Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
20-Май, 2024-жыл, дүйшөмбү, Бишкек убактысы 08:09

Борбор Азия

"Талибан" кыймылынын мүчөсү. Кабул, 5-октябрь, 2021-жыл.
"Талибан" кыймылынын мүчөсү. Кабул, 5-октябрь, 2021-жыл.

"Талибан" кыймылы (Кыргызстанда тыюу салынган уюм) Тажикстан менен Ооганстандын чек арасындагы жоочуларды соңку эки жумада жаңы аскердик техника, курал-жабдык менен камсыздады.

Бул тууралуу Тажикстандын коопсуздук күчтөрүндөгү булактар "Эркин Европа/Азаттык" радиосуна билдиришти. Талибдер Ооганстан менен Кытай чек арасындагы уйгур жоочуларды башка аймакка көчүрүшкөнү маалым болду.

Тажикстандын Чек ара кызматынын атын атагысы келбеген өкүлү "Азаттык" радиосуна билдиргендей, Ооганстандын түндүгүндөгү Бадахшан провинциясындагы "тажик жоочулары америкалык курал-жарак көтөрүп жүрүшкөнү" байкалган.

Бул сөздөрдү Бадахшандагы мурдагы ооган аскери да ырастады. Жаңы курал-жаракты "Талибан" Ооганстанды басып алган маалда мурдагы армиядан тартып алышы мүмкүн экени айтылууда.

Тажик жана ооган булактары билдиргендей, ушу тапта чек ара тилкесине жакын 200дөй жоочу отурукташкан. Учурда тажик бийлиги менен "Талибандын" ортосунда чыңалуу курчуп турат.

Буга чейин расмий Дүйшөмбү талибдерди бир нече ирет өлкөдөгү бардык этностук топтордун мүчөлөрү кошулган инклюзивдүү өкмөт түзүүгө чакырган.

Өз кезегинде талибдер Тажикстанга Ооганстандын ички ишине кийлигишпөөнү эскертишкен. Тажикстан менен чектеш Бадахшан жана Тахар провинцияларына миңдеген жоочуларын "ыктымал коркунучтарга" каршы жайгаштырганын билдирген.

Ал эми Дүйшөмбү Ооганстан менен чектеш аймактарга 20 миңдей аскерин жайгаштырууну пландап жатканын жарыялаган.

Кеп "Ансоруллах" тобунун (Кыргызстанда тыюу салынган) согушкерлери тууралуу болуп жатат. Бул кыймылды Тажикстандын жарандары он жыл мурда Дүйшөмбүдөгү бийликти кулатуу максатында түзүшкөн. Аталган топтун ишмердигине Тажикстанда тыюу салынган. "Талибан" кыймылы Бадахшан провинциясындагы беш уездди "Ансоруллах" тобунун көзөмөлүнө өткөрүп бергени июль айында маалым болгон.

Уйгур согушкерлери көчүрүлдү

Ал арада Тажикстандагы жана Ооганстандагы эки булак «Азаттык» радиосуна 4-октябрда билдиргендей, талибдер Кытай менен 76 чакырымдай чек арасы бар Бадахшандагы этникалык уйгурлардан турган жоочулар тобун башка провинцияларга көчүрүштү.

«Ал-Каида» менен байланышы бар "Түркстан ислам кыймылын" Бээжин жана Улуттар Уюму террордук уюм деп тааныган. Июль айында Кытайга жасаган сапары маалында "Талибандын" жогорку даражалуу делегациясы "ооган жерин Кытайга каршы колдонууга эч кимге мүмкүнчүлүк бербестигин" билдирген. Бээжин Кабулдагы талибдердин өкмөтү менен алака-катыш түзүүгө даяр экенин айтып, өлкөгө жардам берүүнү убада кылган.

Сентябрдын башында талибдер уйгур согушкерлери Ооганстандан чыгып кеткенин айтышкан эле. Алардын башка провинцияларга көчүрүлгөнү тууралуу соңку маалыматтар "Талибан" кыймылынын буга чейинки айткандарына каршы келет.

Асел Курманбаеваны Нурсултан Назарбаевдин “үчүнчү жубайы” деп айтып жүрүшөт
Асел Курманбаеваны Нурсултан Назарбаевдин “үчүнчү жубайы” деп айтып жүрүшөт

Казакстандын туңгуч президенти Нурсултан Назарбаевдин “үчүнчү жубайы” делген Асел Курманбаева жана экс-президенттин чөйрөсүндөгү эки кишинин ысымы “Пандора кагаздары” иликтөөсүндө айтылды.

"Уюшкан кылмыштуулукту жана коррупцияны иликтөө долбоору" (OCCRP) ырастагандай, Курманбаева жашыруун офшордук келишимдер аркылуу миллиондогон доллар иштеп тапкан. Pandora Papers иликтөөсүндө айтылган Асел Курманбаева тууралуу эмне белгилүү?

