Мыйзам долбоорун чакыртып алган чечим
Оң рулдуу таксилерди көзөмөлдөө механизмдерин иштеп чыгуу Транспорт жана жолдор министрлигине тапшырылды. Эксперттер оң рулдуу унааларга тыюу салуу менен жол кырсыктарын азайтуу мүмкүн эмес экенин белгилеп жатышат.
Жол кыймылынын коопсуздугун камсыздоо башкармалыгы кабарлагандай, Кыргызстанда оң рулдуу автоунаа менен жүргүнчү ташууга тыюу салган мыйзам долбоору дагы кошумча иштелип чыкмай болду.
Аталган башкармалыктын өкүлү Нур Сатыбалдиевдин "Азаттык" радиосуна билдиргени боюнча, рулу оң жакта жайгашкан унааларды көзөмөлдөө механизмдерин иштеп чыгуу Транспорт жана жолдор министрлигине тапшырылды:
- Өкмөттөн мыйзам долбоорун кайра кайтарып алдык. Анткени президенттик шайлоо маалында да "талдап, механизмди иштеп чыгып, тапкыла" деп айтылган. Ошондуктан азыр механизмдерди Транспорт министрлиги даярдап жатат.
Кан жолдон ажал тапкандар азайган жок
2016-жылдын 1-январынан тартып оң рулдуу автоунааларды коммерциялык багытта колдонууга тыюу салуу боюнча мыйзамды парламент 2013-жылдын 19-июлунда кабыл алган. Бирок аны ишке ашыруу маселеси кайчы пикирлерди жаратып келген.
Оң рулдуу автоунаа айдагандар мындай чечимге каршы акцияларды да маал-маалы менен уюштуруп жүрүшөт. Эксперттердин жана нааразы болгон тараптардын сунуштарынын негизинде парламент 2016-жылдын жазында оң рулдуу автоунаа менен эл ташууга тыюу салына баштай турган учурду 2020-жылга жылдырууну колдоп берген болчу.
Кийинчерээк Коопсуздук кеңеши жол кырсыктарын азайтуу боюнча чечим кабыл алып, анын негизинде ИИМ оң рулдуу унааларды коммерциялык максатта колдонууга 2018-жылдан тартып тыюу салчу мыйзам долбоорун коомдун талкуусуна чыгарган. Муну менен катар өкмөт ушул жылдын 1-январынан тартып Администрациялык жоопкерчилик жөнүндө кодекске жана "Автомобилдик транспорт жөнүндө" мыйзамга өзгөртүүлөрдү киргизип, айыппулду дагы көбөйтүүнү көздөп жаткан.
Жыл соңунда Жогорку Кеңеш айдоочунун жоопкерчилигин күчөткөн мыйзам долбоорун колдогон. Демилгечилердин бири, парламент депутаты Дастан Бекешевдин айтымында, анда кырсыкка кабылган айдоочуга байланыштуу тараптардын тосмо арызы эсепке алынбайт.
- Чындыгында айта беребиз, бирок дүйнөдө ушундай изилдөө тууралуу маалымат тапкан жокмун. Ошондуктан мен милиция кызматкерлерине, министрге мындай тыюу таасирин бербейт деп айтып жүрөм. Аны кантип көзөмөлдөй алабыз, бул кыйыныраак болот.
Айдоочулар эмне дейт?
Ал эми Ички иштер министрлиги жолдогу кырсыктардын 83% айдоочу күнөөлүү экенин айтып чыккан.
Жол коопсуздугу боюнча жарандык активисттер менен айдоочулар болсо кырсыктарга машинанын рулу эмес, жолдогу эрежелердин сакталбай келатканы себеп болуп жатканын айтып келишет.
Садык: Өзүм автомобилист, инженер-механикмин. Бул маселе рулга эмес, айдоочуга байланыштуу. Көп айдоочулар күбөлүктү сатып алып жатышат.
Болот: Негизи бизде оң тараптуу кыймыл болгондон кийин оң рулдууларга бир аз ыңгайсыз болот. Жогорку ылдамдыкта баратканда, машинаны ашып өтүүдө булар кооптуурак. Бирок кандай болсо да айдоо маданиятын үйрөнүш керек.
Низам: Өзү трассада машинанын баары эле оң рулдуу болсо оң рул кырсыкка учурайт да. Бул машиналардын эмнесине кызыгышат? Ыңгайлуу, кышында меши, жайында кондиционери иштейт. Бирок өкмөт иш таап берсе, биз деле 600-700 чакырым такси кылып жанды кыйнабай эле отурат элек.
Жээнбековдун убадасы
Президент Сооронбай Жээнбеков президенттик шайлоо өнөктүгүндө дал ушул маселени оң рулдуу автоунаа айдоочулардын кызыкчылыгына чечүүгө убада берген.
- Муну 2018-жылдан деп коюшту. Мурун 2020-жылга чейин болчу. Мен, буюрса, муну чечип берем. Баары эле бала-чакасын багып жатат, аны түшүнүп турам.
Ички иштер министрлигинин маалыматына ылайык, 2017-жылдын 11 айында 820дан ашуун адам жол кырсыгынан каза болсо, анын 220дайы оң рулдуу унаалардын айынан болгон.
Кыргызстанда 1 миллион 73 миң автоунаа болсо, болжол менен алардын 16 пайызга жакынын оң рулдуу машиналар түзөт.
Маалыматтарга караганда, бүгүнкү күнү алыс-жакын каттамдарга, шаар ичинде такси кызматын көрсөткөн машиналардын 25% оң рулдуу автоунаалар.
Кыргызстан 2015-жылдан тартып оң рулдуу унааларды өлкөгө киргизүүгө бөгөт койгон. Оң рулдуу унааларды колдонууга коңшу өлкөлөр Казакстан, Тажикстан тыюу салган.
