Борбор Азия

Соңку жумада Орусиянын ар кайсы аймактарында полиция тажикстандык мигранттарды уруп-сабаганы чагылдырылган видеолор байма-бай жарыяланууда. Апта башында Комсомольск-на-Амуре шаарындагы Техникалык университетте окуган тажик студенттер ОМОН кызматкерлери аларды жатаканада себепсиз сабаганын айтып чыгышты.

Шейшембиде Москва облусунда тажикстандык мигранттар жапырт полиция бөлүмүнө жеткирилгени кабарланды. Көп өтпөй Орусиянын Дүйшөмбү шаарындагы элчиси Тышкы иштер министрлигине (ТИМ) чакыртылды. Анда мигранттардын түрдүү шылтоолор менен жапырт кармалган фактыларга тынчсызданып жатканы айтылды.

"Озоди": Кош жарандыгы бар тажиктерге Орусиядан чыгууга тыюу салынды

Кош жарандыгы бар тажикстандыктар армияга электрондук түрдө чакыруу алгандан кийин Орусиядан чыгууга тыюу салынды.

Бул тууралуу "Азаттыктын" тажик кызматы "Озоди" радиосу Орусияда жашаган тажикстандыктарга таянып жазды. Алар бул жөнүндө "Мамлекеттик кызматтар" сайтынан кабардар болгонун айтышкан.

Маалыматты укук коргоочу Валентина Чупик ырастап, армияга электрондук чакыруу алгандар ага кайрылганын айтты. Орус бийлиги кош жарандыгы бар адамдарды Украинадагы согушка жибериши толук мүмкүн экенин кошумчалады.

14-апрелде Орусиянын президенти Владимир Путин жарандарды аскерге электрондук түрдө чакыртууга жол берген мыйзамга кол койгон. Адистер буга чейин жаңы эрежелер орус жарандыгын алган мигранттарга да түздөн-түз таасир этерин эскерткен.

Жаңы мыйзам аскерге барууга милдеттүүлөрдүн тизмесин түзүүгө жана аскерге жаңы ыкмалар менен чакырууга жол ачат. Мындай учурда кат же "Мамлекеттик кызмат көрсөтүү" порталы аркылуу электрондук түрдө чакыруу келет. Буга чейин аскерге чакыруу жарандын өз колуна тапшырылган же жумуш берүүчү тарабынан берилип келген.

Жаңы мыйзамга ылайык аскерге чакыруу анын көчүрмөсү "Мамлекеттик кызмат" көрсөтүү порталындагы "жеке кабинетке" жайгаштырылган күндөн тартып тапшырылды деп эсептелет. Мындан кийин аскерге милдеттүү жаран аскер комиссариатына келмейинче, ага өлкөдөн чыгууга болбойт.

Расмий маалыматтарга ылайык, орус жарандыгын алууну каалаган тажикстандыктардын саны өсүүдө. Быйылкы жылдын биринчи чейрегинде эле 45 миңдей тажикстандык орус паспортун алган.

Орусияда сабалган студенттер

Комсомольск-на-Амуре шаарындагы Техникалык университетте билим алган тажикстандык студенттердин айтымында, 19-майда беткапчан, тапанча жана электршокер кармаган полиция кызматкерлери имаратка кирип келип, адегенде видеокамералардын баарын өчүрүшкөн. Алар ошондой эле студенттердин документтерин, телефондорун тартып алып, себебин түшүндүрбөй туруп сабай башташкан.

"Федералдык коопсуздук кызматында өкүлдөрүнүн коштоосунда келген ОМОНчулар алгач жатаканадагы видеобайкоо камераларын өчүрүп, андан кийин эч кандай мыйзам бузбаган студенттерди ур-токмокко ала баштады. Колдоруна кастет сыяктуу атайын колкаптарды кийип алган. Жатаканада башка улуттагы студенттер да бар болчу, бирок эмнегедир тажикстандыктарды гана сабашты. Кийин баарын тизип алып документтерин текшеришти", – деди студенттердин бири.

Жыйынтыгында 15тей студент олуттуу жарааттарды алган, алардын айрымдары операцияга муктаж. Сабалган студенттер жатакананын жана университеттин администрациясына кайрылып, ондуу жооп ала алган эмес.

24-майда университеттин жетекчилиги ОМОН кызматкерлери аталган окуу жайда билим алып жаткан тажикстандык студенттерди сабаганын четке какты.

Ректор Эдуард Дмитриевдин айтымында, ал күнү окуу жайда миграция кызматы текшерүү жүргүзгөн.

