Экономика

Чет өлкөлүктөр Кыргызстандын кооз жаратылышы,туристтик зор мүмкүнчүлүгү жөнүндө дүйнө коомчулугуна кабарлап, бул аймакта альпинизмди, аңчылык туризмди,экологиялык туризмди,тобокелге баш байлаган рафтинг мелдештерин уюштурса болоорун белгилеп жүрүшөт.
Жаңы бийлик тарабынан спорт жана жаштар саясаты боюнча мамлекеттик комитетинин курамынан туризмди өнөр жай, соода министрлигинин курамына бергенин адистер туура көрүшүүдө.
Ысыккөлдө эс алуучулардын 70 пайызын казакстандык туристтер түзгөнү менен быйыл алардын саны азая түшкөнүнүн себептерин жана өлкөдө туризмдин өнүгүшүнө тооскол болуп жаткан жагдайлар тууралуу Казакстандын Кыргызстандагы элчиси Өмүрзак Өзбеков мындайга түшүндүрдү:
-Биринчиден туристтерди тейлөөнүн сапатын, маданиятын жогорулатуу зарыл. Тейлөө менен баанын айырмасы асман менен жердей болуп турат. Экинчиден Кыргызстанда жолду оңдоп, жаңыдан салуу керек. Биз тарап Алматыдан Бишкекке чейинки жолду кайра оңдоп курдук. Эми Кыргыз өкмөтү жок дегенде Бишкектен Чолпонатага чейинки жолду жөн эле жамаачылап, оңдоп койбостон кайра кеңейтип жаңы салуусу зарыл . Анан аба жол каттамдарын дагы жакшыртуу керек. Жолдон чет өлкөлүк автоунааларды себеби жок токтотуп, тоной бермей адатты коюш керек. Ысыккөлгө инвестиция алып келүүгө кызыгдар, дилгир казак бизнесчилери арбын. Алардын куруп койгон эс алуу жайларын эртең тартып албайт деп кепилдик болчу мыйзам актыларын кабыл алуу шарт.

Кыргызстандагы 24-марттагы окуялардан кийин өлкөдө туризм болгон жана боло бере турганын дүйнө коомчулугуна маалымдоо үчүн «Кыргызстан- туризмдин өлкөсү» аттуу клуб түзүлүп , бул тармакка кызыккандардын башын бириктирди. Аталган клубдун бетачаарына катышкан өлкөнүн вице- премьер министри Адахан Мадумаров Кыргызстандын кооз жаратылышы туризмдин өсүп- өнүгүшүнө өбөлгө түзөөрүн, ал үчүн туристтерди тейлөөнүн деңгээлин жогорулатууну, коопсуздукту жана маркетинг кызматын колго алуунун зарылдыгын белгиледи.
«Кыргызстан- туризм өлкөсү» клубунун жетекчилери шайланып, клубдун президенти болуп- өлкөнүн өнөр жай, соода жана туризм министринин орун басары Турусбек Мамашев дайындалды. Кыргызстандагы туризмди өнүктүрүү тууралуу сунуш-пикирлер айтылды.
Өлкөдөгү туризмдин өсүп- өнүгүшүнө тоскоолдук кылган жагдайлар, рекламанын жоктугу, кадрлардын билим денгээлинин төмөндүгү деди Кыргыз улуттук университетинин туризм кафедрасынын башчысы, профессор Турду Жыргалбеков:
- Дүйнө коомчулугу Кыргызстан жөнүндө өтө аз билишет. Маалыматтан аксап турабыз. Реклама, маркетинг кызматын колго албай жатабыз. Ал үчүн каражат керек. Анан дагы туризм кадрларынын билим деңгээли учур талабына жооп бербейт. Бийик кабаттуу мейманканалардан, шаарлардан батыштык туристтер тажап бүтүштү. Биз аларга Кыргыз туризмин тартуулап, өзгөчөлөнгөн улуттук этнографиялык, ат, боз үй, аңчылык, рафтинг жана башка туристтик кызматтарды сунуш кылуубуз керек. Кыскасы Кыргызстандын туризм тармагына төңкөрүш керек болуп турат.

