысына, беделине шек келтирген кылмыштын белгилери бар:
-Өмүрбек Текебаевдин сөзүндө КР кылмыш-жаза кодексинин 128-беренесинин 2-бөлүгүндө каралган кылмыштын белгилери жатат. Кемсинтүү же башкача айтканда, бөлөк адамдын ар-намысына, беделине атайылап орой түрдө коомдук жайда шек келтирүү—коомдо кабыл алынган эрежелерге өтө каршы келген кылмыш. ЖК төрагасы Өмүрбек Текебаевдин президент Бакиевди кемсинтип сүйлөгөн сөзү бул белгилердин баарын камтыйт.
“КР президентинин ишмердүүлүгүн коргоо” боюнча мыйзамдын 4-беренесине ылайык мындай учурларда башкы прокурор Президенттин ар намысын жана иш беделин коргоо үчүн сотко кайрылууга тийиш. Башкы прокурор мыйзам талап кылгандай Жогорку Кеңештин төрагасын сотко берүүгө милдеттүү болорун билдирди: -Мен Башкы прокурор катары мыйзамдын талабын аткарууга милдеттүүмүн.
Баш прокурор ошондой эле соңку мезгилде парламент тарабынан тиешелүү иштер аткарылбай жаткандыгын белгилеп, төраганын деструктивдүү ишмердиги парламент менен президенттин жана өкмөттүн ортосунда пикир келишпестиктерди күчөтүп жаткандыгын, мунун арты бийлик бутактарынын ортосунда кризиске алпарса анда Президент парламентти таркатууга аргасыз болорун да эскертти:
-Бул кырдаал Башмыйзамдын 60-беренесинин 2-бөлүгүнө ылайык, КР президенти тарабынан Жогорку Кеңешти мөөнөтүнөн мурда таркатууга негиз болуп берүүсү мүмкүн.
Башкы прокурордун минтип эскертүүсү көпчүлүк депутаттардын каршы пикирин туудурду. Айрым депутаттар анын мыйзамда көрсөтүлгөн ыйгарым укуктарынын чегинен чыгып жатканын белгилешти. Депутат Азимбек Бекназаров прокурордон мындай эскертүүнү президентке да берүүнү талап кылды:
-Президенттин ар-намысын коргогонуңуз туура. Бирок Жогорку Кеңешке минтип эскертүү бергениңиз - сиз укугуңуздан аша чаап кеткениңиз. Мен депутат катары, эл өкүлү катары сиздин бул эскертүүңүздү кабыл ала албайм. Муну Жогорку Кеңешке жасалган кезектеги чабуул деп эсептейм. Анда депутаттарды тактеке деп кемсинткени үчүн президентке да эскертүү бериңиз.
Башмыйзамда жазылгандай бийлик бутактарынын ортосунда кандайдыр бир карама-каршылыктар жана чечилбеген маселелер болсо, президент парламентти таркатуу тууралуу суроону референдумга коюуга укуктуу. Депутат Темир Сариевдин сөзү боюнча, эч кандай органдын бийликтин бир бутагына террор кылууга акысы жок:
-Башкы прокурордун келип, минтип эскертүү бергени-өзүнүн укугун жогорулатып жибергени. Бир да адам, бир да мамлекеттик орган бийликтин бир бутагын минтип террор кылып, кандайдыр бир коркунуч туудуруп, кандайдыр бир шарт коюуга эч кимдин акысы жок. Анын үстүнө парламент мыйзам чыгаруучу эң жогорку орган. Бул жерде бир адам отурган жок, жетимиш беш адам отурат. Жетимиш беш адамдын артында бүтүндөй эл турат.
Башкы прокурордун парламентти таратуу тууралуу айтып кеткен эскертүүсүн кимдир-бирөөнүн тапшырмасы деп санаган депутаттар да жок эмес. Мындай пикирин депутат Султан Урманаев билдирди:
-Бул башкы прокурордун оозунан чыга турган сөз эмес. Мындай болууга мүмкүн эмес. Мен бул жерде кимдир-бирөөнүн тапшырмасы гана аткарылды деп эсептейм.
Президентти эл шайлаган, ошондой эле парламенттин өкүлдөрү да эл тарабынан шайланып келишкен. Ошондуктан, бийликтин бул эки бутагынын мамилеси оңолууга тийиш деп эсептейт депутат Кубанычбек Исабеков:
-Эки бийликтин бири-бирине болгон мамилеси оңдолууга тийиш. Азыр бири-бирин коркута турган мезгил эмес. Андан көрө бир жакадан баш, бир жеңден кол чыгарып, экономиканы көтөрүүнү, элдин биримдигин ойлоп чогуу иштешибиз керек.
Бийликтин эки бутагында отурган жетекчилердин өз ара пикир келишпестиктери минтип коомчулукка чейин ачык чыгып кеткен учур Кыргызстан эгемендүүлүк алгандан бери жана ага чейин да болгон эмес. Буга чейинки президент да, спикерлер да бул жагдайда өздөрүнүн сабырдуулугун көрсөтүп келишкендиги белгилүү. Жогорку Кеңештин учурдагы төрагасы Өмүрбек Текебаев үч жолку чакырылыштан бери депутат болуп шайланып келе жатат.
