Линктер

ЧУКУЛ КАБАР!
18-Май, 2024-жыл, ишемби, Бишкек убактысы 16:40

Экономика

Алексей Гаршин.
Алексей Гаршин.

Өзбекстанда 51 жаштагы ташкенттик белгилүү блогер Алексей Гаршин президенттик шайлоого талапкерлигин көрсөтөрүн жарыялады.

Ал буга чейин "Озод Ватан" партиясын түзүү боюнча уюштуруу иштери башталганын жана жакында партиянын биринчи курултайы өтөрүн билдирген.

"Мыйзам боюнча биз уюштуруу комитетине кеминде 50 адамды чогултушубуз керек. Азырынча 20 адамдан турган топ түзүүгө жетиштик. Албетте, команда түзүү оңой эмес, айрым келишпестиктер бар. Бирок биз бул маселе боюнча иштеп жатабыз жана кечиктирбестен чара көрөбүз", - дейт Гаршин.

Эскерте кетсек, Өзбекстанда 1996-жылы кабыл алынган "Саясий партиялар жөнүндө" мыйзамга ылайык, партияны түзүүнүн демилгечилери кеминде элүү адам болушу керек.

Алар партиянын уюштуруу документтерин даярдоо, анын курамын жана уюштуруу комитетин түзүшү керек. Бул комитет түзүлгөн күндөн тартып үч айдан ашык эмес иштөөгө милдеттүү.

Алексей Гаршин "Озодлик" радиосуна берген маегинде, Өзбекстандын мыйзамдарына ылайык учурда саясий партия түзүү шарттары өтө татаал экенин айтты.

"Кандай болгон күндө дагы биз шайлоого өз убагында жетишпей калат окшойбуз. Биринчиден биздин ишибиздин оңунан кетишинен күмөн санайм. Экинчиден, партия тарабынан көрсөтүлгөн президенттикке талапкер жалпы шайлоочулардын бир пайызын чогултушу керек. Бул талапты аткарыш оңойго турбайт. Ушул тапта партия түзүүнүн негизги максаты - чыныгы элдик партияны түзүү. Бул Өзбекстандын учурдагы кырдаалдан чыгуунун бирден-бир мыйзамдуу жолу. Партияны канчалык эртерек түзсөк, көйгөйлөрдү ошончолук жакшы жана тез чече алабыз", - дейт Алексей Гаршин.

51 жаштагы өзбекстандык блогер Алексей Гаршин буга чейин Өзбекстандын президенти Шавкат Мирзиёев үчүн курулган "Шоввозсой" эс алуу жайынын видео тасмасы жарыяланаган. Интернетке жарыяланган тасмада тоолуу аймактагы президенттин резиденциясын, аны курчаган бак-даракты жана суу сактагычты көрүүгө болот.

Ошондон кийин Алексей Гаршин YouTube каналында өлкөдөгү чоң жана кичине көйгөйлөрдү чагылдырып, кыска убакыттын ичинде жалпы коомчулукка белгилүү болуп кетти.

Ал эми быйыл февралда “Азаттыктын” өзбек кызматы Мирзиёев үчүн курулган хансарай жөнүндө журналисттик иликтөө жарыялап, анда Ташкенттен 100 чакырым алыс Угам-Чаткал улуттук паркынын аймагында жайгашкан ажайып жердеги ак сарай тууралуу маалымат берилген. Кийинчерек Мирзиёев "Шоввозсой" эс алуу жайы боюнча комментарий берип, эс алуу жайы мамлекеттин карамагында экенин билдирген.

Ал арада Өзбекстандын Борбордук шайлоо комиссиясы 23-июлдагы жыйынында президенттик шайлоо өнөктүгү башталганы жөнүндө чечим кабыл алды. Бул тууралуу БШКнын төрагасы Зайниддин Низамхожаев билдиргенин жергиликтүү маалымат каражаттары жазды.

Анын айтымында, президенттик шайлоо 24-октябрга белгиленген. Талапкерлерди көрсөтүү 20-августтан башталып, 9-сентябрда аяктайт. Өзбекстандагы шайлоо кодекстерине ылайык, добуш берүү күнүнө чейин алты ай мурун каттоодон өткөн партиялар гана президенттикке талапкер көрсөтө алат. Учурда каттоодон бийликчил беш партия гана өткөн.