Жаңы түзүлгөн “Кыргызстан-туризмдин өлкөсү” туристтик клубунун негизги максаттары тууралуу Кыргызстандын өнөр жай, соода жана туризм министрлигинин орун басары Турусбек Мамашев мындай деди:

- Жаңы түзүлгөн туристтик клуб ушул тармакта иштеген коомчулукту, эл аралык уюмдарды, элчиликтерди, коомдук- мамлекеттик ишмерлерди, илим, маданият тармагынын кызматкерлерин бириктирип, туризмдин негизги өзгөчөлүктөрүн, багыттарын терең түшүндүрүү менен коомчулукка бул тамактын маанилүүлүгүн таанытмакчы. Эл аралык, чет жерден келген туристтерди тейлөөнү жакшыртуу аракетин көрүү менен туристтик базардагы конкуренттүү атаандаштыкты калыптандырууну да көздөйт. Мына ушундай милдеттерди аткарууда өлкөдөгү массалык маалымат каражаттарынын ролу жогору. .

Чынында быйыл Ысыккөлдө эс алуучулардын саны кескин азайган. Быйыл чет өлкөлөрдөн 650 миң турист Кыргызстанга келген. Жыйында Ысыккөлдөн сырткары башка аймактарда дагы туризмге көңүл буруунун зарылдыгы айтылды. Эмдиги жылы жайында Соңкөлдө эл аралык фольклордун фестиваль өткөрүлөөрү маалымдалды.

Ош облустук мамлекеттик администрациясында түркиялык делегациянын мүчөлөрү шаардын жана облустун жетекчилиги, жергиликтүү ишкерлер, айыл чарба жана өндүрүш багытындагы адистер менен жолугушту. Анын жүрүшүндө тараптар айыл чарба, өндүрүш, туризм, жаратылыш кен байлыктарын иштетүү багытында биргеликте кызматташуунун жол-жоболорун талкуулашты. Түрк делегациясынын башчысы Амасье аймагынын губернатору Желалидин Лекесиф эки тараптуу жолугушулар достук жана бир туугандык маанайында өтүп жаткандыгын билдирди:

- Азыркы жүргүзүлүп жаткан жолугушуулардын башталышы чындыгында аябай жандуу жүрүп атат. Ишкерлердин жеке сүйлөшүүлөрүнүн жыйынтыгы жакшы болот деп ойлойм.

Ал эми Исмед Өзаслан мырза Ош жана Амасье шаараларынын достук кызматташуусунун алкагында экономикалык жана маданий ири долбоорлор иштелип чыга тургандыгын жана ал нерселердин келечектүүлүгү тууралуу мына буларды билдирди:

- Ошко биринчи келишибизге аябай кубанычтабыз. Мындай байланыштарды күчтөндүрүш керек. Кудай буюрса эртеңден баштап мэрияда жолугабыз. Бул эки шаардын байланышын дагы күчөтүү маселесин карайбыз.

Түрк ишкерлери Ош шаарындагы экономикалык кыйынчылыктардан улам токтоп турган өндүрүш ишканаларынын абалы менен таанышып чыгышты. Карасуу районунда жайгашкан айыл чарба жана өндүрүш ишканаларын да барып көрүштү. Ош облусунун губернаторунун биринчи орунбасары Кушбак Tезекбаев түрк ишкерлери айрыкча пахтадан кездеме токуу, кен байлыктарды иштетүү жана айыл чарба продукциясын кайра иштетүү тармактары боюнча кызматташууга кызыгып жатышкандыктарын билдирди:

- Түркиядан келген бизнесмендер Амасье шаарынын губернатору жана мэринин келген себептери биздин өндүрүштүк тармактагы иштебей жаткан завод, фабрикаларды иштетебиз деп жатат. Бул жагынан реалдуу жакшы нерселер болуп атат. Oкуу жайларды жана оорукананы тейлеп беребиз дешти. Кудай кааласа жакшы нерселер чечилет.

Тышкы иштер министрлигинин түштүк аймагы боюнча өкүлү Бектур Аданов эки тараптуу ишкер жолугушуулардын уюштурулушун түрк инвестициясын тартуудагы кыргыз дипломатиясынын аракети катары баалады:

- Түркия мамлекетиндеги Кыргызстандын элчиси түштүк аймакты тейлейт, ошол пландын негизинде Кыргызстанга чоң делегация келди. Кыргызстандын тышкы иштер министринин чечими боюнча ар бир чет мамлекеттеги Кыргызстандын элчилиги, генералдык консулдуктары Кыргызстандагы ар бир облус, шаарлардын ортосундагы байланыштарды түзүү болуп эсептелет.

Алдын ала түзүлгөн программа боюнча Түрк делегациясы Ошто эки күндүк иш сапарда болуп, Өзгөн, Ноокат жана Алай райондорундагы инвестициялык климат менен таанышып кайтышмакчы.