Түркмөнстандын президенттинин милдетин аткарып жаткан К.Бердымухамедовдун жарлыгы боюнча жаңы президентти шайлоонун убактысын өлкөнүн эң жогорку мыйзам чыгуу органы - Элдик Кеңештин 26-декабрда боло турган сессиясы чечет.
-Белгилүү болгондой Түркмөнстандын Коопсуздук кеңешинин, министрлер кабинетинин жана парламенттин кезексиз жыйыны өткөрүлдү. Анда Улуу Түркмөнбашынын, түркмөн элинин сүйүктүү уулунун мезгилсиз дүйнөдөн кайтканына байланыштуу маселелер талкууланды,- деп айтты Бердымухамедов.
Ал ошондой эле шайлоо жакынкы эки айдын ичинде өткөрүлөөрүн жана ал "демократиялык" шайлоо болоорун билдирди.
Азыр эларалык коомчулукту башкаруу системасы бүтүндөй бир кишинин колунда топтолгон өлкө эми кай тарапка багыт алаар экен, өлкөдө саясий туруктуулук сакталып калабы, деген суроолор түйшөлтүүдө.
"Эркин Европа/Азаттык" радиосунун Борбор Азия боюнча серепчиси Даниэль Киммидж бул суроолорго жооп берүү азырынча кыйын экенин белгилейт:
-Өлкөдө саясий стабилдүүлүк сакталып калаар-калбасын алдын ала айтуу кыйын. Акыркы 10 жылда Түркмөнстандын саясий системасы жалгыз кишинин колунда топтолгонун эске алсак, окуялардын өнүгүүсү кай тарапка болсо да багыт алуусу мүмкүн. Ниязов артында ырааттуу иштеген саясий түзүлүштү калтырбаганын, өлкөдөгү баардык маселелер Ниязовдун чечиминен көз каранды болгонун эске алганда Түркмөнстанда саясий туруксуздуктун коркунучу бар.
Президенттин милдетин аткарып жаткан К.Бердымухамедов Түркмөнбашынын жакын туугандарынан, ал кесиби боюнча тиш доктур. 1997-жылдан бери өлкөнүн саламаттык сактоо министри, ал эми 2001-жылдан бери вице-премьер-министр болуп иштеп келатат.
К.Бердымухамедов С.Ниязовдун тажиясын уюштуруу комиссиянын башчысы болуп дайындалды, советтик доордон калган салт боюнча мамлекет башчысынын тажиясын уюштурган адам адатта анын ордун басат.
Түркмөнстандын Конституциясы боюнча президенттин милдетин аткарып жаткан адам президенттикке талаптана албайт, аны эске алганда президенттикке негизги талапкер парламенттин спикери Овазгелди Атаев болмок. Бирок аны Курбангули Бердымухамедов өз жарлыгы менен кызматтан алды, башкы прокуратура болсо ага кылмыш ишин козгогон соң, О.Атаев камакка алынды. Ошентип, президенттикке негизги талапкер К.Бердымухамедов болуп калышы мүмкүн.
-Бердымухамедов Ниязовдун саясий мектебинин накта окуучусу, ал анын тууганы да, жердеши да,- деп билдирди Борбор Азия жана Кавказды иликтөө институтунун директору Мурад Эсенов lenta.ru интернет басылмасына берген маалыматында.
Америка Кошмо Штаттары менен Еврошаркет Түркмөнстанстанда азыр өзүнүн өнүгүү жолун тандап алууга мүмкүндүк түзүлгөнүн жана бийлик алмашуу эларалык демократиялык стандарттарга ылайык өтө турганын баса белгилешти.
Алардын минтип тынчсызданып атканы да түшүнүктүү. Дүйнөдөгү эң ири газ өндүрүүчүлөрдүн бири болгон Түркмөнстандагы өнүгүү Еврошаркеттин жана Россиянын экономикасына олуттуу таасир эте алат.
Түркмөнстандын газын Батышка алып өтүү жолунда турган Россия андан эбегейсиз пайда тапкандыктан, өзүнүн газ кендерин иштетүүдөн көрө түркмөн газын транспортоого көбүрөөк басым жасап келгени маалым. Ал эми Еврошаркет өз кезегинде Россиядан алынган газдан көз каранды. Ошон үчүн Түркмөнстандагы абалдын туруксуздугу Батышка өтө олуттуу таасир этери бышык.