"Тажикстандык төрт студент укук коргоо кызматкерлеринин өз милдеттерин аткаруусуна тоскоолдук жаратууга аракет кылган. Бирок буга тартип сакчылары жол беришкен жок", – деп жазылат университеттин Телеграм-каналындагы билдирүүдө.

Ректор ошол эле маалда университеттин жетекчилиги студенттерге жолугуп, бул рейд терроризмди каржылоого айыпталган студенттин кармалышына байланыштуу экенин билдирген. Бирок азырынча бул боюнча эч кандай расмий маалымат чыга элек.

Москва облусунда 300 тажик мигрант кармалды

23-майда кечинде Москва облусунун Котельники шаарындагы полиция бөлүмүнө дагы 300гө жакын тажикстандык мигрант жеткирилгенин "Озоди" радиосу кабарлады. Күбөлөрдүн айтымында, эмгек мигранттары шаардагы тажикстандыктарга таандык кафелердеги рейддердин жүрүшүндө кармалган.

"Ошол эле түнү 30га жакын мигрант депортацияланды. ОМОН кызматкерлери бизге орой мамиле кылып, кемсинтип, Украинага окоп казууга жөнөтүү керектигин айтышты", – деди кармалган мигранттардын бири.

Ал учурда Котельники шаарындагы тажик кафелеринде кардарлар жок экенин, бул окуядан кийин мигранттар көчөгө чыгуудан чочулап турушканын кошумчалады.

Украинанын коопсуздук изилдөө борборунун эксперти Александр Коваленко, орус бийлиги элди алаксытуу үчүн мигранттарга басымды күчөткөнүн билдирди.

"Орусия Украинадагы согушта жеңилип бараткандыктан көңүлдү мигранттарга бурду. Ошондуктан мигранттарды кармоо, уруп-сабоо болуп жатат. Тилекке каршы, орусиялык ЖМКлар жана “активисттер” коомду мигранттарга каршы үгүттөп, тукуруп жатат, ал эми жергиликтүү калк күч түзүмдөрүнүн аракеттерин гана жактырат".

Александр Коваленко Кремл мигранттарды согуш талаасына жөнөтүү үчүн массалык камоолорду башташы мүмкүн деген ойдо.

Орус элчи чакыртылды

Студенттердин сабалышынан улам 24-майда Орусиянын элчиси Семен Григорьев Тажикстандын Тышкы иштер министрлигине чакыртылды.

"Жолугушууда Дүйшөмбү Орусияда тажик жарандары түрдүү шылтоолор менен жапырт кармалган фактыларга тынчсызданып жатканы айтылды", – деп жазылган расмий маалыматта.

Билдирүүдө элчи менен 19-майда Комсомольск-на-Амуре шаарында жүздөн ашык тажик студенти сабалган окуя талкууланганы жазылган.

Тажикстандын акыйкатчысы Умед Бобозода да орусиялык кесиптеши Татьяна Москальковага кайрылып, студенттердин эмне себептен сабалганын аныктоону өтүндү.

"Катуу сабалгандыктан бир нече студент олуттуу жарааттарды алган. Алардын айрымдары операцияга муктаж", – деп жазылган Бобозоданын кайрылуусунда.

Москва азырынча тажикстандык мигранттарга каршы рейддер жана аларга карата жасалып жаткан катаал мамиле боюнча маалымат бере элек.

Соңку жумада Орусиянын ар кайсы аймактарында тартип коргоочулар тажикстандык мигранттарды уруп-сабаганы чагылдырылган видеолор байма-бай жарыяланып жатат.

Орусиянын бийлиги 17-майда Москва облусунун Котельники шаарындагы мечит жабылып, калаада иштеген мигранттарга каршы 34 административдик протокол түзүлгөнүн билдирген болчу. Буга мигранттардын "ээнбаштыгын" токтотуу өтүнүчү менен жергиликтүү тургундардын президент Владимир Путинге жолдогон кайрылуусу себеп болгон.

Ал эми 19-майда Президентке караштуу улуттар аралык мамилелер боюнча кеңештин жыйынында сүйлөгөн Путин мигранттар Орусиянын эрежелери менен салт-санаасын сыйлашы керектигин эскерткен.

Орусиянын Ички иштер министрлигинин маалыматы боюнча быйыл үч айда орус паспортун Тажикстандын 45 миң жараны алды. Эки өлкө ортосунда кош жарандык тууралуу келишим бар.

Эксперттер тажиктердин жапырт орус жарандыгын алуусуна тынчсыздануусун билдирип келет. Бул тенденциянын арты кооптуу болушу мүмкүн, Москва ал топту өз кызыкчылыгында пайдаланып кетиши ыктымал деп чочулашат.