Эксперттер менен байкоочулардын көбү Өзбекстан эгемендик жылдары өзүнө жалаң гана жаман аброй ашырды деген көз карашта. Ташкендик социолог Баходир Мусаевдин сөздөрүнө караганда, көз карандысыздыгын жарыялаган он беш жылдан кийин Өзбекстан баштапкы мөлчөрүнө кайтып келди, социалдык алааматка болбосо да туюк жарга кептелди. 1991-жылы,мисалы, Казакстан менен Өзбекстан бирдей абалда турса, азыр ортодо асман-жердей аңырайган айрыма түзүлдү, дейт Мусаев.
Британиянын Ташкендеги мурдагы элчиси Крейг Мюррей өзбек режимин региондогу бардык өлкөлөрдөн,кала берсе Түркмөнстандан да жаман деп мүнөздөдү. Экс-элчи өлкөдө зобун-зомбулук жайылып баратканын,Түркмөнстанга салыштырганда Өзбекстанда режимден жабыр-жапа тарткандар алда канча көп экенин белгиледи. Анжиандан кийин репрессия айныксыз күчөдү, оппозициячыл, динчил кишилер бирдей куугунтукка кабылууда, дейт Мюррей.
Өзбек өкмөтү былтыртан тартып чет элдик бейөкмөт жана гуманитардык уюмдарды да кысымга ала баштады,алардын көбү жабылды,калгандарына иш козголду. Маалымат каражаттары катаң көзөмөлгө алынды,чет элдик журналисттердин көбү өлкөдөн чыгып кетишти. Оппозициялык партиялардын мүчөлөрү жана укук коргоочу активисттердин бир даары түрмөгө түштү, бир даары чет жактарга качып кетишти. Өлкөдө калган үркөрдөй бир нече активисттердин бири Бахтиар Хамраевди жакында эле британдык дипломаттардын көз алдында сомодой жоон топ жигиттер көк ала койдой кылып сабап салышты. Экинчи бир активист,публицист Мотабар Тожибаева түрмөдө ур токмокко алынды.
Өлкөдө экономикалык кырдаал да керагар кетип баратат. Чет элдик инвесторлор өкмөттүн өмгөкчүл кысым-кыйкымына туш болушту. Акыркы айда эле өлкөдө чет элдик бир катар ишканалар менен компаниялар жабылды.
Дегиси Өзбекстан кайда баратат? Крейг Мюррей ушу тапта Өзбекстан айныксыз түрдө саясий жана экономикалык изоляционизмге баратканына ишенет. Элдин басымдуу көпчүлүгү тоюнбаган топор, жарыбаган жакыр абалда жашайт, ал эми бир ууч кишилер, президент Каримов өзү баш болуп үкүнүн уясында турушат. Элдин нааразылыгы ичине батпай баратат,мындай абал эртедир-кечтир ириңи толгон жарадай болуп чарт жарылып кетиши мүмкүн.
Эл аралык кризис тобунун Борборазия программасынын директору Майкл Холл саясий бейстабилдүүлүк,жумушсуздуктун жана коррупциянын жайылышы,диссиденттерге каршы репрессиянын күч алышы ички кыйын кырдаалга кошул-ташыл болорун эскертти. Буга кошумчалап ал дагы бир проблеманы,атап айтканда, “Хузб-ут-Тахрирдин” басымдуу көпчүлүк мүчөлөрү жалаң жаштардан турарын да эске салды.
Ташкендик социолог Баходир Мусаевдин айтымында, өлкө азыр башкарылбас абалга жетип калды, ал болгону ормон опузанын, желим таяктын, каруу-жарактын күчү менен гана кармалып турат. Абалдан чыгуу үчүн өзбек социологу азыркы саясий системаны бузуп, кайра куруу талап кылынат деп эсептейт. Ансыз өлкөдө калктын калың катмары мындан ары да жакыр-басыр тарткан сайын терроризмдин өнүгүшүнө эпсиз чоң социалдык база түзүлөт. Бу жерде ислам факторун айтып отуруунун эч кандай кажети жок, демографиялык фактордун өзү өлкөнү ушуга алып баратат,Каримовдун режими иш жүзүндө банкротко учурады, дейт ташкендик социолог.
