Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
18-Май, 2024-жыл, ишемби, Бишкек убактысы 18:15

Борбор Азия

Ерлан Нургалиев.
Ерлан Нургалиев.

Казакстанда кайберендерге аңчылык кылган браконьерлердин колунан жараат алган корукчу Ерлан Нургалиев ооруканада көз жумду.

Ал каракчылардын кол салуусуна кийиктерди жана сейрек кездешүүчү жаныбарларды коргоо боюнча рейд өткөрүп жүргөн кезде туш болгон. Бийлик мыйзамсыз аңчылык кылып, корукчуга кол салгандарды даражасына карабай жазалоону убада кылды.

17-январда Караганды облусунун Нура районундагы Баршын айылында 55 жаштагы корукчу Ерлан Нургалиевдин тажиясы өттү. Анын 83 жаштагы энеси жана 84 жаштагы атасы уулун жоготуп кала берди.

- Ерлан Нургалиев​ жумуш учурунда мамлекеттин байлыгын коргойм деп, канкор каракчылардын колунан шахид болду, - деди корукчу менен коштошууга келгендердин бири.

Расмий маалымат боюнча 13-январда Казакстандын Караганды облусунун Теңиз көлүнө жакын жерди аралап жүргөн "Охотзоопром" республикалык ишканасынын корукчулары дөңгөлөктүн изин байкап, артынан түшкөн.

Окуянын экинчи күбөсү болгон егер Петр Ницыктын айтымында, алар чоочун кишилер мыйзамсыз аңчылык кылгандар экенин дароо билишкен жана мылтыктын үнүн угуп, өлгөн жаныбарлардын тарпын да көрүшкөн.

"Охотзоопром" республикалык мекемесинин кызметкерлери Ерлан Нургалиев жана Петр Ницык (сол жакта). Караганды облусу, 19-май, 2018 жыл. Сүрөт автору - Оспан Али.
"Охотзоопром" республикалык мекемесинин кызметкерлери Ерлан Нургалиев жана Петр Ницык (сол жакта). Караганды облусу, 19-май, 2018 жыл. Сүрөт автору - Оспан Али.

Эки "Toyota Land Cruiser" жиптери менен жүргөн адамдардын алдын торогон кезде ортодо мушташ чыгып, алар корукчуларды ур-токмокко алышкан. Баш сөөгүнөн жараат алган Ерлан Нургалиев ооруканага 14-январь күнү эртең менен гана жеткирилген.

“Жабырлануучуларга эмне үчүн санитардык авиациянын тик учагы барган эмес” деген суроого 17-январда ички иштер министри Калмуханбет Касымов аба ырайына байланыштуу уча алган жок деп жооп берди.

- Кылмышкерлер ал жерден кетип жатканда машинада орнотулган навигацияны алып кетишкен. Ошондуктан экинчи машине аларды дароо таба алган эмес. Буга байланыштуу ал ооруканага кечигип жеткирилген. Албетте убакытты жоготуп алдык. Биз Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин тик учагын колдоно алган жокпуз. Аба ырайы оор болду. Тик учакты колдонууга уруксат беришкен жок.

Ерлан Нургалиев өзүнө келе албай, көз жумганын бийлик 15-январь күнү эртең менен ырастады. Жакындары аны өжөр, тайманбас, өз жумушун жакшы көргөн адам эле деп сыпаттап жатышат.

Ерлан Нургалиев, 19-май, 2018-жыл
Ерлан Нургалиев, 19-май, 2018-жыл

Казакстандын башкы прокурорунун орун басары Андрей Лукин "кол салгандар каржылык жана социалдык абалына карабастан жазага тартылат" деп убада кылды. “Адам өлтүрүү” беренеси боюнча кылмыш иши да козголду. Укук коргоо органдарынын маалыматы боюнча шектүүлөр эки машине менен жүрүшкөн жана алар кеминде алты адам болгон.

17-январда Кызылордо облусунун Абай айылында полиция өкүлдөрү көп жүрдү. Маалыматтар боюнча шектүүлөрдүн бири - ушул айылдын жашоочусу. Туугандары аны бир жумадан бери көрө электигин айтышты.

- Мен ушундай окуя болгонун теледен көрдүм. Андан кийин милициялар келип, сурашты. Инимдин кайда экенин билбейм, эч кабары жок, телефону өчүк. Кеткенине бир жумага жакындап калды. Мен да жакшы билбейм, анткени өзүнчө жашайм, - деди Абай айылынын Серик аттуу тургуну.

Казакстандын айыл чарба министринин орун басары Арман Евниев шектүүлөр колго түшкөнүн кабарлады.

Министрликтин маалыматы боюнча, былтыр 191 инспектор жана 31 мобилдүү топ бөкөндөрдү коргоо ишине тартылган. Алар 93 миллион гектар аймакты көзөмөлдөөгө тийиш. Казакстанда мыйзамсыз аңчылык кылгандар көп кездешет.

