Борбор Азия

Жергиликтүү бийлик акцияга чыккандарга "түшүндүрүү иштерин" жүргүзүп жатканын, ал эми жарандардын нааразычылыгынын себептери иликтене турганын билдирди.

Социалдык медиага тараган видеодо жүзгө жакын жигит жергиликтүү өкмөттүн имаратынын жанына чогулуп, кыйкырып жатканын көрүүгө болот. Видеодо жаштардын эмне үчүн чогулганынын себебин аныктоо мүмкүн эмес. Бирок күбөлөрдүн айтымында, жергиликтүү бийлик түзгөн атайын топтор жаштарды сакал-мурутун алууга мажбурлап жатышат.

Ванж аймагынын төрагасы Жаббор Косим 15-августта "Азаттык" радиосунун тажик кызматына, митингге чыккан жаштар менен сүйлөшкөнүн жана жергиликтүү бийлик алардын нааразылыгынын себептерин текшерип жатканын билдирген.

Бирок Ванждын тургундары нааразылык акциясына катышкан алты жаран укук коргоо органдарына суракка чакырылып жатканын жана аларга каршы кылмыш иши козголушу мүмкүн экенин айтышууда.

Дагы караңыз

Көйкөлгөн сакалдан иттин жүнү таза чыкты

Ал эми Ванждын администрациясы чынында эле атайын жумушчу топтун бар экенин моюнга алып, бирок алар эч кимдин сакал-мурутун мажбурлап алдырбаганын билдирген.

Жергиликтүүлөрдүн бири "Азаттык" радиосунун тажик кызматына жашыруун түрдө айтып бергендей, атайын топ айылдарды кыдырып, жаштарды сакал-мурутун алууга мажбурлаган.

Аймактык бийлик атайын топ президент Эмомали Рахмон сентябрь айында Тоолуу Бадахшанга расмий сапар менен келерин, ага чейин бул жердеги жаштарга түшүндүрүү иштерин гана жүргүзүп жатканын билдирген.

Махмадулло Абдуллоев атындагы айыл өкмөтүнүн жетекчиси Аброр Жумаев атайын жумушчу топ менен иштешкенин тастыктап, бирок эч кимди мажбурлабаганын айткан.

«Биз сакалыңарды алгыла деп кеңеш бердик. Элдин аны туура кабыл алды, эч ким ачууланган жок. Негизинен жолугушууларда жаштар чогулуп жатты», - деп түшүндүрдү Жумаев.

Өткөн аптада Тажикстандын Ванж аймагынын жаштар иштери боюнча бөлүмүнүн башчысы Фуркат Хукматов «Фейсбук» баракчасына "жергиликтүү бийлик атайын топ түзгөнүн, эки күндүн ичинде бир катар иш-чаралар өткөнүн жана сакалын алдыргандар жаш жигитке айланганын" баяндап, видео тараткан. Дал ошол видеодон кийин жергиликтүү жаштар арасында нааразылык күч алган.

Соңку кезде тажик бийлиги экстремизмге каршы чараларды көрүү максатында жаштарды өлкөнүн салт-санаасына жат кийимдерди кийбөөгө жана башка адамдардан үлгү албоого үндөп келет. Ошондой эле Тажикстандын укук коргоо органдары негизинен сакалчандардан күмөн санап, көпчүлүк учурда тыкыр сурактан өткөрүп турганы белгилүү.

Дагы караңыз

Футболчу сакалынын азабын тартты

Коңшу өлкөнүн бийлиги «сакал-мурут койгон эркектер 2009-жылы тыюу салынган салафизм агымына азгырылгандар болушу мүмкүн» деп шек санайт. Ошол эле маалда жергиликтүү калк жана айрым дин кызматкерлери мындай жүйөлөрдү четке кагып, бийлик адамдын жеке турмушуна кийлигишип, дин тутуу эркиндигин чектеп жатат деп эсептешет.

2016-жылы тажик милициясы күчкө салып, 13 миңге жакын адамдын сакалын алдырган.

Кошмо Штаттар акыркы төрт жылдан бери “дин эркиндигин чектеген” он өлкөнүн катарына Тажикстанды кошуп келет. Анда сакал коюп, хижаб кийүүгө тыюу салуулар, башка диндин өкүлдөрүнө өз ишмердиктерин жүргүзүүгө тоскоолдуктар бары белгиленген.

Ташкенттин өтүнүчү менен Бишкекте кармалган журналист Бобомурод Абдуллаевдин Өзбекстанга өткөрүлүшү мүмкүн экенин айтып чыккан жубайы Кутликиз Балхибаева «Азаттыкка» сүйлөп жатып, Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин (УКМК) тергөө абагында жаткан күйөөсү тууралуу көптөн бери эч кандай маалымат ала албай жатканын билдирди.

Ушундан улам Балхибаева кыргыз бийлиги журналистти тымызын Өзбекстанга өткөргөн жокпу деп күмөн санап жатат.