Британиянын Ташкендеги мурдагы элчиси Крейг Мюррей өзбек режимин региондогу бардык өлкөлөрдөн,кала берсе Түркмөнстандан да жаман деп мүнөздөдү. Экс-элчи өлкөдө зобун-зомбулук жайылып баратканын,Түркмөнстанга салыштырганда Өзбекстанда режимден жабыр-жапа тарткандар алда канча көп экенин белгиледи. Анжиандан кийин репрессия айныксыз күчөдү, оппозициячыл, динчил кишилер бирдей куугунтукка кабылууда, дейт Мюррей.
Өзбек өкмөтү былтыртан тартып чет элдик бейөкмөт жана гуманитардык уюмдарды да кысымга ала баштады,алардын көбү жабылды,калгандарына иш козголду. Маалымат каражаттары катаң көзөмөлгө алынды,чет элдик журналисттердин көбү өлкөдөн чыгып кетишти. Оппозициялык партиялардын мүчөлөрү жана укук коргоочу активисттердин бир даары түрмөгө түштү, бир даары чет жактарга качып кетишти. Өлкөдө калган үркөрдөй бир нече активисттердин бири Бахтиар Хамраевди жакында эле британдык дипломаттардын көз алдында сомодой жоон топ жигиттер көк ала койдой кылып сабап салышты. Экинчи бир активист,публицист Мотабар Тожибаева түрмөдө ур токмокко алынды.
Өлкөдө экономикалык кырдаал да керагар кетип баратат. Чет элдик инвесторлор өкмөттүн өмгөкчүл кысым-кыйкымына туш болушту. Акыркы айда эле өлкөдө чет элдик бир катар ишканалар менен компаниялар жабылды.
Дегиси Өзбекстан кайда баратат? Крейг Мюррей ушу тапта Өзбекстан айныксыз түрдө саясий жана экономикалык изоляционизмге баратканына ишенет. Элдин басымдуу көпчүлүгү тоюнбаган топор, жарыбаган жакыр абалда жашайт, ал эми бир ууч кишилер, президент Каримов өзү баш болуп үкүнүн уясында турушат. Элдин нааразылыгы ичине батпай баратат,мындай абал эртедир-кечтир ириңи толгон жарадай болуп чарт жарылып кетиши мүмкүн.
Эл аралык кризис тобунун Борборазия программасынын директору Майкл Холл саясий бейстабилдүүлүк,жумушсуздуктун жана коррупциянын жайылышы,диссиденттерге каршы репрессиянын күч алышы ички кыйын кырдаалга кошул-ташыл болорун эскертти. Буга кошумчалап ал дагы бир проблеманы,атап айтканда, “Хузб-ут-Тахрирдин” басымдуу көпчүлүк мүчөлөрү жалаң жаштардан турарын да эске салды.
Ташкендик социолог Баходир Мусаевдин айтымында, өлкө азыр башкарылбас абалга жетип калды, ал болгону ормон опузанын, желим таяктын, каруу-жарактын күчү менен гана кармалып турат. Абалдан чыгуу үчүн өзбек социологу азыркы саясий системаны бузуп, кайра куруу талап кылынат деп эсептейт. Ансыз өлкөдө калктын калың катмары мындан ары да жакыр-басыр тарткан сайын терроризмдин өнүгүшүнө эпсиз чоң социалдык база түзүлөт. Бу жерде ислам факторун айтып отуруунун эч кандай кажети жок, демографиялык фактордун өзү өлкөнү ушуга алып баратат,Каримовдун режими иш жүзүндө банкротко учурады, дейт ташкендик социолог.
