Борбор Азия

Ага чейин аталган айылдын жүздөн ашуун тургундары Тажикстандын бир катар айылдарына кеткен жолду бууп, облустук акимчиликтин жанына нараазычылык билдирип чыгышты.

Кармоо Кыргызстандын аймагында болгону аныкталды

17-апрелде тажик күч кызматкерлери Кыргызстандын аймагынан кармап кеткен Расул Бурканов чек арага жакын Кара-Бак айылынын тургуну. Айылдаштары эки күндөн бери жергиликтүү бийликке аны кайтарып берүү талабын коюп келген. Аталган айылдын тургундары Тажикстандын кыргыз айылы аркылуу өткөн автожолун бууп, облустук акимчиликке чейин келип, Расул Буркановду чыгарып берүү талабын коюшкан болчу.

Жергиликтүү күч кызматтарынын сүйлөшүүлөрүнөн кийин Тажикстан тарап Расул Буркановду бошотуп, ал Тажикстандын аймагына мыйзамсыз сымап сатып жүргөн деген шек менен кармалганын айтышкан. Буга чейин анын кайсы өлкөнүн аймагынан кармалганы белгисиз болуп турган эле.

Облустук ички иштер башкармасынын жетекчиси Жеңиш Раззаков тажик тараптын күч кызматтары аны Кыргызстандын аймагына кирип келип кармаганы далилденгенден кийин Расул Буркановду өткөрүп алуу маселеси чечилгенин айтат:

- Тажик Республикасынын ички иштер кызматкерлери Буркановду Кыргызстандын аймагынан алып кеткени аныкталды. Бул аймак Кыргызстанга тийиштүү экенин мамлекеттик каттоо кызматы да, жергиликтүү бийлик да тактады. Биздин сүйлөшүүнүн негизинде тажик кесиптештерибиз Буркановду бошотуп, чек арадан өткөрүп беришти. Экинчи маселе, кармоо боюнча материалын башкы прокуратура аркылуу биздин баш прокуратурага өткөрүп беришсе анан Баткенге келет, ошондон кийин иликтөө иштери жүрөт.

Облустук милициясынын башчысынын маалыматына караганда, сүйлөшүү Кишинёв конвенциясынын жана эки өлкө ортосундагы келишимдердин негизинде жүргөн.

Тажик милициясына карата "адам уурдоо" боюнча иш козголду

Ошол эле учурда Баткен обулстук ички иштер башкармалыгын өкүлү Насыр Таштанов Тажикстандын күч кызматкерлерине карата адам уурдоо боюнча иш козголгонун билдирди:

- Ушул учур боюнча бизде атайын Баткен райондук ички иштер бөлүмүндө адам уурдоо фактысы боюнча кылмыш иши козголду. Биз мунун далилдеш үчүн тийиштүү кагаздарды топтоп, кошуналарга барышыбыз керек. Анан маселе каралат да.

Бошоп келген Расул Буркановдун таякеси Курманбек Сапаров жергиликтүү күч органдарына ыраазчылыгын билдирүү менен келечекте Кара-Бак айылында да чек ара бекетин ачуу жана чек ара сызыгын бекемдөө зарылдыгын белгиледи:

- Эки күндөн бери ушул жигитти бошотуп алыш үчүн эли-журт, милиция кызматкерлери, жергиликтүү акимчиликтер жакшы жардам беришти. Бирок биздин чек арада кооптуу аймакта жашаганыбызды эске алып, чек арачыларды коюп, кошумча аскерлерди бөлүш керектигин суранабыз.

Жергиликтүү тургун антпесе мындай окуялар кайталана бериши мүмкүн деген ойдо.

Кыргызстан менен Тажикстандын чек ара тилкесинин узундугу 970 чакырымды түзөт. Анын 470 чакырымы азырга чейин тактала элек. Дал ушул такталбаган чек ара тилкесинин көбү Баткен облусунда. Чек араны аныктоо иштери да талаштуу аймактарга келгени жылбай турат.

Айрымдар муну Батыштын таасирин азайтып, 14-февралда ыйык Валентин күнүн махабаттын күнү катары белгилебей, улуттук күндү ойлоп табуу зарылдыгы болгону менен түшүндүрүшөт.

Дагы бирөөлөр муну жаздын, жаңылануу мезгилинин эң кызыган учуру менен байланыштырышат.

Журналист Таглат Балтабай бул күндү ашыктык күнү катары катары майрамдоо ниети алгачкы жолу 1999-жылы аталганын айтты.

“Түштүк Казакстан облусунда 1999-жылы Дархан Миңбай деген киши жаштарды, окуу жайларды жана маалымат каражаттарын чакырып, ушул күндү “Ашыктык күнү” катары белгилейли деген демилге көтөргөн, - дейт ал. - Балким, бул күндү алышканынын себеби – өзүбүздөгү жана Батыштагы башка майрам күндөрүнө туура келип калбасын дешсе керек”.

Батышта 14-февралда ыйык Валентин күнү же сүйүшкөндөрдүн майрамы соңку жылдары постсоветтик аймакта да бейрасмий белгилене баштаган.

Бирок Казакстандын өзүндө ага каршы болгондор да аз эмес.

Жергиликтүү блогчу Айжанкул Мукамбетова:

“Мен 14-февралдын оордуна биздин өзүбүзгө тиешелүү, улуттук делген бир күндү тандасак жакшы болмок деген таризде жазгам. Анан бул күн эми жарыялангандан кийин, ыйык Валентин күнүн эмес, дал ушул 15-апрелди белгилейли деп бүгүн блог жаздым”.

Бул күнү атайын ачылган интернет-сайтта акындардын ашыктык ырлары коюлган. Идеянын автору Аршат Орозов майрамды жаштар арасында кеңири жайылтууга лирика жардам берет дейт.

“Биз алгач Махабат майрамына карата жаш акындардын арасында конкурс өткөрсөкпү дегенбиз. Бирок кийин анын оордуна интернетте бир сайт ачканды туура көрдүк, - деди “Азаттык” радиосуна. - Азыр эми сайтта акындардын өмүр баяны, чыгармалары киргизилди. Аны адамдар окуп, пикирин жаза алышат, башкаларга да жибере алышат. Махабат деген сезим бар болгондон кийин, аны өзүнчө күн менен белгилегенди туура деп эсептейм. Мен 14-февралды да, 15-апрелди да колдойм”.