40 жаштагы Асел Курманбаева – “Астана Балет” мамлекеттик театрынын арт-менеджери.

Иликтөөчүлөр бул мекемени Казакстандын экс-президенти Нурсултан Назарбаев менен Асел Курманбаеванын байланышын тастыктоо үчүн мисал келтиришет. Театр 2012-жылы Назарбаевдин демилгеси менен негизделген. Курманбаева “Астана Балетти” түптөгөн компаниянын биринчи негиздөөчүсү. Кийин театрдын ээси "Назарбаев фонду" болуп, анан мамлекеттин карамагына өткөн. Учурда Курманбаева театрды жетектейт.

“Пандора кагаздары” деген атка конгон OCCRP иликтөөсүндө, Назарбаевдин "үчүнчү аялы" Асел Курманбаеванын Британиянын Виргин аралдарындагы бир офшордук компанияда үлүшү бар болгону көрсөтүлөт. Бул компаниянын кандайдыр бир олуттуу бизнес же иш менен алектенгени байкалган эмес. Бирок Курманбаева бул офшордук компаниядагы үлүшүн Назарбаевдерге жакын саналган олигарх Владимир Ниге 30 миллион долларга сатканы айтылат.

“Пандора кагаздары” маалыматында, Курманбаева акчаны 2010-жылы Владимир Ни каза тапкандан эки айдан кийин алганы көрсөтүлөт. Акча Нинин кызына мурас катары өткөн компаниядан которулган жана ага Назарбаевге жакын саналган олигарх Владимир Ким күбө өткөн.

“Пандора кагаздарында” ысымы аталган Владимир Ни СССР ураганга чейин эле (1985-жылы) Назарбаевдин жардамчысы болуп иштеген. Казакстан эгемендүүлүккө жеткенден кийин ал Президенттин иш башкармалыгынын жетекчисинин орун басары болуп иштейт. Назарбаевдер каржылаган «Казахмыс» корпорациясынын директорлор кеңешине кирген. Ни 2010-жылы каза тапкан.
Forbes версиясында Владимир Ким Казакстандагы эң бай адам. Америкалык журнал анын каржылык абалын 4,7 миллиард доллар деп көрсөткөн.

Курманбаева тууралуу эмне белгилүү?

Асель Исабаева (кийин фамилиясын Курманбаева деп өзгөрткөн) Лондондогу “Дүйнө сулуусу” сынагында
Асель Исабаева (кийин фамилиясын Курманбаева деп өзгөрткөн) Лондондогу “Дүйнө сулуусу” сынагында

“Мисс Казакстан” сынагына катышкан 1999-жылдагы интервьюсунда Курманбаева Алматыда төрөлүп, Талды-Коргондо өскөнүн айткан жайы бар. Хореографиялык окуу жайда билим алган. Ал сынакка Алматыдагы Абылай хан атындагы чет тилдер университетинин атынан катышкан. Улуттук сынактан жеңип чыккандан кийин Лондондо өткөн “Дүйнө сулуусу” сынагына катышып келген. Ал кезде анын фамилиясы Исабаева эле.

“Азаттыктын” казак кызматынын маалыматында, анын атасы Тлектес Исабайулы Есполов. Кыязы, ал апасы Гүлбан Курманбаеванын ысымын алган болушу мүмкүн. Паспорт алмаштырууга эмне себеп болгону белгисиз.

“Дүйнө сулуусу” сынагынан кийин Курманбаева эч кандай сыйлыктарды алган эмес жана ЖМКга сейрек чыгып калган. Туура жыйырма жылдан кийин, 2018-жылы аны Назарбаев катышкан жыйындардын биринен байкашкан. Ал чиновниктер менен бир залда отурган.

Асель Курманбаева, 2018-жылы тартылган сүрөт
Асель Курманбаева, 2018-жылы тартылган сүрөт

Назарбаев менен Курманбаева расмий никеде турабы же жокпу, анысы белгисиз. Асел Курманбаева эки баласынын документеринде "фамилия" деген жерге "Нурсултан" жана "Нурсултанулы" деп көрсөткөн.

Асел Курманбаеванын атасы Тлектес Есболов 20 жылдай Алматы агрардык университетин башкарган дейт “Азаттыктын” казак кызматынын кабарчысы. Ал кызына байланышкан иликтөөнү “ушак” деди.

“Баарыбыз балдарды тарбиялайбыз. Биз улуттун намысын коргогон адамдарбыз. Мен атамын, мен агартуучумун, окумуштуумун. Мындай болбош керек”, - деген Есполов кабарчыга.

Аян КАЛМУРАТ

Дагы жүктөңүз

XS
SM
MD
LG