Мухаммад Салих.
Мухаммад Салих.

Ал эми оппозициялык саясатчы Мухаммад Салих жетектеген "Эрк" партиясы менен Хидирназар Аллакуловдун жаңы түзүлгөн "Акыйкат жана өнүгүү" партиясы президенттикке талапкер көрсөтүү укугуна ээ болуу үчүн буга чейин бир нече жолу расмий каттоодон өтүүгө аракет кылышкан. Бирок Юстиция министрлиги аларды каттоодон баш тарткан.

Оппозициячыл "Эрк" партиясынан президенттикке талапкер болуп көрсөтүлгөн белгилүү ырчы Жахонгир Атажанов саясаттан убактылуу четтеп, ырчылык карьерасына кайра кайтып келерин билдирген. Бул тууралуу 10-июлда Instagram баракчасына жазып, мындай чечимине ата-энеси себеп болгонун айткан.

42 жаштагы өзбекстандык ырчы Жахонгир Атажанов январь айында саясатка бел байлап, президенттик шайлоого аттанаарын билдирген эле. Көп өтпөй Атажановдун Ташкент шаарындагы кеңсесине белгисиз аялдар келип, "бул жер сойкукана" экенин жана "маңзаттар сатыларын" айтып полицияны чакырышкан. Кийинчерек Атажанов социалдык тармактарга билдирүү жазып, укук коргоо органдарынын кысымына кабылып, бир нече жолу суракка чакырылганын айтып чыккан.

Ошол эле маалда Термез мамлекеттик университетинин мурдагы ректору Хидирназар Аллакулов тарабынан түзүлгөн "Акыйкат жана өнүгүү" партиясынын жактоочуларына жана активисттерине кысым күч алганы айтылууда.

Алексей Гаршин жана башка оппозициячыл топтор тарабынан түзүлгөн жаңы саясий партиялар Өзбекстандын Юстиция министрлиги тарабынан каттоого алынабы деген суроо бар. Катталган күндө дагы Борбордук шайлоо комиссиясы президенттик шайлоого катышууга укук берери күмөн.

2019-жылы президент Шавкат Мирзиёев чет өлкөлөрдөгү саясий оппозицияны кайтаруу чакырыктарын четке кагып, "оппозиция өлкө ичинде гана түзүлүшү керек" деген эле.

Бирок азырынча президент Мирзиёев жана Өзбекстанда катталган өкмөттүк саясий партиялар дагы өз талапкерлерин сунуштай элек.

Анталия. Иллюстрациялык сүрөт.
Анталия. Иллюстрациялык сүрөт.

Түркияда коронавируска чалдыккандардын саны кескин көбөйдү. Саламаттык сактоо министрлиги калктын төрттөн бири гана коронавируска каршы вакцинанын эки дозасын алганын, калганы такыр эмделе электигин кабарлады.

Түркиянын Саламаттыкты сактоо министрлигинин маалыматына ылайык, 25-июлда коронавирусту жуктуруп алгандардын саны бир күндө 14 230 кишиге жетти. Бул май айынын ортосунан бери эң жогорку көрсөткүч. Апрель-май айларында Түркияда инфекция күчөп, бир күндө алты миңден ашык кишиден аныкталган. Мунун кесепетинен июнда түрк бийлиги үч жумалык толук карантин жарыялаган. Мындай катаал чектөөлөрдөн кийин коронавирусту жугузгандар азайып, ушул айдын башында президент Режеп Тайып Эрдоган чектөөлөр толугу менен алынганын жарыялаган.

Ошондой эле расмий Анкара беткап эрежеси тыкыр сакталарын жана эмдөө кампаниясы тездик менен жүрүп жатканын билдирген.

Былтыр пандемияда Түркиянын туристтик аймактарындагы бизнес эң көп материалдык зыянга учурады. Аны жандандыруу үчүн чет өлкөлүк туристтерди өлкөгө тартуу максаты көздөлгөн. Ал үчүн түрк бийлиги 12-апрелден бери жабык турган Орусия менен аба каттамдарын жандандыруу сүйлөшүүлөрүн жүргүзүп, эки айлык тыныгуудан кийин рейстер 21-июнда ачылган.

Стамбулдук айымдар беткапчан жүрүүдө. 2021-жылдын 22-январы.
Стамбулдук айымдар беткапчан жүрүүдө. 2021-жылдын 22-январы.

