КСДП жана “Кыргызстан” фракциялары тарабынан көрсөтүлгөн Кубат Оторбаев кайсы тарапта арыз-даттануулар көп болсо, ишти ошол жактан баштарын билдирди. Ал ортодо оппозиция тарабынан көрсөтүлгөн талапкерлер шайлоонун таза өтпөгөнүн айтып, бийликтин акыйкатчысы чындык менен иштерине ишенбей турушат.
Талапкерлер тескери качты
Декабрь айында экинчи ирет акыйкатчыны шайлоо үчүн чогулган парламент тажрыйбалуу болуп калганы дароо билинди. Бул саам түнгө чейин добуш бербестен, ишти шар баштап, түшкү танаписке чейин талапкерлердин программаларын угуп, түштөн кийин дароо шайлоого киришти.
Талапкерлер демекчи алгач күндүн башында жети талапкер катталганы менен көп узабай төртөө өз талапкерлигин алып салышты. Айрымдары добушун башка талапкерге берүүгө үндөсө, кээ бирлери алдын ала таза шайлоо болбосун жүйө келтиришти. Талапкерлигин алып салган Мавлян Аскарбеков акыйкатчыга добуш берүү партиялык кызыкчылыктын негизинде жүрүп жатканына нааразы.
- Бул жерде карапайым элдин же мамлекеттин кызыкчылыгы эмес, фракция кызыкчылыктары алдыга коюлуп, шайлоо ошол жол менен өткөнү жатат. Мына ошол себептен мен өз талапкерлигимден аргасыздан баш тарттым.
Төрт адам өзүнүн талапкерлигин алып салган соң, коалициядагы “Кыргызстан” жана КСДП фракциясы тарабынан сунушталган талапкер Кубат Оторбаевдин жеңишке мүмкүнчүлүгү жогорулап жатты. Жашыруун добуш берүүнүн жыйынтыгында Кубат Оторбаев 63 добуш алып акыйкатчы кызматына шайланды. Калган талапкерлер Рита Карасартова менен Алишер Мамасалиев 26дан добуш алды.
Жабык добуш берүү кантип “ачылды”?
Акыйкатчыны шайлоо убагында жашыруун добуш берүү болгонуна карабай, бюллетендерди көзөмөлдөөгө алган учурлар байкалды. КСДП, “Кыргызстан” жана “Республика - Ата Журт” фракциясынан депутаттар Мээрбек Мискенбаев, Азизбек Турсунбаев, Мирлан Жээнчороев, Акылбек Жамангулов ар бир бюллетендеги добуш берүүлөрдү байкоого алып жатышты. Добуш берген депутаттар өз ыктыяры менен бюллетендерди көрсөтүп, андан кийин гана урнага салып жатышты. Бирок эл өкүлү Жанар Акаев кайсы бир талапкерге добуш берүү тапшырмасы болбогонун “Азаттыкка” билдирсе, депутат Мыктыбек Абдылдаев бул көрүнүштү "ар бир фракциянын өзүнүн абийирине коюу керек", - деди.
Оппозиция болсо акыйкатчы кызматындагы адам көз карандысыз, бийликтин адамы болбошу керектигин айтып кала беришти.
Оппозициялык фракциядан көрсөтүлүп, бирок жетиштүү добуш албай калган талапкер Рита Карасартова бийлик укук коргоо жаатындагы адамды азчылыкка берүүнү ыраа көрбөгөнүн айтууда. Карасартова мыйзам бузуулар бийликтеги адамдар тарабынан болгон учурда, омбудсмен кара кылды как жарып иштеп берет дегенди элестете албай жатат.
- Бийлик укук коргоо жаатында да өзүбүздүн кишибиз болуш керек дегендин максатына жетти. Негизи адамдардын укуктары бийлик бар жерде бузуларын унутпасак. Мамлекеттик структурадан ыдык көргөн же милициядан тепки жеген адам арыз менен кайрылганда, күч органдарына тайманбай айтып, анын укугун коргоп берген адам болушу керек. Бирок өзү бийликчил акыйкатчы болсо кантип анан бийликтегилерди сындай алат?
Оторбаев: эл үчүн иштейм
Акыйкатчы болуп шайланган Кубат Оторбаев “Азаттыкка” берген маегинде, бийликтин камчысын чаппай, мыйзам бузуулар, кыйноо, зордук-зомбулук тууралуу ачык айтып, бектен да, хандан да кайра тартпай кызмат кыларына ишендирип өттү.
- Талапкер кайсы фракциядан көрсөтүлгөнү маселе эмес. Омбудсмен шайланган күндөн тартып жалпы өлкөдөгү адамдардын укугун коргойт. Мамлекеттик органдар, аткаминерлер тарабынан туура эмес кабыл алынган чечимдерден улам укук бузулуп жатат. Ошондуктан каалайбызбы, каалабайбызбы акыйкатчы өзүнүн калыс сөзүн айтышы керек. Бирөөгө жаман, бирине жакшы көрүнөсүң. Бирок бул жумуш.
Жаңы акыйкатчы алдыда кайсы багытта арыздар көп келип түшсө, ошол тармакта ишти күчөтөрүн, республикада кабыл алынган чечимдер боюнча анализ жүргүзүү зарылдыгын белгилөөдө. Бейөкмөт уюмдарды “чет элдик агенттерге” теңөө мыйзам долбоору боюнча үн кошкон Оторбаев, бардык органдарга сырттан келген каражаттардын ачыктыгын колдой турганын, бирок бул кылдат каралчу маселе экенин кошумчалады.
43 жаштагы Кубат Оторбаев 1994-жылы журналисттик ишмердигин баштаган. 2000-2001-жылдары Согушту жана тынчтыкты чагылдыруу институтунун (IWPR) Бишкек бөлүмүндө кабарчы, 2002-жылдын январынан тарта “Азаттыкта” кабарчы, андан соң интернет редактор болуп иштеген.
2005-жылдын мартынан 2010-жылдын апрель айына чейин “Азаттыктын” Бишкек бюросунун - “Азаттык Медиа” мекемесин жетектеген. 2010-жылдын апрель айынан 2014-жылдын август айына чейин Коомдук телерадиоберүү корпорациясынын башкы директору болуп эмгектенген.
