- Орозбек мырза, сиз да бир учурда институттун башчысынын орун басары болуп иштеп калдыңыз эле. Президент өзүнүн карамагындагы изилдөө институтун кайра түзүп жатышына эмне түрткү болду?
- Бул институт 1994-жылы түзүлгөн. Ошондон бери эмне иш жасап атасыңар деген суроо туулуп калат да, институттун өкүлдөрү катышып калган жыйындарда. Эми региондогу жана борбордогу башка институттарга салыштырганда биздин эл аралык институт өз деңгээлине чыга албай жүргөндүгү эч кимге деле жашыруун эмес. Мунун көп себептери болуп атат. Биринчиден, жетекчилердин бат-бат алмашып кеткендиги болуп атат. Жетекчилер алмашкан сайын изилдөөчүлөр да алмашып калып атат. Экинчиден, айлыктары өтө деле жогору эмес. Муну бир топ изилдөөчүлөрдүн барбай жатканынан түшүнсө болот.
Барган жетекчилердин арасында стратегиялык максаттагы изилдөөлөрдү жүргүзгөндөр деле жок. Өзүңөр билесиңер, алардын арасында белгилүү экономисттер, саясат таануучулар – эксперттик баа бере турган адистер болушу керек.
- Чын эле кадрлар ошончолук колдон түшүп калганбы? Кээ бир ошол жерде иштеп кеткен талдоочулар да президенттин бул аракетинен майнап чыкпайт, борбордун багытын толук өзгөртүп, кадрларды толук алмаштырыш керек деп атышат.
- Бул айткан пикирлерге толук кошулса болот. Эми стратегиялык талдоо, баа берүү деп аталганы – уставда ошентип жазылып турат. Атын эмес, эми затын да өзгөртүү керек. Бул жерде конкурстук негизде тандап алуу керек. Эксперттик баа берүү үчүн башына турмуштук тажрыйбалуу адамдарды коюш керек, жалаң эле билим жетишсиз болуп калат. Жаштарды тартуу зарыл. Антпесе, институттун белгилүү басылмалары деле жок азыр. Ар кандай эл аралык уюмдардын жардамы менен брошюраларды чыгарып жүрүшөт. Алардын коомчулукка таасири аз.
Кезегинде ХИПИК боюнча институт өз жыйынтыгын бере алган эмес. Таасири билине баштаган дүйнөлүк каржы кризисине байланыштуу коомчулукка белгилүү, таасирдүү баалары деле жок. Президентке жазган баалары бардыр балким, бирок коомчулук билбейт. Бул институт идеяларды жыйнактап берип турган “акыл ордосу” болушу керек. Ал роль эмес, жөнөкөй институттардын катарына деле чыга албай атат. Ага караганда аз сандагы кишилери менен көп жумуш жасаган өкмөттүк эмес уюмдардын борборлору бар бизде.
- Дагы бир суроо – Кыргызстан президент өзүнүн катчылыгын түздү. Институтту өзгөртүү тууралуу жардык менен удаа кабыл алынган бул чечимге кандай карайсыз?
- Эми албетте, президент өз администрациясынын структурасын каалагандай түзө алат. Ушул эки өзгөртүүгө караганда президент өз администрациясынын иштерине анча ичи чыкпаганы көрүнүп турат. Бул биринчи себеби.
Президент К Бакиев Стратегиялык изилдөөлөр боюнча эл аралык институтту Стратегиялык талдоо жана баа берүү институту кылып кайра түздү. Бул чечимге саясат таануучу Орозбек Молдалиев өзүнүн көз карашын билдирди.
