Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
17-Июнь, 2024-жыл, дүйшөмбү, Бишкек убактысы 07:11

Борбор Азия

Кыргызстандык эмгек мигранттары Москвадагы ковид-ооруканасын куруп жаткан учуру.
Кыргызстандык эмгек мигранттары Москвадагы ковид-ооруканасын куруп жаткан учуру.

Орусияда курулушта жумушчу күчү таңкыс. Бирок Москванын мэриясы бул көйгөйдү курулушта иштеген мигранттарды азайтып, чет элдик жумушчу күчүнөн толук баш тартуу менен чече турган болду.

Мэр Сергей Собянин турак-жай курууда мигранттардын жумушун автоматташтыруу менен алмаштырып, жергиликтүүлөр үчүн маянаны бир топ жогору көтөрүүнү тапшырды. Курулуш компаниялары анын демилгеси ишке ашпай турганын айтышууда.

Кургуйга кабылган курулуш тармагы

Быйыл ноябрдын башында Москванын өкмөтү курулушту көзөмөлдөөчү мамлекеттик органдарга Орусиянын баш калаасындагы чет элдик жумушчу күчүнөн баш тартуу планын иштеп чыгууну тапшырды. Буга Москвада жумушчулардын жетишсиздиги негиз болгон. Пандемияга чейин 120 миң мигрант-курулушчу иштесе, анын 40 миңдейи гана калган. Анын көбү Борбор Азиядан барган жумушчулар. Мэриянын маалыматы боюнча таңкыстык азыр 40% түзөт. Бийлик курулуштагы чет элдик жумушчу күчүнөн баш тартуу планын бекитүүгө даярданып жатканын вице-мэр Андрей Бочкарев 1-ноябрда жарыялаган. Москва мэриясынын маалымат кызматы вице-мэрдин айткандары тууралуу буларды билдирди.

"Жумушчулар менен катар эле курулуш инженерлери да жетишпейт. Анткени Москвада эч качан азыркыдай массалык курулуш жүргөн эмес. Абалдан чыгуу жолун вице-мэр Москвада курулушка тартылган чет элдик жумушчу күчүнөн баш тартуудан көрөт. Ал муну автоматташтыруу аркылуу жумушчулар үч эсе аз талап кылынган курулушту уюштуруу зарыл. Андрей Бочкарев дубал шыбагына 4 кишинин ордуна бир станцияны иштетүүнү мисал келтирди", - деп айтылат маалымат кызматы тараткан билдирүүдө.

Буга чейин сентябрь айында Москванын башка вице-мэри Владимир Ефимов шаардын турак-жай курулушунда 200 миңден ашуун чет элдик жумушчу күчү жетишпей турганын айткан.

Собяниндин мигранттарды жактырбаган соболу жана демилгеси

Ал эми мэр Сергей Собянин 17-ноябрда Москванын чок ортосундагы турак-жай курулушун кароо учурунда жумушчу күчүнө таңкыстыкты чет элдик мигранттарды кыскартуу, маянаны көтөрүү жана технологиялык жаңылануу аркылуу чечүү демилгесин жарыялады:

Москванын мэри Сергей Собянин жаңы турак-жай комлексин ишке берүү аземинде курулушта иштеген мигранттар кыскартыларын билдирди.
Москванын мэри Сергей Собянин жаңы турак-жай комлексин ишке берүү аземинде курулушта иштеген мигранттар кыскартыларын билдирди.

"Башка сапаттык деңгээлдеги кишилер керек. Башкача маяна ала турган. Мигранттар аз болсун. Азыркы күндө силерде алардын саны аябай эле көп. Айлыкты көтөрүп, жакынкы аймактардан көбүрөөк орусиялыктарды тарткыла. Эмгек шарттарын түзгүлө. Мигранттар алгандай эмес, москвалыктар ала турган маяналар болсун. Ошентип, курулушту механикалаштыруу жана автоматташтыруу менен эмгек өндүрүмдүүлүгүн күчөтүү зарыл", - деди Москванын мэри Сергей Собянин.

Турак-жайды курган жетекчи мэрдин тиешелүү суроосуна объектиде иштеген мигранттар былтыркыга салыштырмалуу 15% кыскарганын жана жогорку квалификациялуу жумушчулар 120-150 миң рубль акы аларын айтты. Собянин болсо "бул мигранттардын эмес, москвалыктардын маянасы" экенин белгиледи.