"Азаттыктын" материалдарына пикир калтырууда төмөнкү эрежелерди так сактоону өтүнөбүз: адамдын беделине шек келтирген, келекелеген, кордогон, коркутуп-үркүткөн, басмырлаган жана жек көрүүнү козуткан пикирлерди жазууга болбойт. Эрежени сактабай жазылган пикирлер жарыяланбайт.​
Иллюстрациялык сүрөт.
Иллюстрациялык сүрөт.

Тажикстандын Аалымдар кеңеши эркек кишинин бел күчүн ашыра турган дары-дармектерди пайдаланууга уруксат берген фатва чыгарды.

Бирок имамдар аны үй-бүлөлүү эркектер гана дарыгердин сунуштамасы менен колдонушу керек экенин эскертти. Молдолордун айтымында, шарият бойдок жигиттерге же жөн эле кызык көргөндөргө “Виагра” сыяктуу дарыларды колдонууга тыюу салат.

Тажикстандын Ислам борборунун фатва башкармалыгынын адиси Абдулвохид Хомидовдун айтымында, жашоочулар аалымдар кеңешине эркек кишинин бел кубатын көтөрө турган дарыларды колдонуу боюнча кайрылып, "Шариятка дал келеби же жокпу?" деп суроо салышкан.

- Адистерибиз диний адабиятты окуп, эгер эркек киши жыныстык жактан алсырап баратса, күч-кубат берген дарыларды иче берсе болот деген тыянакка келишти. Үй-бүлөнү бекемдөө зарылчылыгынан улам керек болуп калса, шарияттын, өзгөчө биздин ханафи мазхабынын көз карашында бул сыяктуу дарыларды колдонууга уруксат берилет. Бирок үй-бүлөнү бекемдөө максатында дегенде, албетте, бул жерде аны колдонууну дарыгер сунуш кылса жана ал ден соолукка зыяны тийбесе гана уруксат. Ал эми жөндөн-жөн эле кызыккандарга же бойдокторго бул дарыларды колдонууга болбойт. Диндин көз карашынан алганда, аларга колдонууга тыюу салынат.

Эркектик алсыздык жана импотенция консервативдүү тажик коомунда уят көрүнүштөрдүн бири катары кабыл алынат. Аял кишилердин же коомдун алдында басынып калбашы үчүн эркектер анысын билдирбегенге аракеттенишет.

Дин аалымдарынын жыныстык кубатты күчтөндүрчү дары-дармектерди колдонууга уруксат берүү чечимине тажик мырзаларынын пикирлери ар башка:

- Ар бир эркек өзүнүн табигый күч-кубатына таянышы керек. Ал эми бел күчү азайганда ага эч кандай дары жардам бербейт деп ойлойм.

- Дарынын баары - химия. Алар эртеби-кечпи ден соолукка зыян. Ал эми зарылчылык болуп калса, анда элдик медицинанын жолдорун карап көргөн оң. Мисалы, дары чөптөр, бал, жаңгак, бадам, мисте эркектин күчүн арттырат.

- Молдолордун уруксатынан тышкары, дарыгерлердин да сунушу керек го. Алар да уруксат берсе, анда менимче колдоно берсе болот. Мен мындан эч кандай проблема көргөн жокмун.

Тажик эркектери элдин менталитетинен жана калыптанган көз караштан улам жыныстык саламаттыгы алсыраган учурда дарыгерге барышпайт. Алар көбүнчө дары-дармекти тааныштарынын сунушу менен сатып алып, өз алдынча дарыланышат.

Тажикстандык уролог Парвиз Икромдун буга чейин билдиргенине караганда, өлкөдө импотенциядан адатта 50 жаштан өткөн эркектер жапа чеге баштайт. Бирок дарыгер акыркы кезде жаштар да эркектик шабатты козгоочу дары-дармектерди колдонуп, ден соолугуна зыян келтирип жатышканына токтолду:

- Эркектик чабалдыктан такыр жабыр тартпаган эле кээ бир жаштар бизге ушул маселе менен кайрылышат. Бул көбүнчө психологиялык мүшкүл, бирок алар дароо эле эмне кылыш керек экенин сурашат. Албетте, биз аларды текшерип, себебин билип, эгер дарты болсо карайбыз. Бирок айрымдарына "сенде эч кандай маселе жок, баары жайында" деп айтсаң да ишенбейт.

Тажикстандык дарыгерлердин айтымында, жаштар акыркы кезде бел күчүн арттыра турган дарыларды көп алып жатат. Адистер дарыларды ашыкча же туура эмес колдонуу ден соолукка зыян экенин эскертишет.

"Азаттыктын" материалдарына пикир калтырууда төмөнкү эрежелерди так сактоону өтүнөбүз: адамдын беделине шек келтирген, келекелеген, кордогон, коркутуп-үркүткөн, басмырлаган жана жек көрүүнү козуткан пикирлерди жазууга болбойт. Эрежени сактабай жазылган пикирлер жарыяланбайт.

Дагы жүктөңүз

XS
SM
MD
LG