Жаңы өкмөттүн келиши менен кыргыз-казак экономикалык мамилесинин жаңы баракчасын ачуу мүмкүн. Өлкөнүн мурдагы премьери Даниел Ахметовдун убагында кыргыз-казак экономикалык алакасында биз тарап үчүн көптөгөн мүмкүнчүлүктөр колдонулбай калган, дейт мурдагы кыргыз вице-премьери Базарбай Мамбетов.
- Камбар ата ГЭСин биргелешип куруп, ошол ГЭСтен чыккан электр энергияны, арзан энергияны, сууну биргелешип колдонолу деген ойлор болду. Бирок ал киши “аны кургандын ордуна Орто азиялык суу энергетикалык консорциумун түзөлү. Ошол Эл аралык суу консорциумуна силер Токтогул ГЭСин, Токтогул суу сактагычын, ошол жердеги Токтогул каскадына кирген беш гидроэлектростанцияны бергиле, биргелешп башкаралы” деген амбиция менен жүрдү да. Бул туура эмес болгон. Экинчиден, Нурсултан Назарбаев аркылуу 2003-жылдын декабрь айында кыргыздарга жанагы темир жол боюнча транзитибизге, тарифти колдонуу, Казакстандын ички тарифин бизге колдонуу боюнча чоң-чоң маселелер чечилген. Ошолордун баардыгын улуу урматту Ахметов өзүнүн өкмөт мүчөлөрү менен биргелешип, ошол келишимдердин бардыгын төрт-беш айда жокко чыгарып салган, -дейт Базарбай Мамбетов.
Жаңы өкмөттүн келиши Казакстандын тышкы саясатына эч таасирин тийгизбейт. Кыргыз-казак мамилеси да буга чейинки эки тараптан макулдашылган келишимдеринин негизинде өнүгөт деп эсептейт мурунку премьер-министр Амангелди Муралиев:
- Казакстанда өкмөт тартиби абдан күчтүү. Азыр болсо, Назарбаевдин саясаты болуп атпайбы. Анын бизге карай көз караштары жакшы. Бир топ келишимдер бар. Мен ойлоп атам, жаңы казак өкмөтү ошол келишимдердин негизинде эле иш алып барат
Аменгелди Муралиевдин пикиринде мындан кийинки кыргыз-казак өкмөттөрүнун кызматташуусунда кыргыз тарап урунттуу төмөнкү 3 маселени карашы керек.
Кыргыз товарларынын экспорт жолдору казак территориясынан өтөт. Кээ бир казактын жергиликтүү органдары ар кандай жолдор менен биздин экспортерлорго тоскоолдук кылышат. Андыктан, биринчиден, соода тармагындагы маселерди жөнгө салуу абзел. Экинчиден, экономикасы жакшы темптер менен өнүгүп, салмактаган Казакстандын капиталын инвестиция түрүндө Кыргызстандын экономикасына тартыш керек.
Үчүнчүсү мигранттар меселесин чечүү зарыл.
Миграция жана калкты жумушка жайгаштыруу комитеттин төрайымы Айгүл Рыскулованын айтымында, Казакстанда расмий 10 миңге чукул кыргыз эмгек мигранттары бар. Бирок, алардын чыныгы саны мындан алда канча көп.
Жаңы өкмөттун келиши менен аларга карата талаптар курчушу мүмкүнбү?
- Эки келишим бар. Ал келишимдерге биринчиден өкмөт тарабынан кол коюлган. Экинчиден алар ратификациядан өткөн. Президент да кол койгон. Казакстандын ички мыйзамдарына караганда бул келишмдер өйдөрөөк турат. Мигранттарга карат чоң өзгөрүү болбош керек,- дейт Айгүл Рыскулова.
- Камбар ата ГЭСин биргелешип куруп, ошол ГЭСтен чыккан электр энергияны, арзан энергияны, сууну биргелешип колдонолу деген ойлор болду. Бирок ал киши “аны кургандын ордуна Орто азиялык суу энергетикалык консорциумун түзөлү. Ошол Эл аралык суу консорциумуна силер Токтогул ГЭСин, Токтогул суу сактагычын, ошол жердеги Токтогул каскадына кирген беш гидроэлектростанцияны бергиле, биргелешп башкаралы” деген амбиция менен жүрдү да. Бул туура эмес болгон. Экинчиден, Нурсултан Назарбаев аркылуу 2003-жылдын декабрь айында кыргыздарга жанагы темир жол боюнча транзитибизге, тарифти колдонуу, Казакстандын ички тарифин бизге колдонуу боюнча чоң-чоң маселелер чечилген. Ошолордун баардыгын улуу урматту Ахметов өзүнүн өкмөт мүчөлөрү менен биргелешип, ошол келишимдердин бардыгын төрт-беш айда жокко чыгарып салган, -дейт Базарбай Мамбетов.
Жаңы өкмөттүн келиши Казакстандын тышкы саясатына эч таасирин тийгизбейт. Кыргыз-казак мамилеси да буга чейинки эки тараптан макулдашылган келишимдеринин негизинде өнүгөт деп эсептейт мурунку премьер-министр Амангелди Муралиев:
- Казакстанда өкмөт тартиби абдан күчтүү. Азыр болсо, Назарбаевдин саясаты болуп атпайбы. Анын бизге карай көз караштары жакшы. Бир топ келишимдер бар. Мен ойлоп атам, жаңы казак өкмөтү ошол келишимдердин негизинде эле иш алып барат
Аменгелди Муралиевдин пикиринде мындан кийинки кыргыз-казак өкмөттөрүнун кызматташуусунда кыргыз тарап урунттуу төмөнкү 3 маселени карашы керек.
Кыргыз товарларынын экспорт жолдору казак территориясынан өтөт. Кээ бир казактын жергиликтүү органдары ар кандай жолдор менен биздин экспортерлорго тоскоолдук кылышат. Андыктан, биринчиден, соода тармагындагы маселерди жөнгө салуу абзел. Экинчиден, экономикасы жакшы темптер менен өнүгүп, салмактаган Казакстандын капиталын инвестиция түрүндө Кыргызстандын экономикасына тартыш керек.
Үчүнчүсү мигранттар меселесин чечүү зарыл.
Миграция жана калкты жумушка жайгаштыруу комитеттин төрайымы Айгүл Рыскулованын айтымында, Казакстанда расмий 10 миңге чукул кыргыз эмгек мигранттары бар. Бирок, алардын чыныгы саны мындан алда канча көп.
Жаңы өкмөттун келиши менен аларга карата талаптар курчушу мүмкүнбү?
- Эки келишим бар. Ал келишимдерге биринчиден өкмөт тарабынан кол коюлган. Экинчиден алар ратификациядан өткөн. Президент да кол койгон. Казакстандын ички мыйзамдарына караганда бул келишмдер өйдөрөөк турат. Мигранттарга карат чоң өзгөрүү болбош керек,- дейт Айгүл Рыскулова.