"Курулуштагы кара жумушка жергиликтүүлөр келип, иштебейт"

Москвадагы башка курулуш компаниялардын өкүлдөрү мэр Собяниндин айтканы теориялык жактан жагымдуу угулганы менен иш жүзүнө ашпай турган куру кыял катары сыпатташты.

"Эгерде бул орундар бош болбосо, анда бул жакка эмгек мигранттары келмек эмес. Тилекке каршы, азыр биздин өлкөдө жетиштүү санда жана талапка жооп бере турган жергиликтүү жумушчу-персонал жок. Пандемиядан бери курулушта жумушчу күчүнө чоң таңкыстык пайда болду. Жумуш издегендердин Шереметьеводон бери созулган узун кезеги азыр жок. Ири көлөмдөгү капиталдык курулушта кайсы бир ишти механикалаштыруу мигранттардын эмгек ресурсуна караганда аябай кымбат. Анан калса курулуштагы татаал иштерди, мисалы ички жасалганы автоматташтыра турган жабдуулар азырынча чыга элек", - деген пикирин Москвадагы курулуш компанияларынын биринин башчысы Руслан Кубрава РБК телеканалына курган маегинде айтты.

Ал эми Москвадагы ипотека жана кыймылсыз мүлк академиясынын президенти Ирина Радченко курулушта кара жумушту автоматташтыруу оңой эместигин, чоң айлык чегерүү өзүн актабай турганын, мигранттар алып жаткан 30-40 миң рублга жергиликтүүлөр иштебей турганын "Радиоточкага" курган маегинде белгиледи.

Ал турак-жай чарбасы менен курулушта 90% кыргыздар оор шартта эмгектенерин, алардын ордуна Орусиянын аймактарынан келип эч ким иштей албасын мисал келтирди.

"Российская газета" басылмасы август айында бүткүл Орусия боюнча курулушка 3 млн. жумушчу жетишпей жатканын жазган.

Ал эми "Известия" гезити курулуш компанияларынын ортосунда жумушчу күчү үчүн атаандаштык абдан жогору экенин жазса, федералдык өкмөт курулуш объекттерине камактагыларды иштетүүнү сунуштаган.

Нурмухаммед Аннаев жана Азиз Мамедов.
Нурмухаммед Аннаев жана Азиз Мамедов.

"Азаттык" радиосунун түркмөн кызматы өткөн айда Стамбул шаарында түркмөнстандык үч активист ур-токмокко алынганын кабарлаган. Активисттер бул иштин аркасында Түркмөнстандын атайын кызматы турарын айтып чыгышкан.

Стамбул жана Ашхабаддагы жеке булактар "Азаттыкка" активисттердин шек саноосу канчалык мыйзамдуу экени тууралуу маалымат беришти.

Коронавирус пандемиясынан улам 2020-жылдын март айынан бери Түркия-Түркмөнстан ортосунда учак каттамдары токтоп турат. Бирок 16-октябрда Стамбулдан Түркмөнабад шаарына жүк ташыган карго учагы менен 20дай түркмөнстандык учуп кеткени айтылат. "Азаттык" радиосунун түркмөн кызматы алардын арасында Түркмөнстандын Улуттук коопсуздук министрлигинин кызматкерлери болушу ыктымалдыгын божомолдойт.

Ал эми "Азаттыктын" Ашхабаддагы жеке булагы Түркмөнабадга 17-октябрда учуп барган 20 кишинин арасында түркмөн активисттерин сабоого шек саналгандарга түспөлдөш кишилерди тааныганын жашыруун айтып берген.

"Алар ошол эле күнү Ашхабадга жөнөп кетишти. Бул абдан таңкалычтуу, анткени Түркиядан келген бардык жарандар, анын ичинде аткаминерлер да үч жума карантинден өтүшү керек. Мисалы былтыр жайында Москвадан кайтып келгенден кийин ал тургай коргоо министри (Бегенч Гундогдыев) да карантинге алынган. Бирок бул талап коопсуздук кызматкерлерине тийиштүү болгон жок. Айтмакчы, алар менен учуп келген 15 адам Түркмөнабадда обсервацияга алынды”, - деп жеке булак билдирди.

"Азаттык" радиосунун түркмөн кызматынын Улуттук коопсуздук министрлигинин беш кызматкери Стамбулда эмне кылып жүргөнү боюнча түшүндүрмө алуу аракетинен майнап чыккан жок. Түркмөнстандын Стамбулдагы консулдугу да бул окуя боюнча комментарий берүүдөн баш тарткан.

