Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
19-Апрель, 2024-жыл, жума, Бишкек убактысы 23:23

КОНСТИТУЦИЯНЫН КЫРГЫЗЧА ЖАНА ОРУСЧА ТЕКСТТЕРИНДЕ АЙЫРМАЧЫЛЫКТАР БАР


Жакында Жогорку Кеңештин Мыйзам чыгаруу жыйынынын депутаты Азимбек Бекназаров Конституциялык сотко кайрылды. Ага Конституциянын кыргызча жана орусча тексттериндеги айырмачылыктар себеп болгон.

Азимбек Бекназаровдун маалыматы боюнча, учурда Башмыйзамдын 56-беренесинин 2-пункту, 16-беренесинин 8-пункту жана 9-беренесинин 1-пунктундагы дал келбестиктер белгилүү. Мындай айырмачылыктар мыйзам кабыл алууда бир катар көйгөйлөрдү пайда кылууда. «Ошондуктан, практикада Конституциянын кайсы вариантын пайдалануу мыйзамдуу болоорун тактап берүүнү өтүнүп, Конституциялык сотко кайрылдым» дейт депутат.

- Мисалы, 56-берененин 2-пунктунда, - дейт Азимбек Бекназаров, - «Жогорку Кеңештин депутаты болуп, атайлап кылмыш жасаган адам шайланбайт» деп жазылса, орусчасында «атайлап жасалган кылмыш эмес, кандай болбосун кылмышты жасаган адам депутат боло албайт» деп жазылган. Практикада кыргызча менен орусча котормолорунда эки башка болуп калды. Мына азыр «Шайлоо кодексине» орусча варианты өтүп кетти. Ал эми 16-беренинин 8-пунктунда мындай айырмачылык бар. Орусчасында «каждый человек имеет право на свободу передвижения» деп жазылган, ал эми кыргызчасында «эркин жүрүү укугу бар» деп жазылбай калган.

Азимбек Бекназаровдун айтымында, мындай так эместиктерге жол берүүнүн өз себептери бар:

- Анткени, Конституцияга өзгөртүү киргизүү боюнча Конституциялык кеңеш үч ай ичинде иштеп чыккан вариант четке кагылып, анын ордуна эксперттик топко кирген 10 адам 10 күндүн ичинде Башмыйзамдын жаңы редакциясын иштеп чыккан. Мына ошол шашмалыктан улам каталар кеткен.

Бирок эксперттик топтун мүчөсү, Кыргыз улуттук университетинин юридикалык факультетинин деканы Серикул Косаков мындай кине туура эместигин билдирди:

- Эксперттик топ котормонун дал келүүсүнө жооп бербейт. Ал үчүн атайын комиссия иштеген.

Серикул Косаковдун айтымында, эксперттик топ орус тилинде иштегендиктен, Конституциянын жаңы редакциясы орус тилинде жазылган. «Ошондуктан, практикада талаштуу учурлар пайда болсо Конституциянын орусча вариантын пайдалануу максатка ылайыктуу» дейт Сергей Косаков. Анын айтымында, буга карабай Конституциянын текстериндеги айырмачылыктарга жол берилбеш керек эле:

- Айырмачылыкка жол берилбеш керек эле. Себеби, Конституция деген Конституция. Анын ар бир термининин өзүнө гана тиешелүү жүгү бар.

Эксперттик топтун дагы бир мүчөсү Осмон Тогузаков да Конституциянын жаңы редакциясы орус тилинде жазылгандыктан, кыргызчага которууда айрым так эместиктерге жол берилиши ыктымал дейт.

Конституциянын жаңы редакциясы 2003-жылы 2-февралда өткөн референдумда кабыл алынган. Ал эми Конституцияга өзгөртүү жана толуктоолорду киргизүү боюнча Конституциялык кеңеш 2002-жылдын август айында түзүлгөн. Ал үч ай иштеп, Конституцияга өзгөртүү жана кошумча киргизүү боюнча сунуштарды даярдаган. Конституциялык кеңештин сунуштарынын негизинде Конституциянын жаңы редакциясын иштеп чыгуу президент Аскар Акаевдин жарлыгы менен Чолпонкул Арабаев башында турган эксперттик топко жүктөлгөн эле. Бирок, эксперттик топ иштеп чыккан Конституциянын жаңы редакциясына Конституциялык кеңештин бир топ мүчөлөрү нааразычылык билдирген. Ага карабай ал вариант 2003-жылы 2-февралда референдумга коюлуп, кабыл алынган.
  • 16x9 Image

    Айданбек Акмат уулу

    "Азаттыктын" Бишкектеги бюросунун кызматкери, журналист. Саясат, экономика темалары боюнча адис. Кыргыз Улуттук университетин аяктаган.

XS
SM
MD
LG