-Өмүрбек Текебаевдин сөзүндө КР кылмыш-жаза кодексинин 128-беренесинин 2-бөлүгүндө каралган кылмыштын белгилери жатат. Кемсинтүү же башкача айтканда, бөлөк адамдын ар-намысына, беделине атайылап орой түрдө коомдук жайда шек келтирүү—коомдо кабыл алынган эрежелерге өтө каршы келген кылмыш. ЖК төрагасы Өмүрбек Текебаевдин президент Бакиевди кемсинтип сүйлөгөн сөзү бул белгилердин баарын камтыйт.
“КР президентинин ишмердүүлүгүн коргоо” боюнча мыйзамдын 4-беренесине ылайык мындай учурларда башкы прокурор Президенттин ар намысын жана иш беделин коргоо үчүн сотко кайрылууга тийиш. Башкы прокурор мыйзам талап кылгандай Жогорку Кеңештин төрагасын сотко берүүгө милдеттүү болорун билдирди: -Мен Башкы прокурор катары мыйзамдын талабын аткарууга милдеттүүмүн.
Баш прокурор ошондой эле соңку мезгилде парламент тарабынан тиешелүү иштер аткарылбай жаткандыгын белгилеп, төраганын деструктивдүү ишмердиги парламент менен президенттин жана өкмөттүн ортосунда пикир келишпестиктерди күчөтүп жаткандыгын, мунун арты бийлик бутактарынын ортосунда кризиске алпарса анда Президент парламентти таркатууга аргасыз болорун да эскертти:
-Бул кырдаал Башмыйзамдын 60-беренесинин 2-бөлүгүнө ылайык, КР президенти тарабынан Жогорку Кеңешти мөөнөтүнөн мурда таркатууга негиз болуп берүүсү мүмкүн.
Башкы прокурордун минтип эскертүүсү көпчүлүк депутаттардын каршы пикирин туудурду. Айрым депутаттар анын мыйзамда көрсөтүлгөн ыйгарым укуктарынын чегинен чыгып жатканын белгилешти. Депутат Азимбек Бекназаров прокурордон мындай эскертүүнү президентке да берүүнү талап кылды:
-Президенттин ар-намысын коргогонуңуз туура. Бирок Жогорку Кеңешке минтип эскертүү бергениңиз - сиз укугуңуздан аша чаап кеткениңиз. Мен депутат катары, эл өкүлү катары сиздин бул эскертүүңүздү кабыл ала албайм. Муну Жогорку Кеңешке жасалган кезектеги чабуул деп эсептейм. Анда депутаттарды тактеке деп кемсинткени үчүн президентке да эскертүү бериңиз.
Башмыйзамда жазылгандай бийлик бутактарынын ортосунда кандайдыр бир карама-каршылыктар жана чечилбеген маселелер болсо, президент парламентти таркатуу тууралуу суроону референдумга коюуга укуктуу. Депутат Темир Сариевдин сөзү боюнча, эч кандай органдын бийликтин бир бутагына террор кылууга акысы жок:
-Башкы прокурордун келип, минтип эскертүү бергени-өзүнүн укугун жогорулатып жибергени. Бир да адам, бир да мамлекеттик орган бийликтин бир бутагын минтип террор кылып, кандайдыр бир коркунуч туудуруп, кандайдыр бир шарт коюуга эч кимдин акысы жок. Анын үстүнө парламент мыйзам чыгаруучу эң жогорку орган. Бул жерде бир адам отурган жок, жетимиш беш адам отурат. Жетимиш беш адамдын артында бүтүндөй эл турат.
Башкы прокурордун парламентти таратуу тууралуу айтып кеткен эскертүүсүн кимдир-бирөөнүн тапшырмасы деп санаган депутаттар да жок эмес. Мындай пикирин депутат Султан Урманаев билдирди:
-Бул башкы прокурордун оозунан чыга турган сөз эмес. Мындай болууга мүмкүн эмес. Мен бул жерде кимдир-бирөөнүн тапшырмасы гана аткарылды деп эсептейм.
Президентти эл шайлаган, ошондой эле парламенттин өкүлдөрү да эл тарабынан шайланып келишкен. Ошондуктан, бийликтин бул эки бутагынын мамилеси оңолууга тийиш деп эсептейт депутат Кубанычбек Исабеков:
-Эки бийликтин бири-бирине болгон мамилеси оңдолууга тийиш. Азыр бири-бирин коркута турган мезгил эмес. Андан көрө бир жакадан баш, бир жеңден кол чыгарып, экономиканы көтөрүүнү, элдин биримдигин ойлоп чогуу иштешибиз керек.
Бийликтин эки бутагында отурган жетекчилердин өз ара пикир келишпестиктери минтип коомчулукка чейин ачык чыгып кеткен учур Кыргызстан эгемендүүлүк алгандан бери жана ага чейин да болгон эмес. Буга чейинки президент да, спикерлер да бул жагдайда өздөрүнүн сабырдуулугун көрсөтүп келишкендиги белгилүү. Жогорку Кеңештин учурдагы төрагасы Өмүрбек Текебаев үч жолку чакырылыштан бери депутат болуп шайланып келе жатат.