Ал арада "Азаттыктын" Стамбулдагы жана Ашхабаддагы жеке булактарынын айтымында, коопсуздук кызматкерлеринин түркмөн активисттери Азиз Мамедовду, Нурмухаммет Аннаевди жана Бактияр Гурбановду ур-токмокко алууга түздөн-түз тиешеси бар.

Анда Азиз Мамедовдун көзү жарылып, мурду сынган. Бактияр Гурбановдун мойну сынып, мээси чайкалган. Аннаевдин айтымында, бул ишти Стамбулдун Кадыкөй районунун полиция башкармалыгы иликтеп жатат. Полиция жабыркагандар менен байланышып, бирок так маалымат берген эмес.

Нурмухаммет Аннаев болсо "Азаттыкка" сабалган жерден коопсуздук камерасынан видеолорду алганын, анда беш киши үчөөнү аңдып барып кол салганын көргөнүн айтып берген. Аннаев аларды сабаган кишилер баш кийимдерин баса кийип, беткап тагып таанылбоого аракет кылганын кошумчалайт.

Ал арада 30-октябрда түркмөнстандык блогер Шатлык Шыхыев Аннаев менен байланышып, ага таяк жеген жерде жоголгон документтеринин жана ачкычынын сүрөтүн жөнөткөн.

"Азатлык" радиосунун журналисти блогер Шыхыевга чалып, анын колуна Аннаевдин буюмдары кандайча келгенин сураган, ал ага Аннаевдин буюмдары "белекке" берилгенин кыйыткан.

Телеграм баракчасынын сүрөтү. Анда Шыхыев Аннаевге уурдалган ачкычтардын сүрөтүн жөнөткөн.
Телеграм баракчасынын сүрөтү. Анда Шыхыев Аннаевге уурдалган ачкычтардын сүрөтүн жөнөткөн.

"Ооба, сүрөттөрдү мен жибердим. Бирок кантип жибергенимди, кайдан алганымды айтпайм. Балким, бул ачкычтар мага белек катары келгендир. Же балким мен буйрутма кылгандырмын. Мына сизге үч жип, кайсынысы сизге жакса ошону тартып алыңыз", - дейт Шыхыев өзүнүн Ютуб каналында.

“Азатлыктын” жеке булактарынын дагы бири августта Түркмөнстандын бийлиги чет өлкөдөгү түркмөнстандык оппозициячыл активисттерге каршы ар кандай чагымдарды, анын ичинде күч колдонууну даярдап жатканын кабарлаган. Ошондой эле, Ашхабад Анкарадан Түрк Кеңешине кошулууга макулдук берүү үчүн Түркиядагы эң активдүү диссиденттерге каршы чечкиндүү чара көрүүнү талап кылганы да айтылууда.

Бул тууралуу Түркиянын Тышкы иштер жана Ички иштер министрликтеринен комментарий алуу мүмкүн болгон жок.

Түркмөнстандын Улуттук коопсуздук министрлигинин оперативдүү кызматкерлери чындыгында Түркияда адам сабоого катышканы аныкталса, анда бул көрүнүш Жамал Хашогжинин үрөй учурган өлүмүн эске салбай койбойт.

The Washington Post басылмасы менен кызматташып келген Хашогжи 2018-жылы Сауд Арабиясынын Стамбулдагы консулдугуна документ алуу үчүн келгенде өлтүрүлүп, сөөгү жиликтелген.

Бул окуяга байланыштуу 21 киши камакка алынган. 2019-жылы жабык сот отурумунда 11 киши жазага тартылган.

Жыл башында АКШнын Улуттук чалгын кызматы оппозициячыл журналисттин өлтүрүлүшүнө Сауд Арабиясынын бийлигинин тиешеси болгонун жарыялаган эле.

Буга чейин Түркияда, Түндүк Кипрде, АКШда жана Орусияда жашаган айрым түркмөнстандыктар президент Гурбангулы Бердымухаммедовду айыптап, нааразылык акцияларын өткөрүп келишкен. Өзгөчө Түркияда жашаган түркмөнстандыктар коронавирус пандемиясы башталганда Стамбулда жасалма аракка ууланган 56 түркмөнстандыктын сөөгү мекенине жетпей, чет өлкөдө жерге берилгенин белгилеп митинг уюштуруп келишет.

Түркияда 133 миңден ашык түркмөнстандык расмий катталган. Болжол менен 2 миллионго жакын түркмөнстандык мыйзамсыз жашап, эмгектенери айтылып келет.

Дагы жүктөңүз

XS
SM
MD
LG