Сүрөттө: Түркмөнстандын президентинин милдетин аткаруучу Курбангули Бердымухамедов
-Белгилүү болгондой Түркмөнстандын Коопсуздук кеңешинин, министрлер кабинетинин жана парламенттин кезексиз жыйыны өткөрүлдү. Анда Улуу Түркмөнбашынын, түркмөн элинин сүйүктүү уулунун мезгилсиз дүйнөдөн кайтканына байланыштуу маселелер талкууланды,- деп айтты Бердымухамедов.
Ал ошондой эле шайлоо жакынкы эки айдын ичинде өткөрүлөөрүн жана ал "демократиялык" шайлоо болоорун билдирди.
Азыр эларалык коомчулукту башкаруу системасы бүтүндөй бир кишинин колунда топтолгон өлкө эми кай тарапка багыт алаар экен, өлкөдө саясий туруктуулук сакталып калабы, деген суроолор түйшөлтүүдө.
"Эркин Европа/Азаттык" радиосунун Борбор Азия боюнча серепчиси Даниэль Киммидж бул суроолорго жооп берүү азырынча кыйын экенин белгилейт:
-Өлкөдө саясий стабилдүүлүк сакталып калаар-калбасын алдын ала айтуу кыйын. Акыркы 10 жылда Түркмөнстандын саясий системасы жалгыз кишинин колунда топтолгонун эске алсак, окуялардын өнүгүүсү кай тарапка болсо да багыт алуусу мүмкүн. Ниязов артында ырааттуу иштеген саясий түзүлүштү калтырбаганын, өлкөдөгү баардык маселелер Ниязовдун чечиминен көз каранды болгонун эске алганда Түркмөнстанда саясий туруксуздуктун коркунучу бар.
Президенттин милдетин аткарып жаткан К.Бердымухамедов Түркмөнбашынын жакын туугандарынан, ал кесиби боюнча тиш доктур. 1997-жылдан бери өлкөнүн саламаттык сактоо министри, ал эми 2001-жылдан бери вице-премьер-министр болуп иштеп келатат.
К.Бердымухамедов С.Ниязовдун тажиясын уюштуруу комиссиянын башчысы болуп дайындалды, советтик доордон калган салт боюнча мамлекет башчысынын тажиясын уюштурган адам адатта анын ордун басат.
Түркмөнстандын Конституциясы боюнча президенттин милдетин аткарып жаткан адам президенттикке талаптана албайт, аны эске алганда президенттикке негизги талапкер парламенттин спикери Овазгелди Атаев болмок. Бирок аны Курбангули Бердымухамедов өз жарлыгы менен кызматтан алды, башкы прокуратура болсо ага кылмыш ишин козгогон соң, О.Атаев камакка алынды. Ошентип, президенттикке негизги талапкер К.Бердымухамедов болуп калышы мүмкүн.
-Бердымухамедов Ниязовдун саясий мектебинин накта окуучусу, ал анын тууганы да, жердеши да,- деп билдирди Борбор Азия жана Кавказды иликтөө институтунун директору Мурад Эсенов lenta.ru интернет басылмасына берген маалыматында.
Америка Кошмо Штаттары менен Еврошаркет Түркмөнстанстанда азыр өзүнүн өнүгүү жолун тандап алууга мүмкүндүк түзүлгөнүн жана бийлик алмашуу эларалык демократиялык стандарттарга ылайык өтө турганын баса белгилешти.
Алардын минтип тынчсызданып атканы да түшүнүктүү. Дүйнөдөгү эң ири газ өндүрүүчүлөрдүн бири болгон Түркмөнстандагы өнүгүү Еврошаркеттин жана Россиянын экономикасына олуттуу таасир эте алат.
Түркмөнстандын газын Батышка алып өтүү жолунда турган Россия андан эбегейсиз пайда тапкандыктан, өзүнүн газ кендерин иштетүүдөн көрө түркмөн газын транспортоого көбүрөөк басым жасап келгени маалым. Ал эми Еврошаркет өз кезегинде Россиядан алынган газдан көз каранды. Ошон үчүн Түркмөнстандагы абалдын туруксуздугу Батышка өтө олуттуу таасир этери бышык.
Сүрөттө: Түркмөнстандын президентинин милдетин аткаруучу Курбангули Бердымухамедов