Муну менен катар Курман айтты утурлай өлкөдө бир жума майрам жарыяланып, орточо эсеп менен 10 миллион эл дал ушул туристтик аймактарга бет алышкан. Түркиядагы Жугуштуу оорулар коомунун жетекчиси, профессор Мехмет Жейхан жергиликтүү журналисттердин суроолоруна жооп берип жатып, Индиядан тараган коронавирустун "дельта" штаммы күч алып турганда орусиялык туристтердин Түркияга келиши кырдаалды курчутарын белгиледи.

"Орусияда коронавирустун "дельта" варианты күчөп турган маалда, биз аларга "келгиле, биздин мейманканалар коопсуз, жай баракат эс алгыла" деп жар салдык. Чынында, биз алардан кооптонушубуз керек болчу. Быйыл бир миллион орусиялык туристтер келди деп жатышат. Алардын ичинде вирус ташып жүргөндөрү бар экени талашсыз. Курман айтта бир жума каникулга чыккан түркиялыктар да Орусиядан келген туристтер менен бир мейманканада эс алышты. Эч ким беткап такпайт, вирус бири-бирине жугат. Майрам бүтүп үйүнө келген түрктөр ооруй баштаганда биз кырдаалды жөндөй албай каларыбызды сезип турам",- дейт Жейхан.

Турист демекчи, Түркиянын Маданият жана туризм министрлигинин расмий маалыматы боюнча, быйыл алты айда өлкөгө төрт миллионго жакын чет өлкөлүк келген. Алардын дээрлик көпчүлүгү Орусия, Украина жана Германиянын жарандары.

Ал эми Улуу Британия жана Израил Түркияны "кызыл тизмеден" чыгара элек жана бул эки өлкө Түркиядан баргандарга 10 күндүк обсервация эрежесин тыкыр көзөмөлгө алат.

Анталиядагы мейманканаларда тамактануу. 2020-жыл.
Анталиядагы мейманканаларда тамактануу. 2020-жыл.

Ал ортодо Түркиянын Саламаттыктты сактоо министри Фахреттин Кожа 25-июлда 83 миллион калктын төрттөн бири гана коронавируска каршы вакцинанын эки дозасын сайдырганы менен, төрттөн бири такыр эмделе элек экенин кабарлады.

"23 миллионго жакын адам эмделе элек. Экинчи дозаны сайдырбагандардын саны 17 миллион. Вакцинанын эки дозасын алып, үчүнчү дозасын албаган адамдардын саны 9 миллионго жетти. Вакцинадан биз каалаган натыйжаны алуу үчүн, бул жараянды тез бүтүрүшүбүз керек. Учурдагы көйгөй - чектөөлөрдүн жеңилдетилиши. Келиңиздер, көзөмөлдү колго алалы",- деп жазды министр.

Ал ошондой эле өткөн айда Түркияда коронавируска каршы вакцинанын үчүнчү дозасы сайыла баштаганын айтты. Буга чейин эки доза вакцина сайдырган, 50 жаштан жогорку жарандар жана медициналык кызматкерлер каалаган вакцинанын үчүнчү дозасын алуу мүмкүнчүлүгүнө ээ.

Айрым түркиялык серепчилер, калкты эмдөө кампаниясына ыкчам катышууга үндөө үчүн вакцина сайдыргандарга концерттерге акысыз билет же мобилдик операторлордон бирдик таратууну сунуштап жатышат. Анткени, жаштардын арасында коронавируска каршы вакцина сайдырууга каршы болгондор көп экени айтылууда.

Учурда Түркияда Sinovac жана Pfizer/Biontech вакциналары сайылууда. Вакцинаны түркиялыктар гана эмес, өлкөдө туруктуу жашаган чет өлкөлүктөр да акысыз алып жатышат.

Өлкөдө 1-июлдан баштап коронавируска байланышкан чектөөлөр толук алынды. Бирок коомдук жайларда жана транспорттордр беткап эрежеси тыкыр сакталары эскертилген.

Түрк жергесинде коронавирус жугузуп алгандар биринчи жолу былтыр 11-мартта катталган. Расмий маалыматтарга караганда, 25-июлда Түркияда вирустан өлгөндөр 50 508 кишиге жетти. Аны жугузуп алгандар беш жарым миллиондон ашты.

Дагы жүктөңүз

XS
SM
MD
LG