Мыйзам долбооруна ылайык, болочок президент да ага отчет берип турмакчы. Оппозиция өкүлдөрү бул мыйзам Назарбаевдин бийликти өз колуна топтоо процессиндеги маанилүү баскыч болуп каларын айтышты.
Парламент колдогон мыйзам долбооруна ылайык, Коопсуздук кеңешинин макамы эми конституциялык болуп өзгөрүүгө тийиш.
Мурда ал кеңеш берчү орган гана болуп келген. Долбоорду бир жума мурда төмөнкү палата – Мажлис да жактырган. Алымча-кошумчалар Нурсултан Назарбаевге өлкөнүн биринчи президенти жана Эл башы катары өмүр бою кеңештин төрагасы бойдон калышына жол ачат.
Бул гана эмес, болочок президент да ага отчет берип турмакчы. Мыйзам долбоорунда Коопсуздук кеңешинин курамын президент “төрага менен макулдашып дайындайт" деп айтылган.
Конституциялык орган улуттук коопсуздукту, ички саясий стабилдүүлүктү камсыздоо, конституциялык түзүлүштү, көз карандысыздыкты коргоо максатында бирдиктүү мамлекеттик саясатты жүргүзүүнү координациялап турат.
Айрым оппозициялык саясатчылар жана укук коргоочу активисттер бул мыйзам Назарбаевдин бийликти өз колуна топтоо процессиндеги чоң баскыч болуп каларын айтышат.
Серикболсын Абилдин
Оппозициядагы коммунисттик партиянын мурдагы жетекчиси, ветеран-саясатчы Серикболсын Абилдин Назарбаев Коопсуздук кеңешинин төрагасы катары өзүнүн жеке коопсуздугун бекемдейт жана кошумча кепилдиктерди талап кылышы мүмкүн деп эсептейт.
- Конституцияны андан кийин президент шайланбагыдай кылып өзгөртөт. Назарбаев өз кызыкчылыгында болочок президенттин ролун “минималдуу” кылып коет. Ал өлкөнүн атынан расмий иш- чараларга гана барып турат.
Укук коргоочу Сергей Дувановдун пикиринде, Назарбаев бийликтен кеткенде номиналдуу президентти калтырып кетет.
- Бул - бийликти өткөрүү эмес. Бул - бир эле кишинин бийликти өз ара бөлүштүрүүсү. Назарбаев президенттиктен кетип жатып өз ордуна номиналдуу мураскерди калтырат. Ал кабыл алынган чечимдердин гана аткарылышы үчүн жооп берет, бийликтин башка бутактарын Назарбаев өзү жетектейт, - деп боолголойт укук коргоочу.
Саясат таануучу Бурихан Нурмухамедов болсо Коопсуздук кеңешинин жана төрагасынын жаңы макамын системанын стабилдүүлүгүн бекемдөө үчүн президенттин ыйгарым укуктарын кайра бөлүштүрүүгө багытталган кадам катары баалайт.
Коопсуздук кеңешинин жыйыны
Бүгүнкү система тескери пирамидага окшойт. Чокусу бир кишиге таянат. Мындай пирамида өтө туруксуз, - деди Нурмухамедов.
78 жаштагы Назарбаев Казакстанды СССР мезгилинен бери башкарып келет. 2015-жылы ал кезектеги беш жылдык мөөнөткө шайланган. Быйыл март айында парламенттеги кайрылуусунда Эл башы бийликтен жакын арада кетпей турганын ишара кылды.
Укук коргоочулар менен бийликтин сынчылары Назарбаев оппозицияны күч менен басып, демократиялык эмес шайлоо аркылуу бийликтеги мөөнөтүн узартып келатканын белгилешет.
Президент "бийликти өткөрүп берүүгө камданууда" деген айың-кептер көптөн бери айтылып келсе да анын белгиси көрүнө элек.
Парламент жактырган документ эми президент кол койгодон кийин күчүнө кирмекчи.