Мамлекеттик катчы Рекс Тиллерсон АКШнын Латын Америкасындагы коңшуларына багышталган эскертүүсүн аймактагы беш өлкөгө: Мексикага, Перуга, Аргентинага, Колумбияга жана Ямайкага барарда жарыялады.
Ал 1-февралда Мексикага барарда Техаста, Остин университетиндеги жыйында сүйлөп, “Латын Америкасы өз элинин гана пайдасын көздөгөн жаңы империялык державаларга муктаж эмес” деп белгиледи.
- Кытайдын мамлекеттик өнүгүү модели өткөндү эске салат. Ал жарым шардын келечеги болбошу керек. Кытай бүгүн Латын Америкасында орун-очок алууда, мамлекеттик экономикалык машинасын колдонуп, аймакты өз огуна тартып жатат. Бирок мунун куну канча деген суроо туулат. Кытай бүгүн Аргентинанын, Бразилиянын, Чилинин, Перунун эң ири соода өнөгү. Бул соода пайда алып келгени менен кытайлыктардын көбү колдонгон адилетсиз соода тажрыйбасы бул мамлекеттердин өндүрүштүк секторуна зыян тийгизип, жумушсуздукту жаратты жана айлык акынын кыскарышына алып келди.
Тиллерсон Кытайдын өнүгүп келе жаткан өлкөлөргө сунуш кылган өнүгүү багыты аларга кызык көрүнгөнү менен иш жүзүндө соодадан табылган кыска пайда узакка созулган көз карандылыкка байланыштуу экенин кошумчалады.
Ал айрыкча Кытайдын бизнес долбоорлору “Кытайдын жумушчу күчүн, ири өлчөмдөгү насыяны колдонууну” талап кыларына, адам укуктары менен мүлккө болгон укукту көзгө илбей турганына да токтолду.
АКШнын мамлекеттик катчысы Орусиянын Латын Америкасындагы аракеттерин да кооптондурарлык деп эсептей турганын айтты.
- Орусиянын аймактагы абалы бекемделиши да кооптондурарлык. Анткени ал демократиялык баалуулуктарды урматтабаган же бөлүшпөгөн режимдерге курал жана аскердик техника сатууну улантып жатат. Биздин аймак өзүнүн түпкүлүктүү баалуулуктарын чагылдырбаган алыскы державалардан сак болушу керек.
АКШнын мамлекеттик катчысынын Латын Америкасына Кытай жана Орусия тууралуу эскертүүсү Вашингтондун улуттук коопсуздук боюнча стратегиясында бул эки өлкө АКШга “атаандаш державалар” катары көрсөтүлгөндөн кийинки учурга туш келди.
АКШнын былтыр декабрда жарыяланган стратегиясын Москва “агрессивдүү”, Бээжин болсо “кансыз согуш доорунан калган менталитет” деп сынга алышкан.
Аптанын башында Конгресстеги кайрылуусунда президент Доналд Трамп да Кытай менен Орусияны "атаандаштар" деп атаган болчу.
“Кытай - Латын Америка экономикалык бюллетени” деген басылманын жазганына караганда, бул чөлкөмдөгү өлкөлөр ортосундагы сооданын көлөмү 2016-жылы 216 миллиард долларды түзгөн. Мунун 113 миллиарды - Кытайдын экспорту.
Вашингтондогу Брукингс институтунун эсебинде, Кытайдын мүдөөсү - 2015-2019-жылдар аралыгында Латын Америкасы жана Кариб деңизи боюндагы өлкөлөр менен сооданы 500 миллиард, тикелей инвестицияны 250 миллиард долларга жеткирүү.
Ал эми бул аймакта Орусиянын куралын сатып алган өлкөлөрүнүн көч башында Венесуэла турат.