«Эмне себептен Бобомуродго адвокаттарын киргизбей жатышат? Бул биринчи суроо. Экинчиден, «коронавирустан улам» деп айтып жатышыптыр, анда үй камагына чыгарып деле ишти карашса болмок да. Азыр анын кайда экени жөнүндө эч кандай кабар жок. Адвокаттары кире албай, көрө албай жатышат. Анын ден соолугу да начар. Буга чейин «ага дарыгер кирип, ден соолугун караса жакшы болмок» деп айтып жатам. Бирок эч ким кире албай жатат. Бобомурод кыйноого кабылдыбы же Өзбекстанга өткөрүлүп берилдиби деп сарсанаа болуп турам».

Дагы караңыз

Өзбекстан: журналисттин айыбы жеңилдеди

Кутликыз Балхибаева кыргыз бийлигин адам укуктарын сактоого чакырып, эгер Өзбекстанга өткөрүлүп берилбесе, адвокаттары менен көрүшүүсүнө уруксат берүүнү өтүндү.

«Мен Кыргызстанды демократиялык мамлекет деп ишенгим келет. Бирок эмне себептен үч адвокаттын бирөө менен да көрүшүүсүнө уруксат берилбей жатканына такыр түшүнө албай жатам», - деди ал.

Чынында эле акыркы күндөрү Бобомурод Абдуллаевдин абалынан кабар алып, аны менен көрүшө албай жатканын журналисттин адвокаттары да ырасташты. Адвокат Тимур Султановдун айтымында, УКМКнын тергөө абагынын жетекчилиги пандемиядан улам камактагылар менен жолугушууга чектөө киргизген.

«Бобомурод Абдуллаевдин үч адвокаты бар, - деп түшүндүрдү ал. - Үчөөбүз тең ага киргенге аракет кылдык. Тилекке каршы, УКМКнын тергөө абагынын администрациясы бизди киргизген жок. Алар «соттолуучуларга 14 күндүк карантин киргизилген, эч ким менен жолугушууга болбойт. Алардын абалына фельдшерлер көз салууда, тамагы берилип жатат» деп түшүндүрдү. Бул маалымат канчалык чын же калп экенин биз билбейбиз».

Тимур Султановдун айтымында, адвокаттар УКМКнын жетекчилигине расмий кайрылып, Абдуллаевдин укугу бузулуп жатканын билдирген. Ал ошондой эле адвокат бир өлкөдөн экинчи өлкөгө соттолуучулар башкы прокурордун жана анын орун басарынын чечими менен гана экстрадициялана турганын жана ушул учурга чейин Абдуллаев тууралуу мындай чечим чыкканы жөнүндө кабары жоктугун билдирди.

Дагы караңыз

Бишкек Ташкенттин өтүнүчүн аткарабы?

Ал эми УКМК менен Башкы прокуратура Бобомурод Абдуллаевди экстрадациялоо боюнча маалыматты төгүндөгөн да, ырастаган да жок.

Башкы прокуратуранын өкүлү Эрлан Асанов бул боюнча тиешелүү бөлүмдөн маалыматты тактай турганын айтуу менен чектелди:

«Биз бул маалыматты эл аралык кызматташтык бөлүмүнөн такташыбыз керек. Ал боюнча сурам жибердик, тактасак маалымат беребиз».

Бобомурод Абдуллаев Өзбекстанда көпчүлүккө оппозициялык көз караштагы журналист катары таанымал. Ал 13 жыл бою «Усман Хакназаров» деген ат менен Өзбекстандын мурдагы президенти Ислам Каримовду жана бийлик өкүлдөрүн сындап келген. Өзбек күч түзүмдөрү 2017-жылы «Усман Хакназаровдун» артында Бобомурод Абдуллаев турганын аныктап, «Өзбекстандагы конституциялык түзүлүштү өзгөртүүгө чакырган макалаларды жарыялаган» деген шек менен камакка алган эле. 2018-жылы май айында сот аны шарттуу түрдө бир жарым жылга кесип, сот залынан бошоткон. Ал быйыл Кыргызстанга келердин алдында Германияда жүргөн.

Бобомурод Абдуллаев ушул жылдын февраль айында Борбор Азиядагы Америка университетинин чакыруусу менен Бишкекке төрт айлык окууга келген. Коронавирус пандемиясына байланыштуу чек аралар жабылып, журналист кайра кете албай калган.

Абдуллаевди УКМКнын кызматкерлери расмий Ташкенттин өтүнүчү менен 9-августта баш калаадагы кафелердин биринен кармап кеткен. Өзбекстан Абдуллаевди «Өзбекстан Республикасынын президентине зыян келтирүү» жана «Өзбекстан Республикасынын конституциялык түзүлүшүнө зыян келтирүү» беренелеринин негизинде айыптап жатат. Тергөөнүн версиясы боюнча азыркы маалда «Кора мерган» деген каймана ат менен Шавхат Мирзиёевдин дарегине сын макала жазган адам Бобомурод Абдуллаев болушу мүмкүн.

Аны Биринчи май райондук соту 8-сентябрга чейин камакка алган.

Бобомурод Абдуллаевдин камалышына байланыштуу бир катар жергиликтүү жана эл аралык уюмдар билдирүү тараткан. Алар кыргыз бийлигин журналистти Өзбекстанга өткөрүп бербөөгө чакырууда.